احادیثی در باب توبه

حدیث قدسی: اگر آنهائی که به من پشت کرده اند می دانستند که من چه اندازه انتظار دیدن آنها را می کِشم و چه مقدار مشتاق توبه و بازگشت آنها هستم هر آینه از شدت شور و شوق نسبت به من جان می دادند و تمام بند بند اعضایشان به خاطر عشق به من از هم جدا می شد.

اصرار صلوه صفحه ۱۹

*****

حضرت باقر(ع): هرگاه مردی در شب تاریک شتر و توشه و اهل و عیالش را در بیابانی گم کند و سپس در حین تلاش برای یافتن ایشان یک مرتبه ایشان را بیابد ،چقدر خوشحال می شود پس خداوند متعال بیشتر از این شخص نسبت به بنده اش که توبه می کند و به سوی او باز می گردد ،خوشحال می شود.

اصول کافی ج ۴ صفحه ۱۶۷

*****

حضرت صادق(ع): هنگامی که بنده ای توبه حقیقی کرد خداوند او را دوست  می دارد و در دنیا و آخرت گناهان او را می پوشاند و هر چه از گناهان که دوفرشته موکل بر او برایش نوشته اند از یادشان ببرد و به اعضای بدنش وحی می کند که گناهان او را پنهان کنید و به نقاطی از زمین که او در آنجا گناه کرده است فرمان می دهد که گناهان او را پنهان کنید.

اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۷۳

حدیث قدسی: اگر آنهائی که به من پشت کرده اند می دانستند که من چه
اندازه انتظار دیدن آنها را می کِشم و چه مقدار مشتاق توبه و بازگشت آنها
هستم هر آینه از شدت شور و شوق نسبت به من جان می دادند و تمام بند بند
اعضایشان به خاطر عشق به من از هم جدا می شد.

اصرار صلوه صفحه ۱۹

*****

حضرت باقر(ع): هرگاه مردی در شب تاریک شتر و توشه و اهل و عیالش را در
بیابانی گم کند و سپس در حین تلاش برای یافتن ایشان یک مرتبه ایشان را
بیابد ،چقدر خوشحال می شود پس خداوند متعال بیشتر از این شخص نسبت به بنده
اش که توبه می کند و به سوی او باز می گردد ،خوشحال می شود.

اصول کافی ج ۴ صفحه ۱۶۷

*****

حضرت صادق(ع): هنگامی که بنده ای توبه حقیقی
کرد خداوند او را دوست  می دارد و در دنیا و آخرت گناهان او را می پوشاند و
هر چه از گناهان که دوفرشته موکل بر او برایش نوشته اند از یادشان ببرد و
به اعضای بدنش وحی می کند که گناهان او را پنهان کنید و به نقاطی از زمین
که او در آنجا گناه کرده است فرمان می دهد که گناهان او را پنهان کنید.

اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۷۳

*****

   امیدوار بودن به خدا و مایوس نگشتن از درگاه او

 

۱- سوره انعام آیه ۱۳۳: و پروردگار بی نیاز شما صاحب رحمتی بسیار عام گستر است.

 

۲- سوره انعام آیه ۱۴۷: و پروردگار شما صاحب رحمتی وسیع است و عجله در عقوبت گناهکاران نمی کند.

 

۳- سوره اعراف آیه ۱۵۶ : همانا رحمت و بخشش من تمامی اشیاء و موجودات را فرا گرفته است.

 

۴- سوره حجر آیه ۵۶ : و گفت ابراهیم(ع) به قومش کیست که مایوس شود از درگاه خدا و رحمت پروردگار به جز گمراهان.

 

۵- سوره زمر آیه ۵۳ : بگو به بندگانم ای آن کسانی که اسراف نمودید، در ارتکاب گناهان، مایوس و ناامید نشوید از رحمت من البته خدا گناهان شما را تماماً می آمرزد.

 

۶- یوسف آیه ۸۷ : ناامید نباشید از رحمت خدا که همانا ناامید نمی شود کسی از رحمت خدا مگر مردمانی که کافرند به خدا.

 

۷- شخصی از امام علی(ع) پرسید: بزرگترین گناه کبیره کدام است؟ آن حضرت در پاسخ فرمودند: مایوس و ناامید شدن از رحمت الهی. میزان الحکمه جلد ۳صفحه

۴۶۲

۸- رسول خدا(ص): اگر آنقدر خطا کنید که خطاهایتان به آسمان رسد و سپس توبه کنید، خداوند توبه شما را می پذیرد؛ از درگاه او ناامید نباشید. نهج الفصاحه صفحه

۲۳۱  

 

۹- رسول خدا(ص): گناهکاری که به رحمت خدا امیدوار است از عابد مایوس به درگاه  خدا نزدیکتر است.  نهج الفصاحه صفحه ۴۷۷

 

۱۰- رسول خدا(ص): خداوند به داود نبی وحی فرمود: ای داود همانطور که کسی نمی تواند جلوی نورافشانی خورشید را بگیرد، همانطور هم کسی نمی تواند جلوی

  رحمت وسیع من را به بندگانم بگیرد.      کلیات حدیث قدسی صفحه ۱۸۹

 

۱۱- حدیث قدسی: ای داود قسم به عزت و جلالم که اگر همه اهل آسمان و زمین به من امیدوار باشند، و از من درخواست نمایند و من خواسته و حاجات هر یک از

آنها را برآورده می کنم اگر چه خواسته های هر یک از آنان به اندازه هفتاد برابر دنیای شما باشد و انجام این امور برای من مانند این است که هرکدام از شما سوزنی

 را به دریا فروببرد و آن را بیرون آورد آیا این کار چیزی را از آب دریا کم می کند؟        کلیات حدیث قدسی صفحه ۱۹۵

 

۱۲- امام حسن عسگری(ع): خداوند متعال خطاب به بندگانش می فرماید: ای بندگان من همه شما گناهکار هستید مگر  کسانی را که من از گناه باز دارم. پس هر کس

 معتقد باشد که من می توانم او را ببخشم و با این حُسن ظَن به من، از من طلب مغفرت نماید هر آینه او را می بخشم و برایم گناهان او هر چند زیاد باشد مهم نیست چه

 اگر همه مخلوقاتم از اول و آخر زنده و مرده و تر و خشک همه جمع شوند و از رحمت من مسئلت نمایند تمام حاجات ایشان را می دهم و از رحمت وسیع من چیزی

  کم نمی شود.  کلیات حدیث قدسی صفحه ۳۴۱

 

 

   خداوند بندگان توبه کار را دوست دارد

 

 

۱۳- سوره بقره آیه ۲۲۲ : همانا خداوند متعال توبه کنندگان و پاکیزگان را دوست می دارد.

 

۱۴- سوره طه آیه ۸۲ : بگو به بندگانم همانا من البته آمرزنده کسی هستم که توبه کند و سپس کار  نیک نماید و او را به راه راست هدایت کنم.

 

۱۵- حدیث قدسی: اگر آنهائی که به من پشت کرده اند می دانستند که من چه اندازه انتظار دیدن آنها را می کِشم و چه مقدار مشتاق توبه و بازگشت آنها هستم هر آینه از

شدت شور و شوق نسبت به من جان می دادند و تمام بند بند اعضایشان به خاطر عشق به من از هم جدا می شد. اصرار صلوه صفحه ۱۹

 

  صیاد پی صید دویدن عجبی نیست               صید از پی صیاد دویدن مزه دارد

 

۱۶- حضرت باقر(ع):خداوند به توبه بنده اش خوشحال تر است از مردی که عقیم است و سپس دارای فرزند می شود و از شخصی که گمشده اش را پیدا می کند و از

 تشنه ای که درحال جان دادن به آب می رسد. میزان الحکمه جلد ۱ صفحه ۵۴۷

                              

۱۷- حضرت باقر(ع): هرگاه مردی در شب تاریک شتر و توشه و اهل و عیالش را در بیابانی گم کند و سپس در حین تلاش برای یافتن ایشان یک مرتبه ایشان را بیابد

 چقدر خوشحال می شود پس خداوند متعال بیشتر از این شخص نسبت به بنده اش که توبه می کند و به سوی او باز می گردد، خوشحال می شود.

      اصول کافی ج ۴ صفحه ۱۶۷

روایت شده که خداوند شادمانتر است به توبه بنده مومنش از مردی که در بیابان قافله ای است ، در هنگام حرکت قافله شتر او گم می شود ، شبی بسیار تاریک است

در آن تاریکی میان بیابان از شتر خود جستجو می نماید ، کاروان حرکت میکند آن مرد به همراه خود نه خوراک و نه آبی دارد آنقدر در پی شتر تفحص میکند تا مایوس

میشود با یک دنیا یاس و نا امیدی به جای اول ( فرودگاه قافله ) برمیگردد ، در آن تاریکی سر به زانو میگذارد ، تنها است وسیله دفاع ندارد هر آن منتظر است حیوانات

درنده به او حمله کنند و پاره پاره اش نمایند در چنین موقعیت حساسی اگر شخصی پیدا شود شترش را به او بدهد و سوارش کند بگوید حرکت کن تا تو را به کاروان

برسانم ، با این خصوصیات آنمرد از پیدا شدن چنین شخصی چقدر شاد و مسرور میشود خداوند از توبه بنده اش بیش از مرد عقب مانده از کاروان ، سرور و

خوشحالی دارد.  انوارنعمانیه صفحه ۸۸ ، پند تاریخ جلد ۴ صفحه ۲۳۱

 

 

 

  توبه و پشیمانی از کارزشت

 

۱۸- سوره نساء آیه ۱۱۰: هر کس بدی کند یا ظلم کند به نفس خود با ارتکاب گناهان و سپس آمرزش بخواهد از خدا و توبه نماید خدا را آمرزنده مهربان می یابد.

 

۱۹- سوره شوری آیه ۲۵: اوست خداوندی که قبول می کند توبه را از بندگان خود و در می گذرد از بدیهای ایشان هر قدر که بد کرده باشند و می داند آنچه را که

 می کنید در پنهان و آشکار.

 

۲۰- سوره اعراف آیه ۱۵۳ : و آن کسانی که عملهای بد کردند و توبه نمودند بعد از اعمال زشت خود  البته پروردگار تو آمرزنده مهربان است و توبه ایشان را قبول

  نماید.

 

۲۱- سوره رعد آیه ۲۷ : و خدای تعالی هر که را به سویش تضرع و ناله و توبه کند،   توبه اش را می پذیرد.

 

۲۲- سوره اسراء آیه ۲۵ : خدا هر که را که با نیت پاک به درگاه او تضرع و توبه کند البته خواهد بخشید.

 

۲۳- حضرت صادق(ع): نیست بنده ای که گناهی کند سپس پشیمان گردد جز اینکه خداوند قبل از آنکه آن شخص به زبان از او طلب آمرزش و استغفار کند او را

 می آمرزد.   اصول کافی جلد ۲ صفحه ۴۲۷

 

۲۴- رسول خدا(ص): توبه دری دارد که پهنای آن به اندازه وسعت مشرق تا مغرب است و تا خورشید از مغرب طلوع نکند، این در بسته نمی شود.

 نهج الفصاحه صفحه ۱۷۷

 

۲۵- حضرت صادق(ع): روز قیامت در موقف سنجش اعمال، هرگاه شخص گناهکار در مقام عذرخواهی بگوید: پروردگارا نادان و بی خبر بودم اسیر شهوت و غضب

  بودم گرفتار هوی و هوس بودم و در مقاومت شیطان عاجز بودم. در جواب تمام عذرهایش به او گفته شود مگرنه این است که باب توبه را بر تو گشود بودیم؟آیا سخت

  گیری شده بود؟ آیا برای توبه شرائط سخت و بیرون از قدرت قرار داده بودیم؟

 

۲۶- حضرت کاظم(ع): دوست ترین بندگان در پیشگاه خدا آنهائی هستند که وقتی در فتنه گناه واقع می شوند  بسیار توبه کنند.   اصول کافی ج ۲ صفحه ۴۳۲

 

۲۷- امیرالمومنین(ع): عجب دارم از کسی که از رحمت خدا ناامید می شود و حال آنکه محو کننده گناهان را در اختیار دارد. از حضرت پرسیده شد : محوکننده گناهان

    چیست؟ فرمودند: توبه و استغفار و نیز فرمود: خود را با استغفار معطر و خوشبو سازید تا بوهای بَدِ گناهان شما را رسوا نکند.   عین الحیوه صفحه ۱۸۷

 

۲۸- رسول خدا(ص): هیچ کس نزد خدا محبوبتر از جوانِ توبه کار نیست. نهج الفصاحه صفحه ۵۵۴

 

۲۹- رسول خدا(ص): گاهی بنده ای گناهی می کند و به واسطه آن به بهشت می رود. زیرا گناهانش پیوسته در خاطرش است و او بخاطر همین دائم در حال پوزش و

 استغفار از خدا می باشد.        نهج الفصاحه صفحه ۲۳۱

 

 

  توبه حقیقی و نشانه های آن

 

۳۰- سوره تحریم آیه ۸ : ای کسانی که ایمان آوردید، به سوی خدا توبه کنید توبه ای نصوح امید است که او بپوشاند گناهان شما را و شما را وارد باغهائی در بهشت

 کند که در زیر آن نهرهای زیبا جاری است.

 

۳۱- حضرت صادق(ع): ابوالصباح کنانی گوید از حضرت صادق(ع) درباره قول خدای تعالی سوره تحریم آیه ۸ پرسیدم فرمودند: منظور از توبه نصوح این است که

بنده از گناه توبه کند و تصمیم بگیرد که دیگر به آن گناه باز نگردد.  اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۶۸

 

۳۲- حضرت رضا(ع): کسی که از گناهی توبه کند در حالی که از آن دست برنداشته و آن را بجای می آورد همچون مسخره کننده پروردگار خویش است.

اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۷۲

 

         * توبه بر لب شبحه بر کف دل پر از شوق گناه     

                                        معصیت را خنده می آید ز استغفار ما *

 

۳۳- حضرت صادق(ع): توبه از گناهان شرایطی دارد که از جمله آنها عبارتند از:  

 1- همواره انسان در برابر خدا اعتراف کند به گناهانی که انجام داده که این یادآوری او را از غرور و ارتکاب دوباره گناهان باز می دارد.

 2- پشیمانی واقعی از گناهانی که قبلاً انجام داده است.

 3- از اینکه در مابقی عمر مجدداً مرتکب گناه شود، ترسان باشد.

 4- از اینکه خلاف امر خدا را انجام داده و نتوانسته اطاعت خدا را بکند، گریان و متاسّف باشد.

 5- همواره نفس خود را از میل به شهوات باز دارد.

 6- آنچه از واجبات به گردن او مانده قضایش را بجای آورد و حقوقی را که بر عهده دارد به جای آورد.

 7- از هم نشینان و دوستان بد دوری کند. 

ترجمه مصباح الشریعه

 

۳۴- حضرت صادق(ع): ابوبصیر گوید: به امام(ع) گفتم: معنی توبه نصوح چیست؟ فرمود: یعنی توبه از گناهی که هرگز دیگر به آن بازنگردد گفتم: پس کدامیک از

 ماست که بتواند این کار بکند فرمود: ای ابوبصیر به راستی که خداوند آن بندگانش را که زیاد فریب بخورند و زیاد توبه کنند را دوست می دارد.

اصول کافی جلد ۲ صفحه ۴۳۲

 

۳۵- امیرالمومنین(ع): شخصی در حضور مولا علی(ع) گفت: استغفرالله. حضرت فرمودند: ساکت باش مادرت به عَزایت گریه کند. آیا می دانی استغفار چیست؟

 استغفار کار مردان عالی مقام است که شش شرط دارد:

 1- پشیمانی و حسرت از اعمال گذشته

 2- عزم بر ترک گناه برای همیشه

 3- اداء کردن حقوق مردم که بر عهده اش است

 4- اداء کردن حقوقی که از جانب خدا بر او واجب بوده و قضاء شده

 5- آنچه از گوشت بدنش از حرام روئیده با گرسنگی و غم و اندوه و گریه بر گناهان آبش کند تا پوست به استخوان رسیده و از نو گوشت بروید

 6- زحمت عبادت را به خود بچشاند چنانچه خوشی و شیرینی گناه را به خود چشانده است.                            وسائل الشیعه ج ۱۱ صفحه ۳۶۱

 

۳۶- امام باقر(ع): هر گناه نشانه های توبه از توبه کنندگان آشکار نگردد، او توبه کننده حقیقی نیست و آن نشانه اینهاست:

 1- آن کسانی که ادعای حقی بر او دارند، را راضی کند.

 2- نماز و سایر اعمال دینی اش که قضاء شده اعاده نماید

 3- در برابر مومنان و بندگان متواضع باشد

 4- خود را از هواهای نفسانی و شهوانی حفظ کند.

میزان الحکمه ج ۱ ص۵۴۸

 

 

  توبه واقعی گناهان را از بین می برد و به نیکیها تبدیل می کند

 

۳۷- سوره فرقان آیه ۷۰ : و آن کسانی که از گناهان توبه کنند و با ایمان به خدا عمل صالح به جای آورند، پس خداوند گناهان آنها را می آمرزد و

گناهانشان رابه نیکیها  تبدیل می کند.زیرا که خداوند در حق بندگانش بسیار آمرزنده  و مهربان است.

 

۳۸- حضرت صادق(ع): هنگامی که بنده ای توبه حقیقی کرد خداوند او را دوست  می دارد و در دنیا و آخرت گناهان او را می پوشاند و هر چه از گناهان که دو

 فرشته موکل بر او برایش نوشته اند از یادشان ببرد و به اعضای بدنش وحی می کند که گناهان او را پنهان کنید و به نقاطی از زمین که او در آنجا گناه کرده است

 فرمان می دهد که گناهان او را پنهان کنید.         اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۷۳

 

۳۹- سوره انفال آیه ۳۸ : بگو ای پیغمبر به کسانی که کافر شدند اگر پایان دهند بر گناهان و کردار زشت خویش که در گذشته کردند و توبه کنند، پس می آمرزد

 خداوند گناهان پیشین ایشان را.

 

۴۰- پیامبر اکرم (ص): گروهی نزد رسول خدا(ص) آمدند و عرض کردند: ای رسول خدا(ص) ما در زمان جاهلیت اعمال زشتی انجام داده ایم و اکنون که ایمان

آورده ایم از آن اعمال خویش پشیمان هستیم حال خدا با ما بعد از مرگ چگونه برخورد می کند؟ حضرت در پاسخ فرمودند: خداوند از قلوب شما آگاه است اگر

  شما واقعاً از گناهان گذشته خویش ناراحت باشید و از هم اکنون که ایمان آورده اید تصمیم داشته باشید که به آن گناهان باز نگردید خداوند طبق همین نیت با شما

 برخورد می کند و گناهانی را که شما در گذشته انجام دادید را هم می آمرزد.        اصول کافی جلد ۳

 

 

۴۲- سوره اسری آیه ۲۵ : و پروردگار شما به آنچه در نفسهای شماست داناتر است اگر نیکوکار شدید، پس او برای گروندگان آمرزنده می باشد.

 

 

 توبه و انجام اعمال نیک و جبران گناه

 

۴۳- سوره توبه آیه ۵ : پس اگر توبه کردند و نماز را برپا داشتند و مال خود را پاک کردند همانا خدا را آمرزنده و مهربان می یابند.

 

۴۴- قصص آیه ۶۷ : و اما هر که توبه کرد از گناهان و ایمان آورد و اعمال صالح انجام داد پس امید است که از رستگاران باشد.

 

۴۵- انعام آیه ۵۴ : نوشته است پروردگار شما بر ذات مقدس خود رحمت را برای آن کسانی که از روی جهالت گناه نمودند و پس از آن توبه کردند از عمل بد

 خود و اصلاح کردن امور خویش را پس خدا آمرزنده مهربانست.

 

 46- رسول خدا(ص): مردی نزد پیامبر اکرم(ص) آمد و عرض کرد گناهانم بسیار شده اند و اعمال نیکم اندک است. پیامبر(ص) فرمودند: سجده های بسیار به جای

 آور چرا که سجده گناهان را آنچنان می ریزد که باد برگهای درختان را می ریزد.   بحارالانوار جلد ۸۵ صفحه ۱۶۲

 

 47- پیامبر اکرم(ص): بعضی از گناهان هستند که نماز و صدقه و سایر اعمال نیک آنها راجبران نمی کند شخصی پرسید: پس جبران آن با کدام عمل است؟

 آن حضرت فرمودند: تحمل سختی هایی که از جانب کسب و کار به انسان می رسد.  بحارالانوار جلد ۷۳ صفحه ۱۵۷

 

۴۸- رسول خدا(ص): شخصی از رسول خدا(ص) پرسید: چه چیزی گناهان مرا پس از استغفار نابود می کند؟ پیامبر (ص) در پاسخ فرمودند :

 1- اشک ریختن بر گناهان

 2- خصوع و فروتنی در مقابل خدا و بندگانش

 3- بیماریها            میزان الحکمه ج ۳ صفحه ۴۶۲

 

۴۹- حضرت رضا(ع): هر که قادر نباشد بر چیزی که کفاره گناهان خود را بدهد صلوات بر محمد و آل محمد بسیار بفرستد که گناهانش را در هم می شکند.

 عین الحیوه صفحه ۴۱۵

 

۵۰- حضرت صادق(ع): هر کس کار بدی بکند تا هفت ساعت از روز مهلت دارد پس اگر در این مدت سه مرتبه بگوید :

« استغفرو اللهَ الَّذی لا اِله الّا هُوَ الحَیُّ القَیوم ذُوالجَلالِ وَالاِکرامِ و اَتوبُ اِلَیه » خدا گناهانش را بیامرزد.  اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۷۱

 ( البته استغفار شرط هایی دارد که مولا علی (ع) آنرا در حدیثی بیان نموده اند :

امیرالمومنین(ع): شخصی در حضور مولا علی(ع) گفت: استغفرالله. حضرت فرمودند: ساکت باش مادرت به عَزایت گریه کند. آیا می دانی استغفار چیست؟

 استغفار کار مردان عالی مقام است که شش شرط دارد:

 1- پشیمانی و حسرت از اعمال گذشته

 2- عزم بر ترک گناه برای همیشه

 3- اداء کردن حقوق مردم که بر عهده اش است

 4- اداء کردن حقوقی که از جانب خدا بر او واجب بوده و قضاء شده

 5- آنچه از گوشت بدنش از حرام روئیده با گرسنگی و غم و اندوه و گریه بر گناهان آبش کند تا پوست به استخوان رسیده و از نو گوشت بروید

 6- زحمت عبادت را به خود بچشاند چنانچه خوشی و شیرینی گناه را به خود چشانده است.                           

وسائل الشیعه جلد ۱۱ صفحه ۳۶۱
 

۵۱- حضرت صادق(ع): هر بنده ای که گناه کرد، پس برخیزد و وضو بگیرد و دو رکعت نماز به جای آورد و از خداوند طلب آمرزش نماید. برخداست

که توبه اش را بپذیرد. وسائل الشیعه جلد ۱۱ صفحه ۳۶۳

 

 

 توبه به هنگام مرگ قبول نیست

 

۵۲- سوره یونس آیه های ۹۰ و ۹۱ : هنگامی که فرعون دریافت حقیقت غرق شدن در دریا را گفت: پروردگارا هم اینک ایمان آوردم. گفته شد به فرعون آیا اکنون

ایمان آوردی و حال اینکه پیش از این از نافرمانها بودی.

 

۵۳- سوره نساء آیه ۱۸ : کسانی که به اعمال زشت تمام عمر اشتغال ورزند تا آنگاه که مشاهده مرگ نمایند و در آن ساعت پشیمان شوند و گویند اکنون توبه کردیم

  توبه چنین کسی پذیرفته نخواهد شد.

 

۵۴- حضرت رضا(ع): مردی از امام(ع) سوال کرد: چرا خداوند فرعون را غرق کرد با اینکه ایمان آورد و به توحید اعتراف کرد. فرمود: زیرا فرعون هنگام دیدن

عذاب ایمان آورد و توبه و ایمان در آن لحظات مقبول خدا نیست.                      بحارالانوار جلد۶  صفحه ۲۳

 

۵۵- رسول خدا(ص): هر کس یکسال پیش از مرگش توبه کند، خداوند توبه اش را می پذیرد. سپس فرمود: یکسال زیاد است. هر کس یک ماه پیش از مرگش توبه کند

خداوند توبه اش را می پذیرد. سپس فرمود: یک ماه بسیار است. هر کس یک هفته قبل از مرگش توبه کند، خدا توبه اش را می پذیرد.

سپس فرمود: یک هفته زیاد است.

هر کس یک روز قبل از مرگش توبه کند، خداوند توبه اش را می پذیرد. سپس فرمود: یک روز زیاد است. هر کس پیش از دیدن ملک الموت و جایگاهش در آخرت

 توبه کند، خدا توبه اش را می پذیرد.   اصول کافی جلد ۲ صفحه ۴۴۰

 

۵۶- حضرت صادق(ع): درباره قول خدای عزوجل سوره نساء آیه ۲۲ « اعمال نیک انجام دهید پیش از آنکه مرگتان فرا برسد و بگوئید: پروردگارا مرگ مرا کمی به

تاخیر بینداز تا تدارک گذشته نمایم ». فرموند: منظور این آیه زمانی است که شخص محتضر ملک الموت را ملاقات می کند. پس رو به او کرده می گوید: یک روز

 مرا مهلت بده تا از گناهان خود توبه کنم و برای سفر آخرتم توشه ای تهیه کنم. پس ملک الموت گوید: روزهای عمرت به سر آمد. آن شخص گوید: یک ساعت مرا

 مهلت بده تا توبه کنم. می گوید: ساعتهای عمرت به سر آمد. پس باب توبه بر او بسته می شود و روح از بدنش خارج می شود با هزاران حسرت و ندامت بر

 عمر گذشته اش.

 

۵۷- حضرت علی(ع): ای مردم شما همچون مسافرانی هستید که در این دنیا فرمان کوچ داده شدید. پس به سوی قیامت بشتابید و پیش از آنکه مرگتان فرا

رسد،آماده باشید  زیرا ناگهان آرزوها قطع می شود و ساعت مرگ فرا می رسد و درِ توبه بسته می شود.  نهج البلاغه خطبه ۱۸۳

 

۵۸ حضرت علی(ع): شیطان انسان گناهکار را در آرزوی توبه نگاه می دارد تا آن را به تاخیر اندازد تا زمانی که مرگ او در حال غفلت فرا برسد.

 نهج البلاغه خطبه ۶۶ 

 

 

  چند حدیث دیگر درباره توبه

 

۵۹- امام صادق(ع): همانا مومن گناهی می کند و پس از بیست سال به یادش می آید. پس، از خدا راجع به آن گناه آمرزش می خواهد و خداوند بیامرزدش و هر آینه

این امر توفیقی از جانب خدا برای اوست که او را مورد لطف و بخشش خویش قرار دهد. و همانا کافر گناهی می کند و همان ساعت آنرا فراموش می کند.

اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۷۲

 

۶۰- امام باقر(ع): به محمدبن مسلم فرمودند: ای محمّد گناهان مومن که از آن توبه کرده، آمرزیده شده است و باید برای آینده اش پس از توبه کار نیک کند. من گفتم اگر

 پس از توبه و استغفار از گناهان باز گناه کرد و باز توبه نمود؟ در پاسخ فرمودند: ای محمدبن مسلم تو پنداری که بنده مومن از گناه خویش پشیمان گردد و از آن آمرزش

 خواهد و توبه کند. سپس خدا توبه اش را نپذیرد گفتم: چند بار این کار را کرده و از خدا آمرزش خواسته. فرمود: هر قدر مومن از آمرزش خواهی به خدا رو کند ،

 و توبه کند خدا هم همان مقدار به آمرزش او باز می گردد هر چند دفعاتش فراوان باشد به راستی که خداوند زیاد آمرزنده و مهربان است و توبه را می پذیرد و از بد

کرداریها می گذرد. مبادا تو مومنین را از رحمت خدا نا امید سازی.       اصول کافی جلد ۲ صفحه ۴۳۲

 

۶۱- امام باقر (ع) : به خدا سوگند ! خداوند از مردم جز دو خصلت نخواسته است : ۱. اعتراف به نعمتهای خدا ( شکر گذاری ) تا نعمت را برایشان بیشتر کند.

۲. اعتراف کردن به گناهان ( به پیشگاه خدا ) تا خدا گناهان را بیامرزد.   اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۵۸

 

۶۲- امام صادق (ع) : همانا مرد ( گاهی ) گناه کند و خدا به وسیله آن او را به بهشت ببرد ، عرض کردم : خداوند به سبب گناه او را به بهشت ببرد ؟ فرمود : آری ،

هر آینه او گناه کند و پیوسته از گناهی که کرده ترسان است و بر خود خشمناک است ( یا توبه می کند ) پس خدا به او ترحم می کند و او را به بهشت می برد.

  توضیح :

  مجلسى (ره ) گوید: این حدیث دلالت کند بر اینکه گناهى که باعث خضوع گردد بهتر از طاعتى است که موجب باشد.

 

۶۳- امام صادق (ع) : همانا خداوند دوست دارد بنده ای را که در گناه بزرگ به او توجه کند ( و از او آمرزش بخواهد ) و دشمن دارد بنده ای را که گناه اندک را کم و

خوار شمارد و به آن بی اعتنا باشد ( و به فکر توبه و تدارک آن نباشد )    اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۵۹

 

۶۴- امام صادق (ع) : امیر المومنین علی (ع) فرموده است : همانا پشیمانی از گناه ، انسان را به دست کشیدن از آن وا میدارد.   اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۵۹

 

۶۵- امام رضا (ع) : پنهان کننده کار خوب و نیک ( کردارش ) برابر هفتاد حسنه است ( هرچه کار نیک  مخفیانه تر انجام شود حسنات و ثوابش بیشتر است ) ، و

آشکار کننده کار بد مخذول است ( زیرا بر گناهی که می کند پافشاری و بی باکی می کند و در مقابل خدا غیوری می کند و برای دیگران تعریف می کند )، و پنهان کننده

کار بد آمرزیده است ( این سخن دلالت بر این دارد که اگر کسی هم گناهی انجام داد برای کسی تعریف نکند و توبه واقعی کند ). اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۶۰

  شرح :

  مجلسى (ره ) گوید: فاش کننده گناه از نظر بى باکى نسبت بشرع مقدس و بى شرمى مخذول است و توفیق از او گرفته شود، و پنهان کننده آن از نظر شرمى که

  دارد آمرزیده شود نه از جهت نفاق و دو روئى ، و این خبر دلالت دارد که پنهان داشتن طاعات بهتر از آشکار نمودن آن است چون از ریاء و سمعه دور است.

 

۶۶- امام صادق (ع) : همانا مومن قصد و نیت انجام کار نیک کند ولی انجام ندهد و برایش یک حسنه نوشته شود ، و اگر کار نیک را انجام دهد ده حسنه برای او نوشته

 شود ، و همانا مومن قصد و نیت کار ناپسند و بد کند و آنرا انجام ندهد ، پس گناهی برای او نوشته نمیشود.   اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۶۲

 

۶۷- از حضرت صادق (ع) درباره آیه ۸ سوره تحریم ( ( ای آنانکه ایمان آوردید توبه کنید به سوی خدا توبه نصوح ) ) حضرت در جواب فرمود : یعنی بنده از گناه

توبه کند و دیگر به آن باز نگردد.  اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۶۴

 

۶۸- ابو بصیر راجع آیه ۸ سوره تحریم ( ( ای آنانکه ایمان آوردید توبه کنید به سوی خدا توبه نصوح ) ) از حضرت امام صادق (ع) پرسیدم ؟ ( که معنای آن چیست؟ )

فرمود : آن گناهی است که هرگز به آن بازنگردد ، عرض کردم : کدام یک از ما هست که به سوی گناهی که توبه کرده باز نگردد ؟ !  فرمود : ای ابا محمد همانا

خداوند دوست دارد آنکس را که در فتنه ( گناه ) واقع شود و بسیار توبه کند. ( خدا دوست دارد بنده ای که در گناه ، افتاده بسیار توبه کند )    

  اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۶۵

۶۹- امام صادق علیه السلام فرمود: هرگاه بنده استغفار کند (و از خداوند آمرزش خواهد) نامه عملش بالا رود در حالیکه مى درخشد.  اصول کافى جلد ۴ صفحه ۲۶۶

  70- ائمه اطهار (ع) : خدای عزوجل به توبه کنندگان سه خصلت داده است که اگر یکی از آنها را به تمامی اهل آسمانها و زمین بدهد به سبب آن همگی نجات یابند :

  1. خداوند توبه کنندگان را دوست دارد ۲. فرشتگان برای توبه کنندگان آمرزش خواهند ۳. خداوند به توبه کنندگان نوید امن و رحمت داده است. اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۶۶

  71-  امام باقر (ع) : به یکی از اصحاب به نام محمد بن مسلم فرمود : گناهان مومن که از آن توبه می کند برای او آمرزیده است ، و باید برای آینده  پس از توبه و آمرزش کار نیک کند ، هر آینه به خدا سوگند این فضیلت نیست مگر برای اهل ایمان ، عرض کردم : پس اگر بعد از توبه و استغفار از گناهان باز گناه کند و دوباره توبه کند ( چگونه است ؟ ) فرمود : ای محمد بن مسلم آیا باور داری که بنده مومن از گناه خود پشیمان شود و از آن آمرزش خواهد و توبه کند و خداوند توبه اش را نپذیرد ؟ عرض کردم : ( اگر ) چندین بار این کار را کرده ( یعنی توبه میکند ولی باز گناه می کند ) و باز گناه میکند و بعد توبه می کند و از خدا آمرزش میخواهد ( این چگونه است ؟ ( آیا توبه شان قبول میشود ؟ ) امام (ع) فرمود : هر وقتی که مومن با استغفار و توبه بازگردد ( توبه کند ) خداوند نیز با آمرزش او بر میگردد ( گناهش را بیامرزد ) و بدرستیکه خداوند آمرزنده مهربان است ، توبه را میپذیرد ، و از کردارهای بد می گذرد ، پس مبادا تو مومنان را از رحمت خدا ناامید کنی.  اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۶۷

  72- ابو بصیر گوید : از امام صادق (ع) از تفسیر خدای عزوجل پرسیدم ( که فرماید : همانا آنانکه پرهیزگاری کردند ) (( هرگاه شیطان رهگذری خود را بدانها ساید یادآور شوند و بناگاه بینا شوند )) ( سوره اعراف آیه ۲۰۱ ) امام (ع) فرمود : او بنده ای است که نیت گناه کند سپس یاد آور خدا شود ( به یاد خدا بیفتد ) و از انجام دادن گناه خودداری کند ، پس این است گفتار خدا ( میفرماید ) : (( یاد آور شوند و بناگاه بینا شوند ))  اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۶۷

  73- حضرت باقر (ع) : کسی که از گناه کردن توبه می کند همانند کسی است که گناه ندارد. و کسی که در گناه کردن اسرار ورزد و در گناه بماند ولی آمرزش و بخشش از خدا خواهد مانند مسخره چی است. اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۶۸ ( یعنی کسی که در گناه بماند و بر ادامه گناه اسرار ورزد ولی از خدا بخشش و آمرزش خواهد مانند مسخره چی است که خود را یا احکام دین را یا پروردگار را مسخره کند).

  74- امام صادق (ع) : همانا خدای عزوجل وقتی بنده مومنش توبه کند شاد می شود مانند کسی که چیزی گم کرده و بعد گمشده اش را پیدا کند و خوشحال شود.   اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۶۹

  75- ائمه اطهار (ع) : برای هر چیز داروئی است و داروی گناهان آمرزشخواهی و استغفار است.  اصول کافی جلد ۴ صفحه ۱۷۲

  76- معاویه بن وهب گوید: (سالى ما) بطرف مکه حرکت کردیم و با ما پیرى بود خداپرست و اهل عبادت (ولى ) معترف بمذهب شیعه نبود (و اطلاعى از آن نداشت ) و (بمذهب سنیها که تمام خواندن نماز را براى مسافر جایز دانند) نمازش را در راه تمام میخواند و برادر زاده اى داشت مسلمان (و شیعه مذهب ) که همراهش بود، پس آن پیر بیمار شد من ببرادر زاده اش گفتم : کاش مذهب شیعه را بعمویت پیشنهاد میکردى شاید خدا او را نجات دهد؟ همه همراهان ما گفتند: بگذارید پیر مرد بحال خو بمیرد زیرا همین حال که دارد خوب است ، ولى برادرزاده اش تاب نیاورد تا بالاخره بدو گفت : اى عموجان همانا مردم پس از رسولخدا (ص ) مرتد شدند جز عده کمى ، و على بن ابیطالب مانند رسولخدا (ص ) بود که پیروى و اطاعتش لازم بود، و پس از رسول خدا حق و طاعت از آن او بود: گوید: آن پیر مرد نفسى کشید و فریاد زد و گفت : من هم بر همین عقیده هستم ، و جانش از تن بیرون آمد (و مرد) و پس ما شرفیاب خدمت حضرت صادق (ع ) شدیم ، على بن سرى (یکى از همراهان ما) سخن پیر مرد را (یا جریان را) بآنحضرت عرض کرد: حضرت فرمود: او مردیست از اهل بهشت ، على بن سرى عرض کرد: آنمرد جز در آن ساعت از مذهب شیعه هیچ اطلاعى نداشت ؟ فرمود چه چیز دیگر از او مى خواهید؟ بخدا سوگند وارد بهشت شد.  اصول کافى جلد ۴ صفحه ۱۷۵
 

  77- عبدالرحن بن حماد در حدیثى مرفوع از برخى از اصحابش نقل کند که امیرالمؤ منین علیه السلام در کوفه بر منبر بر آمد، خدا را سپاس گفت و ستایش کرد سپس فرمود: اى مردم همانا گناهان سه گونه اند (اینرا فرمود و خاموش نشست ) و از سخن گفتن خود دارى کرد، حبه عرنى (که یکى از اصحاب آنحضرت بود) به وى عرض کرد: اى امیرالمؤ منان فردى گناهان سه گونه اند و دم فروبستى ؟ فرمود: من آنها را یاد نکردم جز اینکه مى خواستم شرح دهم ولى تنگى نفسى بر من عارض شد که میان من و سخنم حائل شد، آرى گناهان سه گونه اند: گناهى که آمرزیده است ، و گناهى که آمرزیده نشود، و گناهى که بر صاحبش هم امیدوار و هم بیمناکم ، عرض کرد: اى امیرالمؤ منان آنها را براى ما بیان فرما.
فرمود: آرى اما گناه آمرزیده : گناه آن بنده ایست که خداوند او را در دنیا بر گناهش عقوبت کند پس خدا بردبارتر و کریمتر از آن است که بنده خود را دوباره عقوبت کند، و اما گناهى که آمرزیده نشود ستمکاریهائى است که بندگان برخى به برخى کنند، زیرا چون خداوند تبارک و تعالى (بوسیله پیمبران و احکام ) بر خلقتش عیان شد بخودش سوگند یاد کرده و فرموده است : بعزت و جلالم سوگند که ستم هیچ ستمکارى (بدون کیفر) از من نگذرد گرچه زدن مشتى بمشتى باشد یا مالیدن (دستى ) بدستى باشد (از روى لذت و هوسرانى ) و گرچه شاخ زدن شاخدارى به بیشاخى باشد پس براى بندگان از یکدیگر قصاص گیرد تا ستمى از کسى بر کسى (بدون کیفر) نماند، سپس آنها را (خداوند) براى حساب بر انگیزد، و اما گناه سوم گناهى است که خداوند بر خلقش پنهان داشته ، و توبه از آنرا بر گنهکار روزى کرده ، و بوضعى در آمده که از گناهش بیمناک و بپروردگارش امیدوار است ، پس ما براى او (یعنى این شخص گنهکار) همان حال را داریم که خودش آن حال را براى خود دارد امید رحمت براى او داریم ، و از عذاب نیز بر او بیمناکیم . اصول کافى جلد ۴ صفحه  178

  78- حمران گوید: از حضرت باقر علیه السلام پرسیدم از مردیکه (زناى با زن شوهر دار کرده است ) و حد بر او جارى شده و سنگسار شده آیا در آخرت هم عقاب شود؟ فرمود: خدا کریم تر از آن است (که با اینکه در دنیا کیفر شده در آخرت نیز او را کیفر کند). اصول کافى جلد ۴ صفحه  179

  79- حضرت باقر علیه السلام فرمود: چون خداى عزوجل خواهد که بنده اى را که داراى گناهیست اکرام کند او را به بیمارى گرفتارى کند، و اگر اینکار را نکند به نیازمندى مبتلایش سازد، و اگر اینکار را با او نکرد مرگ را بر او سخت کند تا بدان واسطه گناهش را جبران کند (و بگناهش مکافات کند) فرمود و چون بخواهد بنده اى را که حسنه اى در نزدش ‍ دارد خوار کند تنش را سالم کند و اگر اینکار را درباره اش نکند روزیش را فراخ گرداند، و اگر آنرا هم درباره اش انجام ندهد مرگ را بر او آسان کند تا بدان سبب در عوض آن حسنه او را پاداش دهد.  اصول کافى جلد ۴ صفحه  179

  80- و نیز حضرت صادق علیه السلام فرمود: که رسولخدا (ص ) فرمود: خداى عزوجل فرماید بعزت و جلالم سوگند من بنده اى که بخواهم رحمتش کنم از دنیا بیرون نبرم تا اینکه هر گناهى کرده است (عوضش را) یا بوسیله بیمارى در تنش ، یا بتنگى در روزیش ، یا با ترس و هراس در دنیایش ، و اگر باز هم چیزى بماند مرگ را بر او سخت کنم ، و بعزت و جلالم سوگند بندهاى را که بخواهم عذاب کنم از دنیا بیرون نبرم تا هر کارى نیکى انجام داده (عوض کاملش ) را باو بدهم : یا بفراخى در روزیش ، و یا بسلامت در تنش ، و یا بآسودگى خاطر در دنیایش ، و اگر باز هم چیزى باقى ماند مرگ را بر او آسان کنم .  اصول کافى جلد ۴ صفحه  180

  81- حضرت صادق (ع ) فرمود: همانا مؤ من خواب هولناک ببیند و (بواسطه همان ترسى که کرده ) گناهش آمرزیده شود، و تنش رنج کار ببیند پس گناهش آمرزیده شود.  اصول کافى جلد ۴ صفحه ۱۸۰

  82- و نیز فرمود امیرالمؤ منین علیه السلام در تفسیر گفتار خداى عزوجل : ((و هر چه به شما رسد از پیش آمدها پس به سبب چیزى است که فراهم کرده اند دستهاى شما و خداوند در گذرد از بسیارى گناهان )) (سوره شورى آیه ۳۰) فرمود: هیچ پیچ خوردن رگى نیست ، و نه برخورد به سنگى ، و نه لغزش گامى ، و نه خراش دادن چوبى ، جز بخاطر گناهى ، و هر آینه آنچه را که خداوند در گذرد بیشتر است ، پس هر که را خداوند در دنیا به کیفر گناهش شتاب کرد پس ‍ آن خداى عزوجل و والاتر و کریمتر و بزرگوارتر از آنست که دوباره در آخرت او را کیفر کند.  اصول کافى جلد ۴ صفحه ۱۸۱

  83- حضرت باقر علیه السلام فرمود: رسول خدا صلى اللّه علیه و آله فرمود: پیوسته غم و اندوه گریبانگیر مؤ من باشند تا براى او گناهى بجا نگذارند.  اصول کافى جلد ۴ صفحه  181

  84- حضرت صادق علیه السلام فرمود: رسول خدا صلى اللّه علیه و آله فرموده است : خداى عزوجل فرماید: هیچ بنده اى نباشد که من بخواهم او را به بهشت ببرم جز آنکه او را ببلائى در تنش دچار کنم ، پس اگر آن کفاره گناهانش شد (که پاک ) و گرنه هنگام مرگش بر او سخت گیرم تا نزد من آید و گناهى بر او نباشد سپس او را به بهشت برم ، و هیچ بنده اى نباشد که بخواهم او را به دوزخ برم جز آنکه تنش را سالم کنم ، پس اگر بدان سبب آنچه از من خواهد به پایان رسد (حسابش پاک شود) و گرنه از ترس آنکه بر او تسلط دارد آسوده خاطرش کنم ، پس اگر طلبى که نزد من دارد بدان پایان یابد (که رها شود) و گرنه روزیش را بر او فراخ کنم ، پس اگر طلبش از این تمام شود (که او را بس باشد) و گرنه (در آخر کار) مرگ را بر او آسان کنم تا نزد من آید و هیچ کردار نیکى نزد من نداشته باشد سپس او را بدوزخ برم . اصول کافى جلد ۴ صفحه  182

  85- حضرت صادق (ع ) فرمود: گناهانیکه نعمت ها را دگرگون سازند تجاوز (بدیگران ) است ، و گناهانیکه پشیمانى ببار آورند کشتن (و آدمکشى ) است ، و آن گناهانى که بلاها نازل کند ستم است ، و آنها که پرده را بدرند شرابخواریست ، و آنها که روزى را نگهدارند (و در نتیجه کم شود) زنا است ، و آنها که در نابودى شتاب کنند قطع رحم است ؛ و آنها که دعا را برگردانند و فضا را تیره و تار کنند نافرمانى و آزردن پدر و مادر است .  اصول کافى جلد ۴ صفحه  184

  86- ابن بکیر گوید: از حضرت صادق (ع ) از گفتار خداى عزوجل پرسیدم (که فرماید) ((و هر چه مصیبت بشما رسد بواسطه آن چیزى است که خودتان کرده اید)) حضرت (دنباله آیه را خواند و) فرمود: ((و از بسیارى از گناهان بگذرد)) (سوره شورى آیه ۳۰) گوید: من عرض کردم : مقصودم دنباله آیه نبود (بلکه ) بفرمائید آنچه به على علیه السلام و آنانکه مانند او بودند از خاندانش رسید از همین باب بود؟ (یعنى آنها چه کرده بودند که آنهمه مصیبت و بلا بدانها رسید؟) فرمود: همانا رسولخدا (ص ) در هر روز بدون اینکه گناهى داشته باشد هفتاد بار استغفار مى کرد.  اصول کافى جلد ۴ صفحه  186
 

مجلسى (ره ) گوید: پاسخ حضرت به اینکه : ((رسول خدا روزى هفتاد بار….)) دو احتمال دارد: اول اینکه چنانچه استعفار پیغمبر (ص ) براى ریختن گناهى نبود بلکه براى بالا بردن درجه اش بوده است ، همچنین گرفتارى و مصیبتهائى که به على (علیه السلام ) و خاندانش رسیده کفاره گناهان نبوده بلکه براى بالا رفتن درجات آنها و بسیارى ثوابشان بوده . دوم : اینکه مقصود این است که استغفار پیغمبر (ص ) براى ترک اولى یا عدول از عبادت افضل بادنى و امثال اینها بوده است و ابتلاء آنها هم بهمین خاطر بوده ، ولى معناى اول روشن تر است چنانچه خبر بعدى بآن دلالت کند.

  87-  حضرت صادق (ع ) فرمود: امیرالمؤ منین علیه السلام فرموده : دست برداشتن از گناه آسانتر از طلب توبه است ، و بسا شهوترانى یکساعت که اندوه درازى بجا گذارد. و مرگ دنیا را رسوا کرده و براى هیچ صاحب خردى شادى نگذاشته .  اصول کافى جلد ۴ صفحه  188

  88- حضرت موسى بن جعفر علیهما السلام فرمود: از ما نیست کسى که هر روز حساب خود را نکند، پس اگر کار نیکى کرده است از خدا زیادى آن را خواهد، و اگر گناه و کار بدى کرده در آن گناه از خدا آمرزش خواهد و بسوى او بازگشت کند (و توبه نماید).  اصول کافى جلد ۴ صفحه ۱۹۰

  89- محمد بن مسلم گوید: از امام باقر علیه السلام شنیدم که میفرمود: چه بسیار خوب است حسنات (کارهاى نیک و شایسته ) بدنبال سیئات (کارهاى بد و گناهان ) و چه بسیار بد است سیئات در دنبال حسنات .  اصول کافى جلد ۴ صفحه  196

  90- ائمه اطهار (ع) : هر دردی دوا دارد و دوای درد گناهان استغفار و توبه است.  عین الحیوه صفحه ۱۸۷

  91-  حضرت رسول (ص) فرمود : هیچکس نزد خدا محبوب تر نیست از مرد و زنیکه توبه کرده باشند.  عین الحیوه صفحه ۱۸۷

  92- مولا علی (ع) : عجب دارم از کسی که نا امید میشود از رحمت خدا و محو کنندگان گناهان با او است ، پرسیدند چه چیزی است محوکنندگان گناه ؟ فرمود : استغفار .   عین الحیوه صفحه ۱۸۷

  93- حضرت محمد (ص) : یک نفر نیست که تا مرگ فرا نرسیده از گناه توبه کند ؟  نصایح صفحه ۲ حدیث ۶  ( پس هرچه زودتر از گناه توبه کنیم )

  94- حضرت محمد (ص) : توبه کننده با بی گناه یکسان است.  نصایح صفحه ۶ حدیث ۹۶

  95- حضرت محمد (ص) : هرکه به گناهی همت گمارد ( فکر و قصد گناه کند ) سپس صرف نظر کند ثوابی برای او نوشته شود.  نصایح صفحه ۱۳ حدیث ۲۶۷

  96- حضرت محمد (ص) : هرکه از گناهی که کرده باشد ناراحت باشد خدا او را بیامرزد گرچه استغفار نکند. نصایح صفحه ۱۴ حدیث ۲۹۹

  97- حضرت محمد (ص) : هرکه در دنیا کیفر و مجازات گناه را ببیند ( در آخرت نبیند ) خدا عادلتر از آن است که بنده ای را دو بار کیفر دهد. نصایح صفحه ۱۷ حدیث ۳۳۷

  98- حضرت محمد (ص) : هرکه در دنیا خدا گناهش را عفو کرد و وی را رسوا نکرد ( در آخرت هم مورد عفو است ) خدا کریم تر آن است که از عفو خود باز گردد. نصایح صفحه ۱۷ حدیث ۳۳۸

  99- حضرت محمد (ص) : بهترین استغفارها ، نزد خدا ، دست کشیدن از گناه ، و پشیمانی از آن است. نصایح صفحه ۲۳ حدیث ۴۱۹

  100- حضرت محمد (ص) : هیچ پرهیزگاری چون ، خود داری از گناه نیست. نصایح صفحه ۲۶ حدیث ۴۸۲

 101 – امام صادق (ع ) فرمود: مؤ من میان دو ترس قرار دارد: ۱ گناهیکه انجام داده و نمى داند خدا درباره او چه مى کند ۲ عمرى که باقى مانده و نمى داند چه مهالکى (گناهانى که مایه هلاک او است ) مرتکب مى شود، پس هر صبح (و هر دم ) ترسانست و جز ترس اصلاحش نکند. (زیرا ترس موجب مى شود که از گناهان گذشته توبه کند و در آینده بیشتر بطاعت و عبادت پردازد). اصول کافى جلد ۳ صفحه  114

 102 –   امام جواد (ع) فرمودند : تأخیر در توبه، خود را فریب دادن است و امروز و فردا کردن زیاد، باعث سرگردانى است و پیامد عذرتراشى براى خدا، هلاکت است و پافشارى بر گناه در اثر آسوده خاطر بودن از مکر خداست «و از مکر خدا آسوده خاطر نباشد مگر کسانى که زیانکارند». [سوره اعراف (۷)، آیه ۹۹]   تحف العقول-ترجمه حسن زاده، صفحه ۸۲۸

  103 – حضرت باقر (ع) : خداوند از مردم خواستار دو فضیلت است: ۱- به نعمت‌ها اقرار کنند تا بر آن بیفزاید، ۲- به گناهان اعتراف نمایند تا آنها را ببخشد. الحدیث جلد ۲  صفحه ۱۸۲

 104 – حضرت محمد (ص) : درِ توبه برای کسی که آنرا بخواهد باز است پس توبه کنید به سوی خداوند توبه نصوح ( خالصا و قلبا ) .  بحارالانوار جلد ۷۷ صفحه ۱۶۹

 105 –  حضرت محمد (ص) : ( قلبا از گناه ) پشیمان شدن ؛ توبه است.  تحف العقول مواعظ النبی (ص)

۱۰۶ –  حضرت محمد (ص) : توبه کننده از گناه مانند کسی است که برایش گناهی نیست و استغفار کننده از گناه در حالی که به گناه کردن اصرار دارد ، مانند کسی است که پروردگارش را استهزاء کند.  مجموعه ورام جلد ۱ صفحه ۶

 107 –  حضرت محمد (ص) : بهترین استغفار در نزد خداوند دست کشیدن از گناه و پشیمانی است.   اثنی عشریه صفحه ۱۴

 108 –  حضرت محمد (ص) : چیزی در نزد خداوند محبوب تر از جوان توبه کننده نیست.  روضه الواعظین صفحه ۴۸۱

 109 –  حضرت محمد (ص) : چیزی در نزد خدای تعالی محبوب تر از مومن و مومنه توبه کننده نیست.  سفینه البحار جلد ۱ صفحه ۱۲۶

 110 –  حضرت محمد (ص) : خوشا به حال کسی که در روز قیامت در نامه اعمالش زیر هر گناهی استغفرالله را پیدا کند.  جامع الاخبار صفحه ۶۶

 111 –  حضرت محمد (ص) : بهترین دعا آمرزشخواهی است.  اصول کافی جلد ۴ باب الاستغفار حدیث ۱

 112 –  حضرت محمد (ص) : هرکه زیاد استغفار کند خداوند برای او از هر غم و اندوهی گشایش دهد و از هر تنگنائی راه خروجی پدید آورد و او را از جائی که گمان ندارد روزی دهد.  بحارالانوار جلد ۷۷ صفحه ۱۷۲

 113 –  حضرت محمد (ص) : بد بنده ایست بنده ای که آمرزش میخواهد و در حالیکه مرتکب گناه میشود ، امیدوار است که ( از آتش ) نجات یابد ولی موجبات آنرا انجام نمی دهد و از عذاب الهی میترسد و از ( عوامل ) آن بر حذر نمی باشد و به گناه شتاب کرده و توبه را به تاخیر می اندازد و از خداوند تمناهای بیجا میکند پس وای بر او و باز وای بر او از روزی که در معرض بازخواست خداوند قرار می گیرد.  ارشاد القلوب دیلمی صفحه ۱۰۵

۱۱۴ –  حضرت محمد (ص) : استغفار و آمرزش خواهی موجب خرابی ( بنیان ) گناهان است.  مجازات النبویه صفحه ۲۳۲

 115 –  حضرت محمد (ص) :  زیاد طلب آمرزش کنید زیرا که خداوند عزوجل شما را استغفار یاد نداد جز اینکه او میخواهد شما را بیامرزد.  مجموعه ورام جلد ۱ صفحه ۵

 116 –  حضرت محمد (ص) : خداوند از بنده اش خوشش می آید زمانی که گوید ( پروردگارا مرا ببخش زیرا که گناهان را کسی جز تو نمی بخشد ) میفرماید ای ملائکه من این بنده من دانسته است که گناهان را کسی جز من نمی بخشد شاهد باشید که من او را آمرزیدم.  بحارالانوار جلد ۷۷ صفحه ۶۷

 117 – رسول خدا (ص) : خدای تعالی صد رحمت دارد که نازل ترین همه آنها رحمتی است که آنرا میان جن و انس و پرندگان و چهارپایان و حشرات بخش کرده و آنرا وسیله مهربانی و رحمت خود قرار داده و نود و نه رحمت دیگر را برای عالم آخرت ذخیره فرموده.   حقایق { ملا محسن فیض کاشانی }  جلد ۲ صفحه ۹۱۱

 شرایط توبه

  – امام صادق (ع) : از شرایط توبه این است که واجباتی را که ترک نموده ای قضایش را بجا آوری. بحارالانوار جلد ۶ صفحه ۳۱

  – امام علی (ع) : شخصی که توبه میکند باید جسم او سختی طاعت را بچشد همانگونه که این جسم شیرینی معصیت را چشیده بود. نهج البلاغه حکمت ۴۰۹

  – مولا علی (ع) : یکی از شروط توبه و استغفار این است که شخص توبه کننده تصمیم بگیرد هرگز آن گناه را دیگر انجام ندهد.  نهج البلاغه حکمت ۴۰۹

  – پیامبر اکرم (ص) : هرکس توبه کند اما دوستان بد خود را تغییر ندهد توبه نکرده است.   بحارالانوار جلد ۶ صفحه ۲۱

  – پیامبر اکرم (ص) : هرکس توبه کند اما اخلاق خود را تغییر ندهد توبه نکرده است.  بحارالانوار جلد ۶ صفحه ۲۱

  – پیامبر اکرم (ص) : کسی که توبه میکند باید زبانش را از گناه حفظ کند و اگر زبانش را کنترل نکرد توبه واقعی نکرده است.  بحارالانوار جلد ۶ صفحه ۲۱

  – پیامبر اکرم (ص) : کسی که توبه کند ولی صفت بخشش و محسن بودن در او نباشد توبه کننده واقعی نیست. مستدرک الوسائل جلد ۱۲ صفحه ۱۳۱