شهریور
12
1396

بررسی احکام و فلسفه حج‌ در‌ قرآن

چرا حج؟

«…وَ لِلَّهِ عَلَی النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطاعَ اِلَیْهِ سَبیلاً وَ مَنْ کَفَرَ فَاِنَّ الله غَنِی عَنِ الْعالَمینَ.» (۱)

این عید را عید الکبیر می‏گویند و اجتماع حج بزرگ‌ترین تظاهر دسته جمعی مردم است. نه تنها در اسلام و بری مسلمین ، بلکه در دنیا و بری انسان‌ها.

یقیناً بدتان نمی‏آید بدانید که این مراسم و قربانی چه معنی دارد، منشأ تاریخی و اجتماعی آن چیست، چگونه برقرار شده است، چه منظوری در کار بوده است و حالا چه فایده‏ی دارد… و اگر دوراندیش باشید، نقش آن در آینده چه خواهد بود و چه آثاری می‏تواند داشته ‏باشد؟…
شاید کنجکاویتان از این جهت بیشتر تحریک شده‌ ‏باشد که آنچه راجع به مناسک و اعمال حج شنیده‏اید به نظرتان، عجیب و بدوی بیاید و غیر قابل هضم باشد. مانند سر تراشیدن، لنگ‏بستن، دور یک چهار دیواری گردیدن، لِیلِی دویدن، ریگ به شیطان پراندن،
چنین استفهام و تعجب بری بسیاری از اشخاص پیش میآید.از سی چهل سال قبل به این طرف عناوینی مانند اجتماع سالیانه مسلمین، کنگره بزرگ اسلامی یانمونه صحری محشر و غیره در زبان‌ها و قلم‌ها وارد شده‏است.
بنده شخصاً، خیلی متقاعد و مطمئن از این نوع توجیهات و فلسفه‌بافی‌ها نمیشدم و به دلم نمیچسبید. آثار زنده و عملی که بر اجتماعات ملی و بین‏ المللی مترتب میشود و تشکیلات و ترتیبات و نتایجی را که از یک کنگره انتظار میرود در مراسم حج نه میدیدم و نه میشنیدم. درست است که فوج فوج، از اقصی بلاد اسلام، عرب و فارس و ترک و سیاه و سرخ در ذیحجه هر سال آهنگ کعبه را میکنند و در هم میشوند اما بیگانه و بی خبر از یکدیگر به آنجا میروند و بیگانه و بیخبر برمیگردند (یابرمیگشتند) بدون آنکه حتی یک سلام علیک ساده ما بین یک حاجی جوشقانی ایرانی با یک کاکاسیاه زنگباری یا عرب حجازی ردو بدل شود.

میپرسیدم‏ آیا از زمان و زبان حضرت‏ پیغمبر و ائمه اطهار سراغ داریم که آنها استفاده کنگره‏ی و ایجاد تشکیلات ‏و تبلیغات بین ‏الامم‏ اسلامی از این‏ مراسم نموده ‏باشند؟ …

در هشت نه سال قبل استطاعت سفر فراهم و افتخار زیارت نصیبم شد. البته در آن تلاقی و تجمع عظیم و در آن محیط تقارب و تقریب ملل مختلف مسلمان امکان آشنائی و تفاهم افراد و تبادل اطلاعات و نظریات وجود داشت و در میان زائرین غیر ایرانی عرب زبان فی الجمله جلسات و حضور در سخنرانیها انجام میگرفت. اما از آنچه بتوان نامش را کنگره اسلامی یا تجمع و توحید بین امت‌هی مسلمان گذاشت، خیلی دور بود(۲).

آنچه که بیشتر برای بنده مشهود و محسوس شد و در مراجعت به ایران برای دوستان ارمغان آوردم و تشریح نمودم این بود که فریضه حج در مجموعه خود یک وسیله واقعاً ممتاز و مؤثر بری احیاءِ و تذکار سنت حضرت ابراهیم در جهت خداپرستی و اصلاح قلوب است.
حضرت ابراهیمی که پدر پیغمبران مورد پیروی اکثریت مردم روی زمین و پایه‏ گذار مذاهب‌ توحیدی امروزی است و قرآن به طرز بینظیری او را شناسانده و تجلیل کرده و اسلام را به او نسبت داده‏است.
البته همین هم چیز کمی نیست. با فرض وجود خدا و اعتقاد به او بسیار کار بزرگی است!

برگرفته از سخنرانی مرحوم مهدی بازرگان در عید قربان ۱۳۳۸

شهریور
12
1396

اعتقادات ۳۶

تا اینجا یک سری مطالب اعتقادی مربوط به بازهٔ زمانی آغاز خلقت تا برپایی قیامت و ورود به بهشت و جهنم، بصورت خلاصه مطرح شد که امیدواریم در اصلاح و تحکیم پایه های اعتقادیمون مفید واقع شده باشه.

ان شاء الله از امروز، مبحث مطالب اعتقادی را در موضوعات دبگری دنبال خواهیم کرد.

 

*** جبر و اختیار ***

 

یکی از موضوعات اساسی در امر اعتقادات، مسئله جبر و اختیاره. اینکه ما معتقد باشیم که آیا توی این دنیا در انجام اعمالمون مجبوریم یا مختار، خیلی مهمه. چون بعدا مشخص میشه که آیا در این دنیا مسئولیتی متوجه ما هست یا نه؟ و اگه مسئولیت داریم، کجاها مسئولیم و کجاها نه. همونطور که اعتقاد داشتنِ به عالم ذر و چگونگی اون، میتونه پاسخگو و گره گشای خیلی از مشکلات و مسائل اعتقادی باشه، داشتنِ اعتقاد صحیح و کاملی از مسئلهٔ جبر و اختیار هم میتونه حلال خیلی از گره های فکری و اعتقادی باشه.

در مورد قضیه جبر و اختیار، سه گروه از عقاید متفاوت وجود داره.

 

گروه اول، اختیاریون (افراد معتقد به اختبار) هستند که عمدتا از بهودیان صدر اسلام ریشه گرفته اند و معتقدند که بعد از اینکه خداوند دنیا رو آفرید و نظم بهش داد، دیگه خودش کناری نشسته و هیچ تصرفی در امور عالم نداره و اختیار امور رو به مخلوقاتش تفویض کرده. مثل اینکه این ماشین عظیم خلقت رو روشن کرده و تنظیم کرده و دیگه خودش بدون دخالت خدا، داره کارشو منظم انجام میده و نستجیرو بالله، خدا هم دیگه هیچ دخل و تصرفی در امورات دنیا نداره و انگار که رفته یه گوشه ای بیکار نشسته!.

شهریور
12
1396

حدیث روز

دشمنی هوای نفس

امام جواد علیه السلام: 

مَن أطاعَ هَواهُ أعطى عَدُوَّهُ مُناهُ؛

هر کس از هوسش پیروى کند، آرزوى دشمنش را برآورد.

أعلام الدین: ص ۳۰۹/ چشم تماشا، ص۲۰۸

 

گاه‌شمار تاریخ خورشیدی

شهریور ۱۳۹۶
ش ی د س چ پ ج
« مرداد   مهر »
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728293031