29
1391
حکایتی در تفاوت الهام و وسوسه
وقتی شیخ ابو سعید از نیشابور قصد طوس داشت و اندر آن عقبه، سخت سرد بود و پایش اندر موزه میفسرد، درویشی گفت: من اندیشه کردم که این فوطه[۱] به دو نیم کنم و در پایش پیچم، دلم نداد که فوطه سخت نیکو بود. چون به طوس آمدیم اندر مجلس از وی سؤال کردم که شیخ ما را فرقی کند میان وسواس شیطانی و الهام حق، گفت: الهام آن بُوَد که تو را گفتند فوطه پاره کن تا پای بوسعید سردی نیابد، وسواس آن که تو را منع کرد.[۲]
29
1391
احکام قرائت نماز
۱ در رکعت اول و دوم نمازهاى واجب یومیه انسان باید اول حمد و بعد از آن یک سوره تمام بخواند.
۲ اگر وقت نماز تنگ باشد یا انسان ناچار شود که سوره را نخواند، مثلا بترسد که اگر سوره را بخواند دزد یا درنده یا چیز دیگرى به او صدمه بزند، نباید سوره را بخواند. و اگر در کارى عجله داشته باشد، مىتواند سوره را نخواند.
۳ اگر عمدا سوره را پیش از حمد بخواند، نمازش باطل است. و اگر اشتباها سوره را پیش از حمد بخواند و در بین آن یادش بیاید، باید سوره را رها کند و بعد از خواندن حمد سوره را از اول بخواند.
۴ اگر حمد و سوره یا یکى از آنها را فراموش کند و بعد از رسیدن به رکوع بفهمد، نمازش صحیح است.
۵ اگر پیش از آنکه براى رکوع خم شود، بفهمد که حمد و سوره را نخوانده باید بخواند، و اگر بفهمد سوره را نخوانده باید فقط سوره را بخواند. ولى اگر بفهمد حمد تنها را نخوانده، باید اول حمد و بعد از آن دوباره سوره را بخواند. و نیز اگر خم شود و پیش از آنکه به رکوع برسد بفهمد حمد و سوره یا سوره تنها یا حمد تنها را نخوانده، باید بایستد و به همین دستور عمل نماید.
۶ اگر در نماز یکى از چهار سورهاى را که آیه سجده دارد و در مساله گفته شد عمدا بخواند، نمازش باطل است.
۷ اگر اشتباها مشغول خواندن سورهاى شود که سجده واجب دارد، چنانچه پیش از رسیدن به آیه سجده بفهمد، باید آن سوره را رها کند و سوره دیگر بخواند. و اگر بعد از خواندن آیه سجده بفهمد، باید در بین نماز با اشاره سجده آن را بجا آورد و به همان سوره که خوانده اکتفا نماید.
۸ اگر در نماز آیه سجده را بشنود و به اشاره سجده کند، نمازش صحیح است.
۹ در نماز مستحبى خواندن سوره لازم نیست، اگر چه آن نماز به واسطه نذر کردن واجب شده باشد. ولى در بعضى از نمازهاى مستحبى مثل نماز وحشت که سوره مخصوصى دارد، اگر بخواهد به دستور آن نماز رفتار کرده باشد، باید همان سوره را بخواند.
۱۰ در نماز جمعه و در نماز ظهر روز جمعه، مستحب است در رکعت اول بعد از”حمد” سوره ” جمعه”، و در رکعت دوم بعد از “حمد” سوره “منافقین” بخواند. واگر مشغول یکى از اینها شود، بنابر احتیاط واجب نمى تواند آن را رها کند و سوره دیگر بخواند.
۱۱ اگر بعد از حمد مشغول خواندن سوره “قل هو الله احد” یا سوره “قل یا ایها الکافرون” شود، نمى تواند آن را رها کند و سوره دیگر بخواند. ولى در نماز جمعه و نماز ظهر روز جمعه اگر از روى فراموشى به جاى سوره “جمعه” و “منافقین” یکى از این دو سوره را بخواند، تا به نصف نرسیده مى تواند آن را رها کند و سوره”جمعه” و “منافقین” را بخواند.
۱۲ اگر در نماز جمعه یا نماز ظهر روز جمعه عمدا سوره “قل هو الله احد”یا سوره “قل یا ایها الکافرون” بخواند، اگر چه به نصف نرسیده باشد، بنابر احتیاط واجب نمى تواند رها کند و سوره “جمعه” و “منافقین” را بخواند.
۱۳ اگر در نماز غیر سوره “قل هو الله احد” و “قل یا ایها الکافرون” سوره دیگرى بخواند، تا به نصف نرسیده مىتواند رها کند و سوره دیگر بخواند.
۱۴ اگر مقدارى از سوره را فراموش کند یا از روى ناچارى مثلا به واسطه تنگى وقتیا جهت دیگر نشود آن را تمام نماید، مىتواند آن سوره را رها کند و سوره دیگر بخواند، اگر چه از نصف گذشته باشد یا سورهاى را که مىخوانده “قل هو الله احد” یا “قل یا ایها الکافرون” باشد.
۱۵ بر مرد واجب استحمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند بخواند. و بر مرد و زن واجب استحمد و سوره نماز ظهر و عصر را آهسته بخوانند.
۱۶ مرد باید در نماز صبح و مغرب و عشا مواظب باشد که تمام کلمات حمد و سوره حتى حرف آخر آنها را بلند بخواند.
۱۷ زن مىتواند حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند یا آهسته بخواند.ولى اگر نامحرم صدایش را بشنود، بنابر احتیاط واجب باید آهسته بخواند.
۱۸ اگر در جایى که باید نماز را بلند بخواند عمدا آهسته بخواند، یا در جایى که باید آهسته خواند عمدا بلند بخواند، نمازش باطل است. ولى اگر از روى فراموشى یا ندانستن مساله باشد، صحیح است. و اگر در بین خواندن حمد و سوره هم بفهمد اشتباه کرده، لازم نیست مقدارى را که خوانده دوباره بخواند.
۱۹ اگر کسى در خواندن حمد و سوره بیشتر از معمول صدایش را بلند کند، مثل آنکه آنها را با فریاد بخواند، نمازش باطل است.
۲۰ انسان باید نماز را یاد بگیرد که غلط نخواند. و کسى که به هیچ قسم نمىتواند صحیح آن را یاد بگیرد، باید هر طور که مىتواند بخواند، و احتیاط مستحب آن است که نماز را به جماعت بجا آورد.
۲۱ کسى که حمد و سوره و چیزهاى دیگر نماز را به خوبى نمىداند و مىتواند یاد بگیرد، چنانچه وقت نماز وسعت دارد، باید یاد بگیرد و اگر وقت تنگ است، بنابر احتیاط واجب در صورتى که ممکن باشد باید نمازش را به جماعت بخواند.
۲۲ احتیاط واجب آن است که براى یاد دادن واجبات نماز مزد نگیرد، ولى براى مستحبات آن اشکال ندارد.
۲۳ اگر یکى از کلمات حمد یا سوره را نداند، یا عمدا آن را نگوید، یا بجاى حرفى، حرف دیگر بگوید مثلا به جاى ض،ظ بگوید، یا جایى که باید بدون زیر و زبر خوانده شود زیر و زبر بدهد، یا تشدید را نگوید، نماز او باطل است.
۲۴ اگر انسان کلمهاى را صحیح بداند و در نماز همانطور بخواند و بعد بفهمد غلط خوانده لازم نیست دوباره نماز را بخواند و یا اگر وقت گذشته قضا نماید.
۲۵ اگر زیر و زبر کلمهاى را نداند باید یاد بگیرد، ولى اگر کلمهاى را که وقف کردن آخر آن جایز است همیشه وقف کند یاد گرفتن زیر و زبر آن لازم نیست و نیز اگر نداند مثلا کلمهاى به س استیا به ص باید یاد بگیرد و چنانچه دو جور یا بیشتر بخواند، مثل آن که در “اهدنا الصراط المستقیم”، “مستقیم”را یک مرتبه با “سین” و یک مرتبه با “صاد” بخواند نمازش باطل است، مگر آنکه هر دو جور قرائتشده باشد و به امید رسیدن به واقع بخواند.
۲۶ اگر در کلمهاى “واو” باشد و حرف قبل از “واو” در آن کلمه پیش داشته باشد و حرف بعد از “واو” در آن کلمه همزه ء باشد مثل کلمه “سوء” بهتر است آن “واو” را مد بدهد، یعنى آن را بکشد و همچنین اگر در کلمهاى “الف”باشد و حرف قبل از “الف” در آن کلمه زبر داشته باشد و حرف بعد از “الف” در آن کلمه همزه باشد مثل “جاء”، بهتر است “الف” آن را بکشد و نیز اگر در کلمهاى ى باشد و حرف پیش از ى در آن کلمه زیر داشته باشد و حرف بعد از ىدر آن کلمه همزه باشد مثل “جىء”، بهتر آن است ى را با مد بخواند و اگر بعداز این “واو” و “الف” و ى بجاى همزه ء حرفى باشد که ساکن است، یعنى زیر و زبر و پیش ندارد باز هم بهتر آن است این سه حرف را با مد بخواند، مثلا در”و لا الضالین” که بعد از “الف” حرف “لام” ساکن است ، بهتر آن است “الف” آن را با مد بخواند.
۲۷ احتیاط مستحب آن است که در نماز، وقف به حرکت و وصل به سکون ننماید. و معنى وقف به حرکت آن است که زیر یا زبر یا پیش آخر کلمهاى را بگویدو بین آن کلمه و کلمه بعدش فاصله دهد. مثلا بگوید “الرحمن الرحیم” و میم “الرحیم”را زیر بدهد و بعد قدرى فاصله دهد و بگوید: “مالک یوم الدین”. و معنى وصل به سکون آن است که زیر یا زبر یا پیش کلمهاى را نگوید و آن کلمه را به کلمه بعد بچسباند، مثل آنکه بگوید : “الرحمن الرحیم” و میم “الرحیم” را زیر ندهد و فورا”مالک یوم الدین” را بگوید.
۲۸ در رکعتسوم و چهارم نماز مىتواند فقط یک حمد بخواند یا سه مرتبه تسبیحات اربعه بگوید، یعنى سه مرتبه بگوید: “سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله اکبر”، و اگر یک مرتبه هم تسبیحات اربعه را بگوید کافى است. و مىتواند در یک رکعتحمد، و در رکعت دیگر تسبیحات بگوید، و بهتر است در هر دو رکعت تسبیحات بخواند.
۲۹ در تنگى وقت باید تسبیحات اربعه را یک مرتبه بگوید.
۳۰ بر مرد و زن واجب است که در رکعتسوم و چهارم نماز، حمد یا تسبیحات را آهسته بخوانند.
۳۱ اگر در رکعتسوم و چهارم حمد بخواند، بنابر احتیاط واجب باید “بسم الله” آن را هم آهسته بگوید.
۳۲ کسى که نمىتواند تسبیحات را یاد بگیرد یا درست بخواند، باید در رکعتسوم و چهارم حمد بخواند.
۳۳ اگر در دو رکعت اول نماز به خیال این که دو رکعت آخر است تسبیحات بگوید، چنانچه پیش از رکوع بفهمد، باید حمد و سوره را بخواند و اگر در رکوع یا بعد از رکوع بفهمد، نمازش صحیح است.
۳۴ اگر در دو رکعت آخر نماز به خیال اینکه در دو رکعت اول استحمد بخواند، یا در دو رکعت اول نماز با اینکه گمان مىکرده در دو رکعت آخر استحمد بخواند، چه پیش از رکوع بفهمد چه بعد از آن، نمازش صحیح است.
۳۵ اگر در رکعت سوم یا چهارم مى خواست حمد بخواند تسبیحات به زبانش آمد یا مى خواست تسبیحات بخواند حمد به زبانش آمد باید آن را رها کند و دوباره حمد یا تسبیحات را بخواند ولى اگر عادتش خواندن چیزى بوده که به زبانش آمده و در خزانه قلبش آن را قصد داشته مىتواند همان را تمام کند و نمازش صحیح است.
۳۶ کسى که عادت دارد در رکعتسوم و چهارم تسبیحات بخواند اگر بدون قصد مشغول خواندن حمد شود باید آن را رها کند و دوباره حمد یا تسبیحات را بخواند.
۳۷ در رکعت سوم و چهارم مستحب است بعد از تسبیحات استغفار کند، مثلا بگوید: ” استغفر الله ربى و اتوب الیه” یا بگوید: “اللهم اغفر لى”. و اگر به گمان آنکه حمد یا تسبیحات را گفته، مشغول گفتن استغفار شود و شک کند که حمد یا تسبیحات را خوانده یا نه، باید به شک خود اعتنا ننماید. ولى اگر نمازگزار پیش از خم شدن براى رکوع در حالى که مشغول گفتن استغفار نیست، شک کند که حمد یا تسبیحات را خوانده یا نه، باید حمد یا تسبیحات را بخواند.
۳۸ اگر در رکوع رکعتسوم یا چهارم یا در حال رفتن به رکوع شک کند که حمد یا تسبیحات را خوانده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند.
۳۹ هرگاه شک کند که آیه یا کلمهاى را درست گفته یا نه، اگر بهچیزى که بعد از آن است مشغول نشده، باید آن آیه یا کلمه را به طور صحیح بگوید. واگر به چیزى که بعد از آن است مشغول شده، چنانچه آن چیز رکن باشد مثل آنکه در رکوع شک کند که فلان کلمه از سوره را درست گفته یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند. و اگر رکن نباشد، مثلا موقع گفتن “الله الصمد” شک کند که “قل هو الله احد”را درست گفته یا نه، باز هم مىتواند به شک خود اعتنا نکند. ولى اگر احتیاطا آن آیه یا کلمه را به طور صحیح بگوید، اشکال ندارد. و اگر چند مرتبه هم شک کند،مىتواند چند بار بگوید. اما اگر به وسواس برسد و باز هم بگوید، بنابر احتیاط واجب باید نمازش را دوباره بخواند.
۴۰ مستحب است در رکعت اول پیش از خواندن حمد بگوید: “اعوذ بالله من الشیطان الرجیم” و در رکعت اول و دوم نماز ظهر و عصر “بسم الله” را بلند بگوید و حمد و سوره را شمرده بخواند و در آخر هر آیه وقف کند، یعنى آن آیه را به آیه بعد نچسباند، و در حال خواندن حمد و سوره به معناى آیه توجه داشته و اگر فرادى مىخواند بعد از آنکه حمد خودش تمام شد بگوید: “الحمد لله رب العالمین”. بعد از خواندن سوره “قل هو الله احد” یک یا دو یا سه مرتبه “کذلک الله ربى” یا سه مرتبه”کذلک الله ربنا” بگوید، بعد از خواندن سوره کمى صبر کند و بعد تکبیر پیش از رکوع را بگوید یا قنوت را بخواند.
۴۱ مستحب است در تمام نمازها در رکعت اول سوره “انا انزلناه” و در رکعت دوم سوره “قل هو الله احد” را بخواند.
۴۲ مکروه است انسان در تمام نمازهاى یک شبانه روز سوره “قل هو الله احد” را نخواند.
۴۳ خواندن سوره “قل هو الله احد” به یک نفس مکروه است.
۴۴ سورهاى را که در رکعت اول خوانده، مکروه است در رکعت دوم بخواند،ولى اگر سوره ” قل هو الله احد” را در هر دو رکعت بخواند مکروه نیست.
منبع: دپارتمان قرآن
28
1391
فلسفه سجده سهو
در خصوص علت و حکمت تشریع دو سجده سهو، در روایت آمده است که آن دو «مرغمتان»[۱] نسبت به شیطان هستند، که با توجه به معانی ماده رغم،[۲] یعنی سجده سهو باعث خواری و خشم شیطان و نوعی مخالفت و دشمنی با شیطان است.
اما این که چگونه دو سجده سهو، باعث خواری و خشم شیطان می شوند، باید به ارزش سجده، در عالم بندگی توجه کرد.
بنابر روایات: سجده نهایت بندگی بنی آدم به شمار می آید،[۳] نزدیک ترین حالت بنده به ذات حق تعالی است.[۴] سخت ترین حال برای شیطان این است که ببیند انسان در حال سجده است.[۵]
امام خمینی (ره) در مورد اسرار و رازهای حالت سجده می گوید: راز اصل سجده، ترک خویشتن، چشم از خود شستن و چشم بستن از ما سوی الله می باشد، سرّ قرار دادن سر بر خاک، چشم پوشیدن از مقامات خود و علامت تسلیم تام بودن و توجه به اصل خویش و یادآوری از نشئه خاکی خود است.[۶]
لذا فراموشی، شک و سهو در نماز، گرچه یک گناه محسوب نمی شود، اما نوعی نقص معنوی در مقام بندگی ذات حق تعالی محسوب می شود و به همین جهت ذات حق تعالی از بنده خود خواسته است تا آن را با بهترین جزء نماز که سجده است، جبران نماید که مایه خواری و خشم شیطان شود.
منابع:
۱. عاملی، حر، وسائل الشیعه، ج ۸، باب ۱۴، ح ۱۰۴۸۲، و باب ۱۹، ح ۱۰۵۱۶ و باب ۳۲، ح ۱۰۵۶۱٫
۲. فرهنگ جدید فارسی – عربی، ترجمه المنجد، ماده رغم.
۳. جامع احادیث الشیعه، ج ۵، ح ۲۳۵: به نقل از رازهای نماز، ص ۱۳۰٫
۴. همان،ح ۲۹۳۴ و ص ۱۲۳٫
۵. عروه الوثقی، ج ۱، ص ۵۳۴٫
۶. امام خمینی (ره)، آداب نماز، ص ۳۵۶و ۳۵۷
27
1391
اهمیت نماز
یکی از سفارشات امیر المؤ منین حضرت علی (ع) درباره اهمیت نماز
حضرت به اصحاب خود می فرماید :
تَعاهَدُوآ أَمْرَالصَّلوهِ ، وَ حافِظُو عَلَیْها ، وَاستَکْثَرُوامِنْها وَ تَقَرَّبُوابِها، فَإنَّها کانَتْ عَلَی الْمُومِنینَ کِتاباً مَّوْقُوتاً ، أَلاتَسْمَعُونَ إلی جَوابِ أَهْلِ النّارِ حینَ سُئِلُوا :
“ما سَلکَکُمْ فِی سَقَرَ؟قالُوا : لَم نَکَ مِنَ المُصَلّینَ “.
وَ إنَّها لَتَحُتُّ الذُّنُوبَ حَتَّ الْوَرَق، وَ تُطلِقُهآ إطْلاقَ الرِّبَقِ ، ، و شَبَّهَها رَسُولُ اللهِ (ص) بِالْحَمَّهِ تَکُونُ عَلی بابِ الرَّجُلِ فَهُوَ یَغتَسِلُ مِنْها فِی الْیَومِ وَ اللَّیْلَهِ خَمْسَ مَرّاتٍ ، فَما عَسی أَن یَبْقی عَلَیْهِ مِنَ الدَّرَنِ ، وَقَدْ عَرَفَ حَقَّها رِجالٌ مِن المُؤْمِنینَ الَّذینَ لا تَشْغَلُهُمْ عَنْها زِینَهُ مَتاعٍ ،وَ لا قُرَّهُ عَیْنٍ مِن وَلَدٍ وَ لا مالٍ ، یَقُولُ اللهِ سُبْحانَهُ :
” رِجالٌ لا تُلْهیهِمْ تثجارَهٌ وَلا بَیْع عَنْ ذِکْرِ اللهِ وَ اقامِ الصَّلاهِ وَ اِیتآء الزَّکاهِ ” وَ کانَ رَسُولُ اللهِ (ص) نَصبِاً بِالصَّلاهِ بَعْدَ التَّبْشیرِ لَهُ ، بِالْجَنَّهِ لِقَولِ اللهِ سُبْحانَهُ :” وَ أمُرْ أهْلَکَ بِالصَّلاهِ وَ اصْطَبِر عَلَیها ” فَکانَ یَأمُرُ أَهْلَهُ ، وَ یُصَبِّرُ عَلَیْها نَفْسَهُ
امر نماز را مراعات کنید ( که معراج مومن و ستون دین و نخستین چیزیست که در قیامت از بنده باز پرسی می شود ) اگر قبول شد سایر اعمال پذیرفته است ، و اگر به حساب نیامد هیچ یک از عامال سودی ندارد و آن را محا فظت نمایید ( از وقت فضیلت آن غافل نباشید ) و بسیار بجا آورید، و بوسیله آن بخدا نزدیک شوید، زیرا نماز همانطور که در قرآن کریم می فرماید : ” کانَتْ عَلَی الْمُومِنینَ کِتاباً مَوْقُوتاً ” بر مومنین فریضه است نوشته و وقت آن تعیین گردیده ،
آیا گوش (دل ) به پاسخ اهل دوزخ نمی دهید آنگاه که از آنها می پرسند :” ما سَلَکَکُمْ فِی سَقَرَ ؟ قالُوا : لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّینَ ” در قرآن کریم یعنی چه چیز شمار ا گرفتا ر دوزخ ساخت ؟ می گویند از نماز گزاران نبودیم ، و نماز گناهان را می ریزد مانند ریختن برگ ( از درخت ) و رها می کند مانند رها کردن بندها ( از گردن چهار پایان ) و رسول خدا (ص) نماز را به چشمه آب گرم تشبیه فرموده که بردر خانه مردی باشد و شبانه روزی پنج نوبت از آن شستشو کند ،
پس ( معلوم است ) دیگر برچنین کسی چرک باقی نخواهد ماند ، و حق نماز را مردانی از مؤمنین شناخته اندکه آرایش کالای دنیا و روشنی چشم از فرزند و دارایی آنان را از آن باز نمی دارد خداوند سبحان ( در قرآن کریم ) می فرماید : “ رِجالٌ لا تُلهِیهِمْ تِجارَهٌ وَ لا بَیْعٌ عَنْ ذِکْرِ اللهِ وَ اِقامِ الصَّلوهِ وَ ایتآءِ الزَّکوهِ”
یعنی مردانی هستند که بازرگانی و خرید و فروش آنها را از یاد خدا و به جا آوردن نماز و دادن زکوه غافل نمی گرداند . و رسول خدا ( ص ) با اینکه به بهشت مژده داده شده بود برای نماز ( از بس بجا می آورد ) خود را به رنج می افکند به جهت فرمان خداوند سبحان در قرآن کریم ” وَ أمُرْ اَهْلَکَ بِالصَّلاهِ وَ اصْطَبِرْ عَلَیْها “
یعنی اهل خود را به خواندن نماز امر کن و خویشتن برانجام آن شکیبا باش . پس آن حضرت هم اهل خود را به نماز امر می فرمود و خود را به شکیبایی بررنج آن وامی داشت.
27
1391
باجاهلیت مدرن مبارزه کنیم
تمام شما تا به حال پیامهایی با مفهوم دینی – مذهبی دریافت کردهاید که در آن تاکید شده که اگر این پیامک را به ۱۰ نفر ارسال نکنید، واقعه ناگواری برای شما اتفاق میافتد.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه خراسان، باید با برخی پیامکها که در جامعه رواج یافته و از احساسات مذهبی و انسانی مردم سوءاستفاده کرده برخورد جدی شود، در حقیقت اینها نسخههای الکترونیکی و مدرن همان جهل نوشتههای قدیمی هستند، همان نوشتههایی که بارها و بارها مراکز و متولیان دینی و عقلای قوم به باطل بودن ادعاها، خوابها، نقل قولها و تهدیدهای آنها گواهی داده و صراحتاً اعلام کردهاند که نباید به آنها اعتنائی کرد.
به تاریخ و مستندات روایی که مراجعه میکنیم، تمام ائمه اطهار(ع) را امامان رئوف و سفیران ایثار و محبت مییابیم. این در حالی است که بعضی افراد بیاطلاع، چنان در این پیامک پروردگار را (شاید ناخواسته) نشان میدهند که گویی العیاذ بالله خداوند کریم نیازی به چنین پیامکهایی دارد.
در این خصوص پای صحبت چند دانشجو نشستیم؛ مهدیه دانشجوی رشته معماری در این خصوص اظهار میکند: تا به حال بارها از این نوع پیامها با این عنوان که ۸ ختم قرآن، سهم شما صفحه ۳۵۰ شد. یک صفحه اضافه کنید و به ۸ نفر ارسال کنید. در صورت عدم امکان به شماره زیر اطلاع دهید. نفر آخر ختم به شماره فلان خبر دهد. (قرآن عثمان طه)، آمده است که گاهی حتی نمیدانم باید چکار کنم، بفرستم یا حذفشان کنم. ولی اگر چنین اقداماتی درگیر خرافهگرایی نشود بسیار عالی است.
سینا دانشجوی دیگر، با بیان اینکه از زمانی که گوشی همراه دارم تا کنون بیش از صد مدل از این نوع پیامها به دستم رسیده است، ادامه میدهد: یکی از این پیامها این بود که، “بنا به فرمایش معصوم(ع) هرکس که دعای زیر را بخواند همه دعاهایش مستجاب شده و مشکلاتش رفع میشود. “تنبلی نکن، به دوستانت بفرست و بگذار دیگران هم بهره ببرند. اگر نفرستادی منتظر اتفاقات بدی در زندگیت طی یک هفته آتی باش” و من بلافاصله این پیامها رو پاک میکنم.
منشا خرافات، ناآگاهی افراد استدر ادامه عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد در گفتوگو با خبرنگار ایسنا، میگوید: علت اصلی شکلگیری خرافات ناآگاهی افراد است.حسین اکبری با بیان مطلب بالا افزود: خرافات در مسایل دینی که وارد میشود شدت بیشتری پیدا میکند، چرا که مردم ارزشهای دینی را قبول داشته و کمتر در مورد آن شک میکنند.وی تصریح میکند: مردم در مورد شایعاتی که دارای صبغه دینی است کمتر به خود تردید راه میدهند و راحتتر آن را میپذیرند و انتقال میدهند، چرا که نوعی نگرانی از پیامدهای انجام ندادن آن وجود دارد.اکبری اظهار میکند: به عنوان مثال پیامکهایی که با این گونه مضامین به دست افراد میرسد، آسیبهای زیادی را به همراه دارد، چرا که اگر آن مساله مورد انتظار واقع نشود ممکن است مسایل دینی را زیر سوال ببرد و در بلندمدت میتواند به کاهش اعتقادات دینی افراد منجر شود.وی خاطرنشان میکند: ارسال و عدم ارسال این پیامها از جانب افراد آسیبزاست و چون با مسایل دینی مخلوط شده است افراد به دلیل پیامدهای منفیای که ممکن است به همراه داشته باشد پیام را ارسال میکنند و کمتر به دنبال پیامد مثبت آن هستند.عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد ادامه میدهد: عدم شناخت افراد از آینده و علاقه به دانستن اتفافات آینده، باعث گرایش برخی به پیشگویی و رمالی میشود.وی عنوان میکند: رواج خرافات در فرهنگ هر کشور متفاوت است و در جامعه ما با توجه به ویژگیهای تاریخی که دارد، خرافات جایگاه خاصی پیدا کرده است.اکبری تصریح میکند: در جامعه ما خرافات به سرعت تولید و منتشر شده و افراد زمانی که خبری را میشنوند میل زیاد به انتقال آن به دیگران دارند و این جزو فرهنگ و شخصیت افراد شده است.وی خاطرنشان میکند: خرافات در مکانهایی رشد مییابد که آگاهی کمتر است و عموما افرادی به این سمت گرایش پیدا میکنند که نگاه عامیانهتری دارند، لذا بهترین راهکار برای کاهش آن، گاهیدهی به این افراد از طریق رسانههای عمومی مانند تلویزیون است.وی عنوان میکند: در شرع مقدس اسلام عقلانیت جایگاه خاصی دارد، بنابراین آموزش و روشنگری در مورد این گونه مسایل، بهترین راهکار است.وی بیان میکند: مردم وقتی بیشتر مستعد پذیرش خرافات و شایعات هستند که نمیتوانند اطلاعات معتبری درباره آن مطلب کسب کنند، در این صورت ممکن است مردم به کانالهای غیر رسمی که بعضا با مقاصد خاصی اقدام به ایجاد و انتشار شایعات میکنند، روی آورند که عواقب زیادی را به همراه دارد، بنابراین افزایش اعتماد افراد به کانالهای رسمی باعث میشود که افراد از منابع و کانالهای رسمی اطلاعات خود را کسب کنند، همچنین آموزش افراد از دوران کودکی که اطلاعات خود را از چه منابعی بگیرند میتواند تا حد زیادی جلوی انتشار این گونه شایعات و خرافات را بگیرد.
ترویج خرافات مذهبی، وهن مذهب استمعاون فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی خراسان رضوی در گفتوگو با خبرنگار ایسنا، میگوید: ترویج خرافات مذهبی در قالب پیامک، وهن مذهب است.حجت الاسلام محمدمهدی جودکی میافزاید: هیچ مبنای شرعی در پشت چنین پیامهایی نیست و خود این پیامها کارهای بیاساسی است.وی تصریح میکند: انتشار این پیامها خلاف شرع است و افرادی که این پیامها را اشاعه میدهند متوجه میشوند که هیچ تاثیری در زندگی آنها نخواهد داشت.جودکی اظهار میکند: این خرافات که در قالب پیام ارسال میشود، بعضا چیزهایی است که خود فرد به ذهنش رسیده است، لذا نباید نه ترویج کرد و نه ترتیب اثر داد.معاون فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی خراسان رضوی بیان میکند: توصیهای که به افراد میشود این است که به محض رسیدن پیامهایی با این مضامین فورا آنها را پاک کنند و اعتنایی به آنها نکنند، چرا که تماما خرافات است و از لحاظ عقلی و شرعی ارسال آن درست نیست.وقتی با این پیامها مواجه میشوید، سوء استفاده و بهرهبرداری از اعتقادات مخاطبان، طرحهای هرمی (یک به چند) که میتواند به سرعت یک پیام را تبدیل به میلیونها عدد کند، همراه نبودن با هیچ سند و مدرکی دال بر معتبر بودن ادعاهای مطروحه در آنها و تعارض ادعاهای بسیاری از آنها با متون معتبر دینی، عقل سلیم و منطق، نکات مشترک همه این متنها و بسیاری از متنهای مشابه هستند.
اما در عین حال این باورهای نادرست دینی در این قالب مدرن دارای چند خصوصیت منحصر و جدید هم هستند و آن هم ارسال آنها به سادگی فشردن چند کلید است، بنابراین در صورت همراهی دریافت کنندگان کم توجه با انتشار دهندگان اولیه آنها، با سرعتی حیرتآور در سطح جامعه منتشر میشوند، و روز به روز بیشتر به محتوا و لایههای تمسخر و توهینآمیزشان که با ظرافت در بطن متن پنهان شدهاند، افزوده میشود.
کمی تامل و توجه به منابع و درخواست سندیت پیامک از طرف دریافت کننده آن، شاید یکی از راهکارهای کاربردی عدم ترویج این باورهای نادرست در جامعه باشد.
گزارش از خبرنگار اجتماعی ایسنا – منطقه خراسان: زهره فرازی
آخرین دیدگاه
نوشته های تازه
- منتظر ظهور ولی عصر دی ۲۷, ۱۳۹۱
- خداوند متعال، قرآن را مثل حبل و طنابِ مستحکم به زمین آویخت دی ۲۷, ۱۳۹۱
- غربت امام حسن علیه السلام میان یارانشان دی ۲۷, ۱۳۹۱
- سجده شکر دی ۲۷, ۱۳۹۱
- مسابقه رنگ آمیزی به مناسبت میلاد حضرت ولی عصر دی ۲۷, ۱۳۹۱