اعتقادات ۴۱

*****قضا و قدر *****

 

بعد از مبحث جبر و اختیار، نوبت به مبحث قضا و قدر میرسه.

خدای حکیم همزمان با خلقت اشیاء، بر اساس علم و حکمت بالغهٔ خودش برای هر چیزی که مرتبط با اون مخلوق هست، مقداری تعیین کرد.

إِنَّا کُلَّ شَیْءٍ خَلَقْنَاهُ بِقَدَرٍ (سوره القمر، آیه ۴۹).

ﻣﺎ ﻫﺮ ﭼﻴﺰﻯ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ (و با مقدار معین) ﺁﻓﺮﻳﺪﻳﻢ .

 

به این تعیینِ مقدار کردن از سوی خدا، قَدَرِ الهی می گند. مثلا دوره زمانی سال و ماه و روز رو تعیین کرده. مدت زمان عمر هر موجودی رو تعیین کرده. اون مقداری از رزق و روزی مخلوقات، که خودش بعهده گرفته رو تعیین کرده.  مقداری از علم که به بشر باید برسه و نحوهٔ رسیدنشو تعیین کرده و غیره و غیره.

وَمَا مِن دَابَّهٍ فِی الْأَرْضِ إِلَّا عَلَى اللَّهِ رِزْقُهَا (سوره هود آیه ۶)

و هیچ جانداری در روی زمین نیست، مگر آنکه روزیش بر عهده خدا است.

 

خدای مهربون مقدّر کرده که همه در رفاه و آسایش زندگی کنند، نه کسی مریض بشه و نه فقیر و نه گرفتار. بلا تشبیه، مثل یک رئیس مهربون و عادل در مملکت که برای افرادی که بصورت عادی درحال زندگی کردن در اون مملکت هستند، امکانات و رفاه و سلامتی و امنیت رو براشون در نظر گرفته.

 

خدا برای بنده هاش، زمین و همه نعمتهاش رو مقدر کرده.

أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصَّالِحُونَ (الانبیاء، ۱۰۵).

زمین را بندگان صالحمان به ارث خواهند برد.

 

خداوند نعمتش رو در قالب قَدَر الهی برای مردم معین کرده ولی این خودِ مردم هستند که با رفتارهاشون خودشونو از قَدَر الهی محروم می کنند. خدا نخواسته که مثلا ما بصورت عمومی عمر کوتاهی داشته باشیم. همونطور که نسلهای قبلی عمری طولانی داشتند. ولی ما با این نحو زندگی کردن، خودمونو از اون مقدار عمری که خدا برامون مقدر کرده، محروم می کنیم. وقتی که مردم، امیرالمومنین علی علیه السلام رو کنار میگذارند، معنیش اینه که اون عدل، اون علم، اون عصمت، اون معدن خیر و رحمت و برکت و امنیت و … که خدا براشون مقدر کرده بوده رو کنار میگذارند، و با دنباله روی از ابوبکر و عمر (لعنت الله علیهم) دنبال کفر و شرک و خونریزی و تجاوز و جهل و گمراهی و…. میرند و خودشونو از قَدَر خدا محروم می کنند و لذا نتیجه اش میشه این همه ظلم و فقر و فساد و غیبت قطب عالم امکان (ارواحنا فداه) و غیره. پس قَدَر و تعیین مقدرات مخلوقات، بر می گرده به خدا. و البته واضحه که با ظهور امام زمان علیه السلام، زندگیهای بیشتری رنگ و بوی خدایی گرفته و مردم عالم بیشتر از پیش از تقدیرات الهی برخوردار میشند.

یادمون باشه که طبق مطالب اعتقادی قبلی، چهارده معصوم علیهم السلام، اراده الله و مجریِ اراده و امر خدا در تمامِ مسائلِ مربوط به عالم خلقت هستند. لذا تعیین و اجرای تقدیرات الهی هم از ناحیهٔ این انوار مقدس به اجرا درمیاد.

خوشبختانه خدای متعال از روی مهربونیش، مثل همیشه، دائم به ما ارفاق میکنه و هرساله برای ما فرصتی دوباره رو قرار میده به نام شب قدر که ما میتونیم با رجوع به خدا و اولیای خدا، با قول و قرارهای واقعی و جدی که با خدا میگذاریم، تقدیرات خوبی برای یکسال آیندهٔ خودمون از خدا درخواست کنیم و خدا هم درصورتی که در گفته های ما صداقت و عزم و جدیتی ببینه، از روی مهربونیش، تقدیرات سال بعدی ما رو بهتر از قبل برامون قرار بده.

قرب الهی حاصل ولایت و عمل

 

مفضّل بن عمر از امام صادق علیه السّلام روایت کرده است: خداوند بلند مرتبه براى انسان مۆمن امرى را تعهّد فرموده است. گوید که از آن حضرت پرسیدم: آن امر کدام است؟! فرمود: خداوند براى انسان مۆمن که به ربوبیت خدا و نبوّت رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و ولایت و امامت حضرت على علیه السّلام اقرار کند و واجبات الهى را نیز انجام دهد تعهّد فرموده است که او را در جوار قرب خود جاى دهد و او را از این مقام باز ندارد.

گوید عرض کردم که: بخدا سوگند این منزلت و مقامى است که همانند آن بر آدمى (متصوّر) نبوده و نخواهد بود. و حضرت در ادامه سخنان خود فرمودند: کمى عمل کنید تا فراوان لذّت ببرید.

 

ابن بابویه، محمد بن على – مجاهدى، محمد على، پاداش نیکیها و کیفر گناهان /

ترجمه ثواب الأعمال، ۱جلد، انتشارات سرور – قم، چاپ: اول، ۱۳۸۱ش، ص ۶۳٫

ولایت علی بن ابی طالب علیه السّلام موجب طهارت قلب‏

 سلیم مى‏گوید: از مقداد پرسیدم و گفتم: خدا تو را رحمت کند، بهترین مطلبى که درباره على بن ابى طالب علیه السّلام از پیامبر صلى اللَّه علیه و آله شنیده‏اى برایم نقل کن.

گفت: از پیامبر صلى اللَّه علیه و آله شنیدم که مى‏فرمود: « هر کس از جن و انس که خدا بخواهد قلب او را پاک گرداند ولایت على بن ابى طالب را به او مى‏شناساند، و هر کس که خدا بخواهد بر قلب او پرده بکشد معرفت على بن ابى طالب را درباره او امساک مى‏کند.»

أسرار آل محمد علیهم السلام / ترجمه کتاب سلیم؛ ص۵۵۳٫

دعایی از ولیّ برای ولایت

‏ سلیم مى‏گوید: به امیرالمۆمنین علیه السّلام عرض کردم: از خداوند بخواه تا مرا در دنیا و آخرت از اولیاى تو قرار دهد؟ فرمود: خداوندا، او را از آنان قرار ده.

سپس حضرت رو به من کرد و فرمود: آیا به تو بیاموزم چیزى که از پیامبر صلى اللَّه علیه و آله شنیده‏ام که به سلمان و ابوذر و مقداد آموخت؟ عرض کردم: بلى، یا امیر المۆمنین. فرمود:

هر صبح و شام ده مرتبه بگو: «اللّهمّ ابعثنى على الایمان بک و التّصدیق بمحمّد رسولک و الولایه لعلىّ بن ابى طالب و الایتمام بالأئمّه من آل محمّد، فإنّى قد رضیت بذلک یا ربّ»، یعنى: «خداوندا، مرا با ایمان به خودت و تصدیق پیامبرت محمد و ولایت‏ على‏ بن ابى طالب و اقتدا به امامان از آل محمد مبعوث فرما. اى پروردگار، من به این عقیده راضى هستم».

عرض کردم: یا امیر المۆمنین، سلمان و ابوذر و مقداد این دعا را برایم نقل کردند، و از هنگامى که از ایشان شنیده‏ام آن را ترک نکرده‏ام. فرمود: تا زنده هستى آن را ترک مکن.

 

 هلالى، سلیم بن قیس – انصارى زنجانى خوئینى، اسماعیل، أسرار آل محمد علیهم السلام /

ترجمه کتاب سلیم بن قیس هلالی، ۱جلد، نشر الهادی – ایران ؛ قم، چاپ: اول، ۱۴۱۶ ق، ص۲۵۷٫

حدیث روز

چهار قبل چهار!

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله:

 بادِر بِأَربَعٍ قَبلَ أربَعٍ: شَبابِکَ قَبلَ هَرَمِکَ، وصِحَّتِکَ قَبلَ سُقمِکَ، وغِناکَ قَبلَ فَقرِکَ، وحَیاتِکَ قَبلَ مَوتِکَ؛

چهار چیز را پیش از چهار چیز دریاب: جوانی‌ات را پیش از پیرى؛ و تندرستی‌ات را پیش از بیمارى؛ و بی‌نیازی‌ات را پیش از نیازمندى؛ و زندگی‌ات را پیش از مرگ.

الخصال: ص ۲۳۹ ح ۸۵ / حکمتنامه جوان، ص۴۲