بهمن
6
1394

تقلید در دین اسلام

مکلّف در عمل کردن به احکام ۳ راه دارد:

آن سه راه عبارتند از: اجتهاد، احتیاط، تقلید.

 

تعریف اجتهاد، احتیاط و تقلید:

– اجتهاد یعنی استنباط و استخراج احکام شرعی و قوانین الهی از مدارک و منابع معتبر که نزد فقهای اسلام مقرر و ثابت شده است.

– احتیاط یعنی عمل کردن به طوری که مطمئن شود وظیفه ی شرعی خود را انجام داده است، مثلاً کاری را که بعضی از مجتهدین حرام می دانند و بعضی دیگر حرام نمی دانند به جا نیاورد و کاری را که بعضی واجب می دانند و بعضی دیگر واجب نمی دانند انجام دهد.

– تقلید یعنی رجوع غیر متخصص به متخصص در احکام اسلامی یا به بیان دیگر تقلید به معنای پیروی کردن و دنباله روی است و در اینجا پیروی از “فقیه” می باشد یعنی کارهای خود را مطابق فتوای مجتهد انجام دهد.

 

عناصر تقلید:

عنصر اول: مُقَلِّد (با کسر لام): فردی که تقلید می کند را مقلد می گویند.

عنصر دوم: مقلّد (با فتح لام): فردی که از او تقلید می شود و واجد شرایط است را مقلّد گویند که همان مرجع تقلید است.

عنصر سوم: حکم یا آن حقیقتی که مورد تقلید است.

فلسفه ی تقلید:

«علما بر جواز تقلید استدلالهای مختلفی نموده اند که مهمترین و محکمترین آنها بلکه می توان گفت تنها دلیل همان بناء و سیره ی عقلا بر رجوع جاهل به عالم و کارشناس است که از قضایای فطری و ارتکازی شمرده است و انسان بر اساس فطرت، آگاه است که باید در تمام مسائل که از آنها اطلاع ندارد به عالم مراجعه کند چه آن مسائل مربوط به اداره ی زندگی و حیات مادی باشد یا غیر آن.

مثال: در صنعت به صنعتگر، در بیماری به پزشک و … مراجعه می کنند.

توضیح آنکه ما هر کاری را بخواهیم و راه و رسمش را نداشته باشیم ، به خبره ی همان کار مراجعه می کنیم و به هر شغلی که خواسته باشیم وارد شویم، راه و چاره ی او را از متخصص همان شغل می پرسیم و هر فنّ و صنعتی را که می خواهیم یاد بگیریم به شاگردی استادی می شتابیم که در آن فن و صنعت بصیر باشد و اصولاً سازمان تعلیم و تربیت عمومی در محیط اجتماعی انسان روی همین اصل استوار است. لذا در تعلیم فراگیری احکام دین هم باید به کارشناس آن که مجتهد جامع الشرایط است مراجعه کرد. وظایف مقرره ی اسلام برای جماعت مسلمین تشخیص علمی احکام دین است از راه اجتهاد و پر روشن است که انجام این وظیفه برای همه ی مسلمین امکان پذیر نیست و تنها عده ی معدودی قدرت انجام این وظیفه را داشته که می توانند با بررسی بیانات دینی از راه استدلال و نظر و به کار انداختن قواعد استنباط احکام و مقررات اسلام را بدست آورند. تعذر اجتهاد در احکام برای همه از یک طرف و وجوب تحصیل معرفت به احکام دین برای همه از طرف دیگر، موجب گردیده است که در اسلام برای افرادی که توانایی اجتهاد ندارند وظیفه ی دیگری در نظر گرفته شود و آن این است که احکام دین مورد ابتلاء خود را از افرادی که دارای ملکه ی اجتهاد و قریحه ی استنباط می باشند اخذ و دریافت دارند و این است تقلید.

بنابراین تقلید، شیوه ای است عقلایی بلکه ضروری که حذف آن از زندگی بشر نه تنها رکود که سقوط آن را در بر خواهد داشت. قرآن مجید می فرماید: «فاسالوا اهل الذکر ان کنتم لاتعلمون(۹)؛ اگر چیزی را نمی دانید، از اهل اطلاع سوال کنید.»

بنابراین هر مکتبی- مادی یا الهی- قوانین و مقرراتی دارد، و هیچ کس نیست که به مکتبی گرایش پیدا کند مگر آنکه به طور سربسته می داند که آن مکتب تکالیفی را بر دوش او خواهد گذاشت که باید به آن ملتزم شده و جامه ی عمل بپوشاند

حال باید دید ویژگیهای این مجتهد جامع الشرایط و مرجع تقلید چیست؟

۱- مرد باشد ۲- بالغ باشد ۳- عاقل باشد ۴- شیعه دوازده امامی باشد ۵- زنده باشد ۶- عادل باشد ۷- اعلم از مراجع دیگر باشد ۸- حریص به دنیا نباشد.

 

از چه راههایی می توانیم مرجع تقلید را بشناسیم؟

۱- خودمان مرجع را بشناسیم و یقین پیدا کنیم.

۲- شهادت دادن دو نفر خبره ی عادل (به شرط آنکه دو نفر با هم توافق داشته باشند.)

۳- شیوع و شهرتی که برای انسان یقین و علم آورد.

 

چگونه می توانیم فتوای مرجع تقلید را بدست آوریم؟

۱- شنیدن از خود مجتهد

۲- شنیدن از دو نفر عادل که فتوای مجتهد را نقل می کنند.

۳- شنیدن از یک نفر مورد اطمینان و راستگو

۴- دیدن فتوی در رساله ای که اطمینان به درستی آن داریم.

 

منابع:

۱- احکام آموزشی (عبادات)، محمدرضا مشفقی پور، ص ۱۲

۲- همان، ص ۲۰

۳- تحریر الوسیله، امام خمینی، قدس ۱، ج۱، ص ۵ (به نقل از آموزش احکام، محمدحسین فلاح زاده)

۴- تهذیب الاصول، ج ۳، ص ۱۶۳، تقریرات امام خمینی (قدس) به نقل از نشریه درسهایی از مکتب اسلام شماره ۴ (۴۰)، ص ۴۵ ] عنوان: اجتهاد و تقلید در مذهب شیعه.[

۵- نشریه درسهایی از مکتب اسلام شماره ۴ (۴۰) ص ۴۶

۶- سوره نحل، آیه ۴۳٫

سایت تبیان

بهمن
6
1394

دعای عقیقه

بیست‏ و پنجم: روایت شده: وقت کشتن گوسفند عقیقه [گوسفندى که براى نوزاد و قربانی میکنند] این دعا را بخواند: بسم اللّه و باللّه، اللّهمّ عقیقه عن فلان (نام او را بگوید) لحمها بلحمه، و دمها بدمه و عظمها بعظمه، اللّهمّ اجعلها وقاء لال محمّد علیه و اله السّلام.
و در حدیث دیگرى فرمود که این دعا را بخواند:

یا قَوْمِ اِنّى بَرىٌ مِمّا تُشْرِکُونَ اِنّى وَجَّهْتُ وَجْهِىَ لِلَّذى فَطَرَ السَّمواتِ وَالاَْرْضَ حَنیفاً مُسْلِماً وَ ما اَنَا مِنَ الْمُشْرِکینَ اِنَّ صَلوتى وَ نُسُکى وَ مَحْیاىَ وَ مَماتى لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ لا شَریکَ لَهُ وَ بِذلِکَ اُمِرْتُ وَ اَنَا مِنَ الْمُسْلِمینَ اَللّهُمَّ مِنْکَ وَ لَکَ بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَاللَّهُ اَکْبَرُ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَقَبَّلْ مِنْ فُلانِ بْنِ فُلانٍ

اى قوم از آنچه شما شریک خدا قرار میدهید بیزارم، من متوجه نمودم رویم را به جانب کسیکه آسمانها و زمین را آفرید با خلوص و از سر تسلیم، و من از شرک ورزان نیستم.
به درستى که نمازم‏ و عبادتم و زندگیام و مرگم براى خداست، پروردگار جهانیان، شریکى ندارد، به این حقیقت امر شدم و من از مسلمانانم، خدایا از تو و براى تو، به نام تو و به تو، و خدا بزرگ‏تر است، خدایا درود فرست بر محمّد و خاندان محمّد، و از فلان فرزند فلان بپذیر.
و نام فرزند را بگوید سپس ذبح کند.

گاه‌شمار تاریخ خورشیدی

بهمن ۱۳۹۴
ش ی د س چ پ ج
« دی   اسفند »
 12
3456789
10111213141516
17181920212223
24252627282930