به مناسبت سالروز تغییر قبله مسلمانان

نوشته شده توسط موذن    بدون دیدگاه |

یکی از تحولات مهم تاریخ اسلام که موجی عظیم در میان مردم به وجود آورد مسئله تغییر قبله بود. پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله مدت سیزده سال پس از بعثت در مکه، و چند ماه بعد از هجرت در مدینه به امر خدا به سوی” بیت المقدس” نماز می خواند، ولی بعد از آن قبله تغییر یافت و مسلمانان مأمور شدند به سوی ” کعبه” نماز بگذارند.

در این که مدت عبادت مسلمانان به سوی بیت المقدس در مدینه چند ماه بود مفسران اختلاف نظر دارند، که از هفت ماه تا هفده ماه ذکر شده است، ولی هر چه بود در این مدت مورد سرزنش یهود قرار داشتند چرا که بیت المقدس در اصل قبله یهود بود، آنها به مسلمانان می گفتند اینان از خود استقلال ندارند و به سوی قبله ما نماز می خوانند، و این دلیل آن است که ما برحقیم.

این گفتگوها برای پیامبر اسلام و مسلمانان ناگوار بود، آنها از یک سو مطیع فرمان خدا بودند، و از سوی دیگر طعنه های یهود از آنها قطع نمی شد، به همین جهت پیامبر صلی الله علیه و آله شبها به اطراف آسمان می نگریست، گویا در انتظار وحی الهی بود.

مدتی از این انتظار گذشت، تا این که فرمان تغییر قبله صادر شد و در ۱۵ رجب در حالی که پیامبر دو رکعت نماز ظهر را در مسجد ” بنی سالم” به سوی بیت المقدس خوانده بود جبرئیل مأمور شد تا بازوی پیامبر صلی الله علیه و آله را بگیرد و روی او را به سوی کعبه بگرداند.

یهود از این ماجرا سخت ناراحت شدند و طبق شیوه دیرینه خود به بهانه‌جوئی و ایراد‌گیری پرداختند. آنها قبلا می گفتند: ما بهتر از مسلمانان هستیم، چرا‌که آنها از نظر قبله استقلال ندارند و پیرو ما هستند، اما همین‌که دستور تغییر قبله از جانب خداوند صادر شد زبان به اعتراض گشودند؛

چنان‌که قرآن در آیه ۱۴۲ از سوره بقره می فرماید:

“سَیَقُولُ السُّفَهاءُ مِنَ النَّاسِ مَا وَلّٰیٰهُمْ عَن قِبْلَتِهِمُ الّتِی کَانُوا عَلَیهَا”

” به زودی بعضی از سبک مغزان مردم می گویند چه چیز آنها ( مسلمانان) را از قبله ای که بر آن بودند برگردانید”؟

خداوند به پیامبرش دستور می دهد” به آنها بگو شرق و غرب عالم از آن خداست، هر کس را بخواهد به راه راست هدایت می‌کند”

“قُل لله الْمَشرِق وَ المَغرب یَهدِی مَن یَشاءُ اِلی صِراطٍ مُسْتَقیم”

این یک دلیل قاطع و روشن در برابر بهانه جویان بود که بیت‌المقدس و کعبه و همه جا ملک خداست.

فلسفه تغییر قبله

پیامبر اکرم( ص) وقتى در مکه بودند چون می خواستند صفوف مسلمین از مشرکان‏ که به کعبه اهتمام مى‏ورزیدند جدا گردد، لذا به بیت ‏المقدس متوجه شدند و همین که به مدینه آمدند، در مرحله اول به طرف بیت ‏المقدس نماز ‏خواندند ولی خواستار تغییر قبله شدند که این امر به واسطه این بود که یهودیان مسئله قبله را به عنوان دستاویزی قرار داده بودند و از این امر سوء استفاده می کردند و این در حالی بود که یهود و نصارا در کتابهاى دینى خود خوانده بودند که پیامبرى خواهد آمد که به دو قبله نماز مى‏خواند، همچنان که قرآن نیز به این مساله اشاره دارد.

براى آزمایش افراد مسلمانى که هنوز رسوبات دوران شرک در آنها بود و هنوز به مقام تسلیم نرسیده بودند اطاعت از این دستور بسیار کار دشوارى بود و در قرآن کریم نیز به این مسئله اشاره شده است: … و ای پیغمبر ما قبله ای که بر آن بودی نگردانیدیم مگر برای اینکه بیازمائیم و جدا سازیم گروهی را که از پیغمبر خدا پیروی کنند از آنانکه به مخالفت او برخیزند و این تغییر قبله بسی گران بود جز در نظر هدایت یافتگان به خدا و خداوند اجر پایداری شما را در راه ایمان تباه نگرداند که خدا به خلق مشفق و مهربانست .

سوره بقره ، آیه ۱۴۳