اعمال شب بیست و هفتم شب مبعث

شب بیست و هفتم ماه رجب شب مبعث و از لیالى متبرّکه است و در آن چند عمل مستحب و دارای ثواب فراوان است:

اوّل : شیخ در مصباح فرموده است روایت شده از حضرت ابو جعفر امام جواد علیه السلام که فرمود همانا در رجب شبى است که بهتر است از آنچه که می‌تابد برآن آفتاب و آن شب بیست و هفتم رجب است که در صبح آن پیغمبرخدا صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَاله به رسالت مبعوث گردید و بدرستى که از براى عامل در آن شب از شیعه ما اجر عمل شصت سال است. به خدمت آن حضرت عرض شد که عمل در آن شب چیست فرمود چون بجا آوردى نماز عشا را و به رختخواب رفتى پس بیدار ‌مى‌شوى هر ساعتى که خواستى از شب تا پیش از نیمه آن و بجا مى‌آورى دوازده رکعت نماز مى‌خوانى در هر رکعتى حمد و سوره اى از سوره هاى کوچک مفصّل و مفصّل از سوره محمّد است تا آخر قرآن پس چون سلام دادى در هر دو رکعتى و فارغ شدى از نمازها مى‌نشینى بعد از سلام و مى‌خوانى حمد را هفت مرتبه و مُعَوَّذَتَیْن را هفت مرتبه و قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ و قُلْ یا اَیُّها الْکافِرُونَ هر کدام را هفت مرتبه و اِنّا اَنْزَلْناهُ و آیه الکرسى هر کدام را هفت مرتبه و بخوان در عقب همه این دعا:

اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذى لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً وَلَمْ یَکُنْ لَهُ شَریکٌ فى الْمُلْکِ وَلَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِىُّ مِنَ

ستایش خاص خدایى است که نگیرد فرزندى و نیست براى او در فرمانروایى شریکى و نیست برایش یاورى از

الذُّلِّ وَکَبِّرْهُ تَکْبیراً اَللّهُمَّ اِنّى اَسئَلُکَ بِمَعاقِدِ عِزِّکَ عَلَى اَرْکانِ

خوارى و به بزرگى کامل بزرگش شمار خدایا از تو خواهم به حق چیزهایى که موجبات عزتت برپایه هاى

عَرْشِکَ وَمُنْتَهَى الرَّحْمَهِ مِنْ کِتابِکَ وَبِاسْمِکَ الاْعْظَمِ الاْعْظَمِ

عرشت مى باشد و به حق سرحد نهایى رحمتت از کتابت و به نام بزرگتر بزرگتر

الاْعْظَمِ وَذِکْرِکَ الاْعْلىَ الاْعْلىَ الاْعْلى وَبِکَلِماتِکَ التّامّاتِ اَنْ

بزرگترت و به حق ذکرت که والاتر و برتر و اعلى است و به کلمات تام و تمامت که

تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَاَنْ تَفْعَلَ بى ما اَنْتَ اَهْلُهُ

درود فرستى بر محمد و آلش و انجام دهى درباره من آنچه را تو شایسته آنى

پس بخوان هر دعائى که خواستی و مستحبّ است غسل در این شب و گذشت در شب نیمه نمازی که در این شب نیز خوانده مى شود .

دوّم : زیارت حضرت امیر‌المؤمنین علیه‌السلام که افضل اعمال این شب است و از براى آن حضرت در این شب سه زیارت است که در باب زیارات به آن اشاره خواهد شد انشاءالله و بدان که ابو‌عبدالله محمد ابن‌بطوطه که یکى از علماء اهل سنت است و در ششصد سال پیش از این زمان بوده در سفرنامه خود که معروف است بر حله ابن‌بطوطه در بیان وُرود خود از مکه معظمه به نجف اشرف ذکر کرده روضه و قبر مبارک مولایمان امیر‌المؤمنین علیه‌السلام را و گفته اهل این شهر تمامى رافضى هستند و از براى این روضه مبارکه کراماتى ظاهر شده از جمله آنکه در شب بیست و هفتم ماه رجب که نام آن شب نزد اهل آنجا لَیْلَهُ الْمَحْیا است مى آورند از عراقین و خراسان و بلادِ فارس و رُوم هر شَل و مفلوج و زمین گیرى که هست و جمع مى شود از آنها قریب سى چهل نفر در آنجا پس بعد از عشا مى آورند این مبتلایان را نزد ضریح مقدّس و مردم جمع مى شوند و منتظرند خوب شدن و برخاستن آنها را و این جماعت مردم بعضى نماز مى خوانند و بعضى ذکر مى‌گویند و بعضى قرآن تلاوت مى‌کنند و بعضى تماشاى روضه مى‌کنند تا آنکه بگذرد نصف یا دو ثلث از شب آن وقت جمیع این مبتلایان و زمین‌گیران که حرکت نمى توانستند بکنند برمیخیزند در حالیکه صحیح و تندرست مى باشند وعلّتى در آنها نیست و مى‌ گویند لا اِلهَ اِلا اللّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللّهِ عَلَىُّ وَلی ُّ اللّهِ و این امریست مشهور و مُسْتَفیض و من خودم آنشب را در آنجا درک نکردم لکن از مردمان ثقه که اعتماد بر قول آنها بود شنیدم و هم دیدم در مدرسه اى که مهمانخانه آن حضرت است سه نفر زمینگیر که قادر بر حرکت نبودند یکى از اهل روم و دیگرى از اهل اصفهان و سیّمى از اهل خراسان بود از آنها پرسیدم چگونه شما خوب نشده اید و اینجا مانده اید گفتند ما به شب بیست و هفتم نرسیده ایم و همین جا مانده ایم تا شب بیست و هفتم آینده که شفا بگیریم و از براى این شب مردم زیاد از شهرها جمع‌مى‌شوند و بازار بزرگى اقامه مى شود تا مدّت ده روز فقیر گوید مبادا استِبْعاد کنى این مطلب را همانا معجزات و کراماتى که از این مشاهد مشرّفه بروز کرده و
به تواتر رسیده زیاده از آن است که احصا شود و در ماه شوّال گذشته سنه هزار و سیصد و چهل و سه در حرم مطهّر حضرت ثامن الا ئِمّه الهُداه و ضامِنُ الاَمَّهِ العُصاهِ مَوْلانا اَبُو الْحَسَنِ عَلِىُّ بْنُمُوسى الرِّضا صَلَواتُ اللّهِ عَلَیْهِ سه نفر زن که هر کدام به سبب مرض فلج و نَحْو آن زمین گیر شده بودند و اطبّاء و دکترها از معالجه آنها عاجز شده بودند شفا یافتند و این معجزات از آن قبر مطهّر بر همه واضح و آشکارا گردید مانند نمودار شدن خورشید در سماء صاحیّه مثل باز شدن دَرِ دروازه نجف اشرف برروى عربهاى بادیه وبحدِّى این مطلب واضح بودکه نقل شد دکترهایى که مطلّع بر مرضهاى آن زنها بودند تصدیق نمودند با آنکه در این باب خیلى دقیق بودند بلکه بعضى از آنها تصدیق خود را بر شفاء آنها نوشتند و اگر ملاحظه اختصار و عدم مناسبت محل نبود قصّه آنها را نقل مى نمودم وَلَقَدْ اَجادَ شَیْخُنا الحُرُّ العامِلى فى اُرْجُوزَتِهِ

سوّم : شیخ کفعمى در بلد الامین فرموده که در شب مبعث این دعا را بخوانند:

اَللّهُمَّ اِنّى اَسئَلُکَ بِالتَّجَلِىِ الاْعْظَمِ فى هذِهِ اللَّیْلَهِ مِنَ الشَّهْرِ الْمُعَظَّمِ وَالْمُرْسَلِ

خدایا از تو خواهم به حق بزرگترین تجلى (تو) در این شب از این ماه بزرگ و به حق آن فرستاده

الْمُکَرَّمِ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَاَنْ تَغْفِرَ لَنا ما اَنْتَ بِهِ مِنّا اَعْلَمُ

گرامى که درود فرستى بر محمد و آلش و بیامرزى براى ما آنچه را تو بدان از ما داناترى

یا مَنْ یَعْلَمُ وَلا نَعْلَمُ اَللّهُمَّ بارِکْ لَنا فى لَیْلَتِنا هذِهِ الَّتى بِشَرَفِ

اى که مى دانى و ما نمى دانیم خدایا مبارک گردان بر ما در این شبى که به واسطه شرافت

الرِّسالَهِ فَضَّلْتَها وَبِکَرامَتِکَ اَجْلَلْتَها وَبِالْمَحَلِّ الشَّریفِ اَحْلَلْتَها

رسالت آن را فضیلت دادى و به کرامت خویش بزرگش کردى و به جاى باشرافتى درش آوردى

اَللّهُمَّ فَاِنّا نَسْئَلُکَ بِالْمَبْعَثِ الشَّریفِ وَالسَّیِّدِ اللَّطیفِ وَالْعُنْصُرِ

خدایا پس از تو خواهیم به آن بعثت شریف و آن آقاى بالطف و عنصر

الْعَفیفِ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَ اَنْ تَجْعَلَ اَعْمالَنا فى هذِهِ

پارسا که درود فرستى بر محمد و آلش و قرار دهى اعمال ما را در این

اللَّیْلَهِ وَفى سایِرِ اللَّیالى مَقْبُولَهً وَذُنُوبَنا مَغْفُورَهً وَحَسَناتِنا

شب و در سایر شبها پذیرفته درگاهت و گناهانمان را آمرزیده و نیکیهایمان را مورد

مَشْکُورَهً وَسَیِّئاتِنا مَسْتُورَهً وَقُلوُبَنا بِحُسْنِ الْقَوْلِ مَسْرُورَهً

قدردانى و بدیهایمان را پوشیده و دلهامان را به گفتار نیک خرسند

وَاَرْزاقَنا مِنْ لَدُنْکَ بِالْیُسْرِ مَدْرُورَهً اَللّهُمَّ اِنَّکَ تَرى وَلا تُرى

و روزیهایمان را از نزد خود به آسانى فراوان ، خدایا تو مى بینى ولى خودت دیده نمى شوى

وَاَنْتَ بِالْمَنْظَرِ الاْعْلى وَاِنَّ اِلَیْکَ الرُّجْعى وَالْمُنْتَهى وَاِنَّ لَکَ

و تو در بلندترین دیدگاهى و بطور مسلم بازگشت و پایان بسوى توست و

الْمَماتَ وَالْمَحْیا وَاِنَّ لَکَ الاْخِرَهَ وَالاُولى اَللّهُمَّ اِنّا نَعُوذُ بِکَ اَنْ

مرگ و زندگى بدست تو است و انجام و آغاز از آن تو است خدایا ما به تو پناه مى بریم از

نَذِلَّ وَنَخْزى وَاَنْ نَاءتِىَ ما عَنْهُ تَنْهى اَللّهُمَّ اِنّا نَسْئَلُکَ الْجَنَّهَ

خوار شدن و رسوایى و دست زدن به کارى که تو آنرا قدغن کرده اى خدایا ما از تو درخواست بهشت را

بِرَحْمَتِکَ وَنَسْتَعیذُ بِکَ مِنَ النّارِ فَاَعِذْنا مِنْها بِقُدْرَتِکَ وَنَسْئَلُکَ مِنَ

به رحمتت داریم و پناه جوییم به تو از آتش دوزخ پس ما را به قدرت خویش از آتش پناه ده و از تو

الْحُورِ الْعینِ فَارْزُقْنا بِعِزَّتِکَ وَاجْعَلْ اَوْسَعَ اَرْزاقِنا عِنْدَ کِبَرِ سِنِّنا

حور العین درخواست کنیم پس به عزت خویش روزیمان گردان و وسیعترین روزى ما را در هنگام پیرى ما قرار ده

وَاَحْسَنَ اَعْمالِنا عِنْدَ اقْتِرابِ اجالِنا وَاَطِلْ فى طاعَتِکَ وَما یُقَرِّبُ

و بهترین اعمال ما را هنگام نزدیک شدن مرگمان مقرر دار و طولانى کن عمر ما را در طاعت خود و در آنچه موجب تقرب

اِلَیْکَ وَیُحْظى عِنْدَکَ وَیُزْلِفُ لَدَیْکَ اَعْمارَنا وَاَحْسِنْ فى جَمیعِ

درگاهت شود و سبب بهره مندى نزد تو و نزدیکى تو گردد و در تمام

اَحْوالِنا وَاُمُورِنا مَعْرِفَتَنا وَلا تَکِلْنا اِلى اَحَدٍ مِنْ خَلْقِکَ فَیَمُنَّ عَلَیْنا

احوال و کارهاى ما معرفتمان را کامل و نیکو گردان و ما را به هیچیک از خلق خود وامگذار که بر سر ما منت گذارد

وَتَفَضَّلْ عَلَیْنا بجَمیعِ حَوایِجِنا لِلدُّنْیا وَالاْخِرَهِ وَابْدَاْ بِاباَّئِنا وَاَبْناَّئِنا

وبرما تفضل فرما به برآوردن تمام حاجتهاى دنیاوآخرت ما و آغاز کن در تمام آنچه ما براى خودمان از توخواستیم براى پدران و فرزندانمان

وَجَمیعِ اِخْوانِنَا الْمُؤْمِنینَ فى جَمیعِ ما سَئَلْناکَ لاِنْفُسِنا یا اَرْحَمَ

و همه برادران مؤ من ما اى مهربانترین

الرّاحِمینَ اَللّهُمَّ اِنّا نَسْئَلُکَ بِاسْمِکَ الْعَظیمِ وَمُلْکِکَ الْقَدیمِ اَنْ

مهربانها خدایا از تو خواهیم به حق نام بزرگت و فرمانروایى دیرینه ات که

تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاَنْ تَغْفِرَ لَنَا الذَّنْبَ الْعَظیمَ اِنَّهُ

درود فرستى بر محمد و آل محمد و اینکه بیامرزى براى ما گناه بزرگ ما را که براستى

لا یَغْفِرُ الْعَظیمَ اِلا الْعَظیمُ اَللّهُمَّ وَهذا رَجَبٌ الْمُکَرَّمُ الَّذى اَکْرَمْتَنابِهِ

نیامرزد بزرگ را مگر شخص بزرگ خدایا این ماه رجب است که گرامى است و همان ماهى است که ما را بدان گرامى داشته

اَوَّلُ اَشْهُرِ الْحُرُمِ اَکْرَمْتَنا بِهِ مِنْ بَیْنِ الاُْمَمِ فَلَکَ الْحَمْدُ یا ذَاالْجُودِ

نخستین ماه محترمى است که ما را از میان همه امتها بدان گرامى داشتى پس ستایش خاص تو است اى صاحب جود

وَالْکَرَمِ فَاَسْئَلُکَ بِهِ وَبِاسْمِکَ الاْعْظَمِ الاْعْظَمِ الاْعْظَمِ الاْجَلِّ الاْکْرَمِ

و بزرگوارى پس از تو خواهیم بدین ماه و به حق نام اعظم و …… و اجل اکرم تو

الَّذى خَلَقْتَهُ فَاسْتَقَرَّ فى ظِلِّکَ فَلا یَخْرُجُ مِنْکَ اِلى غَیْرِکَ اَنْ تُصَلِّىَ

که آنرا آفریدى و در سایه ات مستقر گردید و آن نام از تو به دیگرى نرسد که درود فرستى

عَلى مُحَمَّدٍ وَاَهْلِ بَیْتِهِ الطّاهِرینَ وَاَنْ تَجْعَلَنا مِنَ الْعامِلینَ فیهِ

بر محمد و خاندان پاک او و قرار دهى ما را از کسانى که در این ماه

بِطاعَتِکَ وَالاْمِلینَ فیهِ لِشَفاعَتِکَ اَللّهُمَّ اهْدِنا اِلى سَواَّءِ السَّبیلِ

به طاعت تو عمل کنیم و آنانکه در این ماه آرزوى شفاعت تو را دارند خدایا ما را به راه راست راهنمایى فرما

وَاجْعَلْ مَقیلَنا عِنْدَکَ خَیْرَ مَقیلٍ فى ظِلٍّ ظَلیلٍ وَمُلْکٍ جَزیلٍ فَاِنَّکَ

و قرار ده جایگاه ما را در نزد خود بهترین جایگاه در سایه همیشگى رحمتت و سلطنت باعظمتت زیرا که تو

حَسْبُنا وَنِعْمَ الْوَکیلُ اَللّهُمَّ اقْلِبْنا مُفْلِحینَ مُنْجِحینَ غَیْرَ مَغْضُوبٍ

ما را کافى هستى و نیکو وکیلى هستى خدایا ما را برگردان به حال رستگارى و کامیابى که نه در زمره غضب شدگان باشیم

عَلَیْنا وَلا ضاَّلّینَ بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ اَللّهُمَّ اِنّى اَسئَلُکَ

و نه از جمله گمراهان به رحمتت اى مهربانترین مهربانان خدایا از تو خواهم

بِعَزاَّئِمِ مَغْفِرَتِکَ وَبِواجِبِ رَحْمَتِکَ السَّلامَهَ مِنْ کُلِّ اِثْمٍ وَالْغَنیمَهَ

به حق وسائل حتمى آمرزشت و به آن رحمتت که بر خویش واجب کردى که مرا از هر گناهى سالم دارى

مِنْ کُلِّ بِرٍّ وَالْفَوْزَ بِالْجَنَّهِ وَالنَّجاهَ مِنَ النّارِ اَللّهُمَّ دَعاکَ الدّاعُونَ

و از هر نیکى بهره مند سازى و به بهشتم برسانى و از آتش دوزخ نجاتم بخشى خدایا خوانندگان تو را خواندند

وَدَعَوْتُکَ وَسَئَلَکَ السّاَّئِلُونَ وَسَئَلْتُکَ وَطَلَبَ اِلَیْکَ الطّالِبُونَ

و من نیز خواندمت و درخواست کنندگان از تو خواستند و من نیز از تو خواستم و جویندگان از تو جویا شدند

وَطَلَبْتُ اِلَیْکَ اَللّهُمَّ اَنْتَ الثِّقَهُ وَالرَّجاَّءُ وَاِلَیْکَ مُنْتَهَى الرَّغْبَهِ فِى

و من هم تو را جویا شدم خدایا تویى مورد اعتماد و امید و بسوى تو است آخرین مرحله میل و اشتیاق در

الدُّعاَّءِ اَللّهُمَّ فَصَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَاجْعَلِ الْیَقینَ فى قَلْبى

دعاء خدایا درود فرست بر محمد و آلش و بنه یقین را در دلم

وَالنُّورَ فى بَصَرى وَالنَّصیحَهَ فى صَدْرى وَذِکْرَکَ بِاللَّیْلِ وَالنَّهارِ

و روشنى در دیده ام و خیرخواهى در سینه ام و ذکر خود را در شب و روز

عَلى لِسانى وَرِزْقاً واسِعاً غَیْرَ مَمْنُونٍ وَلا مَحْظُورٍ فَارْزُقْنى

بر زبانم و روزى وسیع بى منت و بى مانعى روزیم گردان

وَبارِکْ لى فیما رَزَقْتَنى وَاجْعَلْ غِناىَ فى نَفْسى وَرَغْبَتى فیما

و در آنچه نصیبم کرده اى برکت ده و بى نیازى مرا در نفس خودم قرار ده و اشتیاقم را بدانچه

عِنْدَکَ بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ

نزد تو است به رحمتت اى مهربانترین مهربانان

 

پس به سجده برو و بگو:

اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذى هَدانا لِمَعْرِفَتِهِ وَخَصَّنا بِوِلایَتِهِ

ستایش خاص خدایى است که ما را به معرفت خویش راهنمایى کرد

وَوَفَّقَنا لِطاعَتِهِ شُکْراً شُکْراً صد مرتب

به دوستى خویش مخصوص گردانید و به طاعتش موفق داشت خدا را شکر

 

پس سر از سجود بردار و بگو:

اَللّهُمَّ اِنّى قَصَدْتُکَ بِحاجَتى وَاعْتَمَدْتُ

خدایا من براى حاجتم تو را قصد کردم و در مورد

عَلَیْکَ بِمَسْئَلَتى وَتَوَجَّهْتُ اِلَیْکَ بِاَئِمَّتى وَسادَتى اَللّهُمَّ انْفَعْنا

خواسته ام بر تو اعتماد کردم و به وسیله پیشوایان و سرورانم بسوى تو روآوردم خدایا

بِحُبِّهِمْ وَاَوْرِدْنا مَوْرِدَهُمْ وَارْزُقْنا مُرافَقَتَهُمْ وَاَدْخِلْنَا الْجَنَّهَ فى

به دوستى ایشان مارا سودمند کن ودر جایگاه آنها واردمان کن و همنشینى ایشان را روزى ما گردان و در زمره آنان ما را داخل بهشت گردان

زُمْرَتِهِمْ بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ

به رحمتت اى مهربانترین مهربانان

 

و این دعا را سیّد براى روز مبعث ذکر کرده است

منبع:

مفاتیح الجنان