اعتقادات ۵۲

مبحث بَدآء:

 

بَدآء یکی از مظاهر باز بودنِ دست خداست. باز بودن دست خدا به این معناست که خدا برنامه ریزی و اجرا و ادارهٔ امورات دنیا رو به کسی یا چیزی بطور کامل تفویض نکرده تا نَستجیرُ بالله خودش کناری بیکار نشسته باشه و دیگه کاری به امور عالم نداشته باشه.

خدای عالِم و دانای به غیبِ آسمانها و زمین، با وجودیکه علمِ تا انقضای عالَمِ خلقت رو, با روالی مشخص و علمی, به چهارده معصوم علیهم السلام داده و ادارهٔ امورات عالَم خلق رو ازطریق ایشون انجام میده، ولی با اینحال همونطور که در مبحث جبر و اختیار اشاره کردیم، دستش بسته نیست و خودش کارها رو کاملا تفویض اختیار نکرده (حتی به چهارده معصوم علیهم السلام) و کناری ننشسته.

 سوره الرحمن، ۳۰:

کُلَّ یَوْمٍ هُوَ فِی شَأْنٍ

ﺍﻭ ﻫﺮ ﺭﻭﺯ ﺩﺭ ﻛﺎﺭیست.

 

لذا، بدآ هم یکی از مواردیست که خدا خودش در امورات عالَم دخالت میکنه و چیزی رو که قبل از خلقتِ عالم درنظر داشته ولی با اون روالِ مشخص و علمی که دراختیار ۱۴ معصوم قرار داده بود تفاوت داره رو آشکار میکنه.( این هم علمی وحساب شده است، فرقش اینه که با روال قبلی در امور عالم فرق می کنه)

برای درک بهتر معنی بَدآء میشه اینطوری مثال زد.

وقتی ما میخایم با اتوبوس به مسافرت بریم، راننده میگه که اگر الآن حرکت کنیم، مثلا دو ساعت دیگه در فلان نقطه هستیم و مثلا سه ساعت بعدش میرسیم به مقصد. یعنی راننده از روی علم و تجربهٔ خودش و با توجه به شرایط و امکانات و مسیر حرکتمون، اینطور پیش بینی کرده. این پیش بینی کردن توسط رانندهٔ اتوبوس، در قالب مثال، شبیه به همون علمِ مربوط به امورات عالم تا انقضای خلقت هست که خدای متعال از ابتدا به چهارده معصوم علیهم السلام داده و میتونند امورات رو پیش بینی کنند.

ولی توی مثالی که زدیم، اتفاقات خاصی هم ممکنه پیش بیاد. مثلا ممکنه در طول سفر، اتوبوس خراب بشه، تصادف کنه، به ترافیک بخوره، پنچر بشه و … . خوب معلومه که اگر یکی از این اتفاقات پیش بیاد، ممکنه دیگه طبق پیش بینی راننده، راس ساعت پیش بینی شده، به مقصد نرسیم. یا اصلا به مقصد نرسیم و مجبور بشیم برگردیم.

در مورد ادارهٔ امورات عالم هم همینطوره. درسته که خدا علمِ تا انقضای خلقت رو جهت ادارهٔ امورات عالم به چهارده معصوم داده، ولی هر لحظه ممکنه طبق حکمت و مصلحتی که فقط خودش میدونه، تغییری که خدا از ابتدا در برنامه و جزئیات امور عالم درنظر داشته ولی حتی به ۱۴ معصوم نگفته، آشکار کنه. به این نوع تغییرِ ظاهری( که آشکار شدنِ امریه که از اول هم قرار بوده انجام بشه) در برنامهٔ امورات عالم، که منشاء اون خداست، بدآء میگند.

چهارده معصوم دارای بخشی از علم غیبی هستند که مطابق روال معمولی قراره تا انقضای خلق ادامه پیدا کنه اما چون یقین دارند که ممکنه در امورات عالم بدآء اتفاق بیفته، چیزی رو بصورت حتمی و مؤکد پیشگوئی نمی کنند مگر اینکه از طرف خدا مطمئن بشن که در اون زمینه بدآء اتفاق نمی افته یا وقتی میگن که بداء حتمی شده باشه.

حدیث روز

حسد هرگز!

امام هادی علیه السلام: 

إیّاکَ والحَسَدَ فَإنَّهُ یَبینُ فیکَ، ولا یَبینُ فی عَدُوِّک؛

مبادا حسد ورزى؛ که اثرش در تو آشکار می‌شود و در دشمنت آشکار نمی‌شود.

أعلام الدین: ص ۳۱۱ / چشم تماشا، ص۲۲۰