مواردی که لعن و نفرین جایز است!

لعن و نفرین کلا امر پسندیده ای نیست مگر در موارد خاص

لعن در مواردى جائز دانسته شده است :
۱ – لعن بر کافران : خداوند متعالى در قرآن کریم مى فرماید: «همانا کسانى که کافر شدند و با عقیده کفر مردند، خداوند و فرشتگان و مردم بر آن ها لعنت مى فرستند.» (۱)

۲ – لعن بر مشرکان : در قرآن کریم آمده است :
«و (خدا) مردان و زنان منافق و مردان و زنان مشرک را که به خدا گمان بد مى برند، کیفر مى دهد. حوادث سویى (که براى مۆمنان انتظار مى کشند) بر خودشان نازل شود و خداوند بر آن ها خشم گرفته و آنان را از رحمت خود دور ساخته و دوزخ را برایشان آماده کرده است ، و چه بدسرانجامى است.» (۲)

۳ – لعن بر مرتدان : آن ها که اسلام را پذیرفته ، سپس از آن بازگردند، مورد لعن پروردگار قرار مى گیرند:
«چگونه خداوند گروهى را هدایت کند که پس از ایمان آوردن و گواهى دادن به حقانیت رسول ، و در حالى که نشانه هاى روشن براى آن ها آمد، کافر شدند؟ و خدا گروه ستمکاران را هدایت نخواهد کرد. کیفر آن ها این است که نفرین خداوند و فرشتگان و مردم همگى براى آن ها است . »(۳)

۴ – لعن بر منافقان : خداوند سبحان در چند آیه از قرآن کریم ، منافقان را لعن کرده است ؛ از جمله مى فرماید:
«خداوند به مردان و زنان منافق و کافران وعده آتش دوزخ داده است . جاودانه در آن خواهند ماند. همان براى آن ها بس است و خدا آن ها را از رحمتش دور ساخته ، عذاب پایدارى براى آنان است .» (۴)

۵ – لعن بر ستمگران : در قرآن مجید آمده است :
«الا لعنه الله على الضالمین» (۵) ؛هان لعنت خدا بر ستمکاران باد!

۶ – لعن بر فسادکنندگان در زمین : خداوند بزرگ در برخى از آیات نورانى خود، فساد کنندگان را لعنت کرده است ؛ همانند این آیه که مى فرماید:
«و آن ها که عهد الهى را پس از محکم کردن مى شکنند و پیوندهایى را که خدا دستور برقرارى آن را داده ، مى گسلند و در روى زمین فساد مى کنند، لعنت خدا و بدى او (و مجازات ) سراى آخرت از آن ایشان است .» (۶)
هر کس مخاصمه از سوى ستمگرى را به عهده گیرد یا بر آن مخاصمه او را یارى رساند، سپس فرشته مرگ بر او فرود آید، به او مى گوید: به تو لعنت خدا و آتش دوزخ و سرانجامى بد را بشارت مى دهم

۷ – لعن بر شیطان : شیطان به سبب سرکشى در برابر فرمان حق و کبر ورزیدن ، از درگاه رحمت خدا رانده و لعنت شد. خداوند در بسیارى از آیات کتاب کریمش او را لعن کرده است :
و ان علیک لعنتى الى یوم الدین (۷)؛ و همانا لعنت من تا روز قیامت بر تو خواهد بود.
و ان علیک اللعنه الى یوم الدین (۸) ؛ و همانا تا روز قیامت بر تو لعنت خواهد بود.

۸ – لعن بر آزار دهندگان خدا و پیامبر: آزار دهندگان خدا و پیامبر او، لعنت شده اند؛ آن جا که خداوند مى فرماید:
ان الذین یودون الله و رسوله لعنهم الله فى الدنیا و الاخره و اعدلهم عذابا مهینا(۹)
آن ها که خدا و پیامبرش را آزار مى دهند، خداوند ایشان را از رحمت خود در دنیا و آخرت دور ساخته و براى آنان عذاب خوار کننده اى آماده کرده است .

۹ – لعن بر دروغگویان : دروغگویان نیز در برخى از آیات و روایات از افرادى شمرده شده اند که خداوند آنان را لعنت میکند. خداوند بزرگ به پیامبرش دستور مى دهد که گروهى از اهل کتاب را به مباهله بخواند و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهد:
ثم نبتهل فنجعل لعنت الله على الکاذبین (۱۰)
پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) فرمود:
فلعنه الله على الکاذب و ان کان مازحا(۱۱)
خداوند دروغگو را لعنت کند؛ اگر چه شوخى کرده باشد.

۱۰ – لعن بر بهتان زنندگان به زنان پاکدامن : خداوند بزرگ مى فرماید:
«ان الذین یرمون المحصنات الغافلات المومنات لعنوا فى الدنیا و الاخره و لهم عذاب عظیم» ؛
همانا کسانى که به زنان شوهردار ناآگاه مۆمن بهتان مى زنند، در دنیا و آخرت لعنت مى شوند و براى ایشان عذابى بزرگ است . (۱۲)

۱۱ – لعن بر قاتل مۆمن : و من یقتل مۆ منا متعمدا فجزاوه جهنم خالدا فیها و غضب الله علیه و لعنه و اعد له عذابا عظیما(۱۳)
و هر کس فرد مۆ منى را از روى عمد به قتل برساند، جزاى او دوزخ است . در آن جاودان مى ماند و خدا بر او خشمگین مى شود و او را لعن کرده ، برایش عذابى بزرگ فراهم مى سازد.

۱۲ – لعن بر تحریف کنندگان کتاب خدا: رسول اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) فرمود:
انى لعنت سبعا لعنهم الله و کل نبى مجاب ، قیل و من هم یا رسول الله ؟ قال (صلى الله علیه و آله و سلم ) : الزائد فى کتاب الله …(۱۴)
همانا من هفت کس را لعنت مى کنم که خداوند و هر پیامبر اجابت شده اى آن ها را لعنت کرده اند. عرض شد: اى پیامبر خدا! آن ها چه کسانى اند؟ پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم ) فرمود: کسى که بر کتاب خدا چیزى بیفزاید…

۱۳ – لعن بر منکران قضا و قدر الهى : پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) در ادامه شمارش افراد ملعون مى فرماید:… والمکذب بقدر الله (۱۵) ؛ و کسى که قدر الاهى را تکذیب کند.

۱۴ – لعن بر مخالفان سنت رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) :
رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) در ادامه شمارش افراد ملعون فرمود:
والمخالف لسنتى (۱۶)و مخالف با سنت من

۱۵ – لعن بر حلال کنندگان حرام خدا: رسول اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) در ادامه شمارش افراد ملعون فرمود: «… والمستحل من عترتى ما حرم الله» (۱۷). ؛ و آن کس از خاندانم که آن چه را خداى عزوجل حرام کرده است ، حلال کند.
نام بردن از شخص خاص و لعنت کردن او، فقط زمانى صحیح است که آن شخص صفت کفر یا ظلم یا… را داشته باشد و گرنه لعن او حتى به صورت نامعین هم ، چه به صورت اخبار و چه به صورت انشا، جایز نیست ؛ اما از آن جا ممکن است شخص داراى یکى از این صفات تا زمان مرگش توبه کند و به راه خدا باز گردد، بهتر است نام اشخاص در لعن برده نشود و فقط به صورت کلى و نامعین لعن شوند

۱۶ –لعن بر زورگوى سلطه گر: حضرت رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) در ادامه فرمود:
«…والمسلط بالجبروت لیعز من اذل الله و یذل من اعزالله (۱۸)
و کسى که به زور چیره شده تا آن که را خدا ذلیل کرده ، عزیز کند و آن که را خدا عزیز کرده ، ذلیل کند.

۱۷ – لعن بر تاراج کننده بیت المال : رسول گرامى اسلام (صلى الله علیه و آله و سلم ) در ادامه فرمود:
والمستاثر على المسلمین بفیئهم منتحلاله (۱۹)

۱۸ –لعن بر حرام کنندگان حلال خدا: پیامبر مکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) در پایان شمارش افراد ملعون فرمود:
والمحرم ما احل الله عزوجل (۲۰)
و کسى که آن چه را خداى عزوجل حلال کرده است ، حرام کند.

۱۹ –لعن بر یارى کنندگان ستمگر: امام صادق (علیه السلام ) به نقل از رسول اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) مى فرماید:(۲۱)
هر کس مخاصمه از سوى ستمگرى را به عهده گیرد یا بر آن مخاصمه او را یارى رساند، سپس فرشته مرگ بر او فرود آید، به او مى گوید: به تو لعنت خدا و آتش دوزخ و سرانجامى بد را بشارت مى دهم .

حال پرسش این است که آیا مى توان افراد متصف به صفاتى چون کفر، شرک ، نفاق و ظلم به صورت معین و مشخص لعنت کرد یا حکم جواز لعن فقط به کافران ، مشرکان ، منافقان ، ظالمان و… به صورت کلى و نامعین مربوط مى شود؟
نام بردن از شخص خاص و لعنت کردن او، فقط زمانى صحیح است که آن شخص صفت کفر یا ظلم یا… را داشته باشد و گرنه لعن او حتى به صورت نامعین هم ، چه به صورت اخبار و چه به صورت انشا، جایز نیست ؛ اما از آن جا ممکن است شخص داراى یکى از این صفات تا زمان مرگش توبه کند و به راه خدا باز گردد، بهتر است نام اشخاص در لعن برده نشود و فقط به صورت کلى و نامعین لعن شوند.

 

منابع:
۱- بقره (۲)، ۱۶۱٫
۲- بقره (۲)، ۸۹٫
۳- فتح (۴۸): ۶٫
۴- آل عمران (۳): ۸۶ و ۸۷٫
۵- توبه (۹): ۶۸٫
۶- هود(۱۱) تن ۱۸
۷- محدث نورى : مستدرک الوسائل ، ج ۱۲، ص ۳۰۶، ح ۳۶۲۷٫
۸- شبسترى : گلشن راز.
۹- رعد (۱۳): ۲۵٫
۱۰- ص (۳۸): ۷۸٫
۱۱- حجر (۱۵): ۳۵٫
۱۲- احزاب (۳۳): ۵۷
۱۳- آل عمران (۳): ۶۱٫
۱۴- محدث نورى : مستدرک الوسائل ، ج ۱۱، ص ۳۷۲، ح ۱۳۲۹۴٫
۱۵- نور (۳۴): ۲۳٫
۱۶- نور (۲۴): ۲۳٫
۱۷- حر عاملى : وسائل الشیعه ، ج ۱۶، ص ۵۱، ح ۲۰۹۵۶٫
۱۸- حر عاملى : وسائل الشیعه
۱۹- حر عاملى : وسائل الشیعه .
۲۰- حر عاملى : وسائل الشیعه .
۲۱- حر عاملى : وسائل الشیعه

جایز بودن لعن

آیا برای ما جایز است کسی را که رسول خدا (صلى الله علیه وآله) لعنت کرده است ، لعنت کنیم؟
گروهی از اهل سنت ادعا می‌کنند ، که اگر خداوند یا رسول خدا (صلى الله علیه وآله) کسی را لعنت کرده باشد، مردم حق لعنت وی را ندارند ؛ زیرا شاید جواز این لعنت فقط مخصوص خدا و رسول خدا (صلى الله علیه وآله) باشد . و در توجیه این مدعی می‌گویند :
به عنوان مثال وقتی پادشاهی یکی از وزرای خویش را دشنام می‌دهد ، دلیل نمی‌شود که غلامان نیز او را دشنام دهند !
پاسخ:
۱- لعن مردم به معنی درخواست لعنت توسط خداوند است .
همانطور که در ترجمه معنی لعن گذشت ، معنای لعن همان طلب دوری از رحمت خداست ؛ یعنی لعنت کننده از خدا می‌خواهد که شخص لعنت شده را از رحمت خود دور نماید ؛ و با عبارت «اللهم العن فلاناً» و یا «لعنه الله» یا «لعنه الله علیه» در واقع ، همان دوری از رحمت خداوند را برای او طلب می‌کند .
بنا بر این ، این اشکال تنها در زمانی قابل بررسی است که شخص به دیگری دشنام دهد ؛ یعنی به عنوان مثال چنین اشکال شود که اگر سلطان به وزیر خود دشنام‌ دهد ، شاید برای دیگران مجاز نباشد که به او دشنام دهند ؛ اما آنچه ما در مورد جواز آن در این مقاله سخن می‌گوییم ، لعن است و نه سب !
پس با توجه به معنی لعن ، این اشکال صحت ندارد !
۲- طلب لعنت همه مردم ، برای گروهی از گناهکاران در قرآن و سنت نبوی :
در مواردی از قرآن و سنت به جواز لعن توسط غیر خدا ، تصریح شده است . مانند آیه : «وَیَلْعَنُهُمُ اللَّاعِنُونَ» و یا آیه: «لَعْنَهُ اللَّهِ وَالْمَلَائِکَهِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِینَ» که نشانگر مشروعیت لعن توسط غیر خداوند است.
خداوند متعال می‌فرماید:
إِنَّ الَّذِینَ یَکْتُمُونَ مَا أَنْزَلْنَا مِنَ الْبَیِّنَاتِ وَالْهُدَى مِنْ بَعْدِ مَا بَیَّنَّاهُ لِلنَّاسِ فِی الْکِتَابِ أُولَئِکَ یَلْعَنُهُمُ اللَّهُ وَیَلْعَنُهُمُ اللَّاعِنُونَ
سوره بقره آیه ۱۵۹
کسانی که نشانه های روشن و رهنمودی را که فرستادیم بعد از آنکه برای مردم در کتاب توضیح داده ایم نهفته می دارند ، آنان را خدا لعنت کرده و لعنت‌کنندگان لعنتشان کنند .
و در آیه دیگر می‌فرماید:
إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا وَمَاتُوا وَهُمْ کُفَّارٌ أُولَئِکَ عَلَیْهِمْ لَعْنَهُ اللَّهِ وَالْمَلَائِکَهِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِینَ
سوره بقره آیه ۱۶۱
کسانی که کافر شدند و در حال کفر مردند لعنت خدا و فرشتگان و تمام مردم بر آنان باد.
و هم‌چنین در قرآن کریم آمده است :
وَاللَّهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ * أُولَئِکَ جَزَاؤُهُمْ أَنَّ عَلَیْهِمْ لَعْنَهَ اللَّهِ وَالْمَلَائِکَهِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِینَ
سوره آل عمران آیات۸۶ و ۸۷٫
و خداوند قوم بیدادگر را هدایت نمی‌کند ؛ آنان سزایشان این است که لعنت خدا و فرشتگان و مردم همگی بر آنان است .
همچنین در صحیح بخاری از رسول خدا (صلى الله علیه وآله) روایت می‌کند که فرمودند :
فمن أحدث فیها حدثا أو آوى محدثا فعلیه لعنه الله والملائکه والناس أجمعین… ومن والى قوما بغیر إذن موالیه فعلیه لعنه الله والملائکه والناس أجمعین… فمن أخفر مسلما فعلیه لعنه الله والملائکه والناس أجمعین… .
کسی که در مدینه بدعت گذارد و یا بدعت‌گذار را پناه دهد پس لعنت خدا و ملائکه و همه مردمان بر او باد ؛
وکسی که از بدون اجازه مولای خویش ، مولای دیگری بگیرد لعنت خدا و ملائکه و همه مردمان بر او باد
اگر کسی ذمه (پناه دادن به اهل کتاب) یکی از مسلمانان را بشکند لعنت خدا و ملائکه و همه مردمان بر او باد.
مسلم نیز در صحیح خویش از رسول خدا (صلى الله علیه وآله) روایت می‌کند که فرمودند :
وَمَنْ ادَّعَى إلى غَیْرِ أبیه أو انْتَمَى إلى غَیْرِ مَوَالِیهِ فَعَلَیْهِ لَعْنَهُ اللَّهِ وَالْمَلَائِکَهِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِینَ.
کسی که خود را فرزند غیر پدر خویش نشان دهد و کسی که خود را غلام کسی غیر از مولای خویش معرفی کند لعنت خداوند وملائکه و همه مردمان بر او باد .
منابع:
۱- قرآن کریم
۲- صحیح البخاری ج۶ ص۲۴۸۲ ش ۶۳۷۴ کتاب الفرائض باب إثم من تبرأ من موالیه
۳- صحیح مسلم ج ۲ ص ۹۹۴ ش ۱۳۷۰ کتاب الحج باب فضل المدینه

حرز امام جعفر صادق علیه السّلام

چهارم:حرز حضرت صادق علیه السّلام:

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ یا خالِقَ الْخَلْقِ وَ یا باسِطَ الرِّزْقِ وَ یا فالِقَ الْحَبِّ وَ یا بارِئَ النَّسَمِ وَ مُحْیِىَ الْمَوْتى وَ مُمیتَ الاَْحْیآءِ وَ دائِمَ الثَّباتِ وَ مُخْرِجَ النَّباتِ اِفعَلْ بى ما اَنْتَ اَهْلُهُ وَ لاتَفْعَلْ بى ما اَنَا اَهْلُهُ وَ اَنْتَ اَهْلُ التَّقْوى وَ اَهْلُ الْمَغْفِرَهِ

به نام خدا که رحمتش بسیار و مهربانى‏اش همیشگى است،اى آفریننده مخلوقات،و اى گسترنده روزى،و اى‏ شکافنده دانه،و اى آفریننده تنفسّ‏کنندگان،و زنده‏کننده مردگان،و میراننده زندگان،و همیشه پایدار،و برآورنده گیاه‏ با من آن کن که تو شایسته آنى،و با من آن مکن که من سزاوار آنم،و تو اهل پروا و اهل آمرزشى.