لیله الرغائب یا شب آرزوها؟

 

اولین شب جمعه ماه رجب لیله الرغائب نامیده شده است که برای این شب فضیلت های بسیار برشمرده اند… مدتی است که در رسانه ملی از این شب با عنوان شب آرزوها نام می برند مسؤولان رسانه ملی در نخستین شب جمعه از ماه رجب، در ده‌ها شبکه مختلف رادیویی و تلویزیونی مسابقه می‌گذارند تا مخاطبان، “آرزوهای خود!” را بیان کنند و راه‌های ارتباطی مختلفی نیز برای این کار در نظر می‌گیرند؛ از اعزام خبرنگار به سطح شهر برای گفت‌وگو با مردم با این پرسش که “امشب چه آرزویی می‌کنید؟” گرفته تا مسابقات پیامکی و میزگردهای شاد و مفرح برای بیان آرزوهای خانوادگی و مردمی و در بهترین حالت، تماس با خبرنگار اعزامی به مدینه منوره برای شنیدن آرزوهایش!

این در حالی است که موضوع “لیله الرغائب” هیچ ارتباطی با “آرزو” و “آرزو کردن” ندارد و اساساً “آرزو” در فرهنگ دینی چندان جای مثبتی ندارد و مؤمنان همواره در آیات و روایات، از داشتن آرزوهای دور و دراز، منع شده و “طول الأمل” همواره مذموم شمرده شده است و آنچه به جای آن مطرح است، موضوعیت “امید” و “رجاء” به رحمت الهی در عین اعتقاد به “خوف” از عذاب الهی است.

“رغائب” جمع مکسر “رغیبه” است که در زبان عربی دو معنا را افاده می‌کند:
۱- چیزی که میل و رغبت بنده را برمی‌انگیزاند.
۲- بخششی که فراوان باشد.

همان طور که دیدیم هیچ یک از این دو معنا، ارتباطی با “آرزو کردن” ندارد و موضوع این معانی مربوط به فلسفه و هدف خلقت جن و انس است که همانا “عبادت خدا” است.

هدف از لیله الرغائب از دید معصومین(ع) و عالمان و عارفان
آنچه از گفتار و نوشتار عالمان دین در این خصوص برمی‌آید این نیست که مردم با رسانه‌ها تماس بگیرند و مصاحبه کنند و آرزوهای خود را برای گوینده و مجری برنامه‌ها ردیف کنند بلکه “لیله الرغائب” شبی است که خداوند خواسته است تا بندگانش با میل و رغبت به‌سوی عبادتش بشتابند و پس از نماز مغرب و گشودن روزه خویش، ساعتی را به اقامه نماز و استغفار و مناجات با پروردگارشان به سرآورند و بخشش و رحمت و مغفرت او را طلب کنند.

شیخ المحدثین عباس قمی در کتاب شریف “مفاتیح الجنان” درباره این شب می‌نویسد: «بدان که شب جمعه اول ماه رجب را “لیله الرغائب” گویند و از برای آن عملی از حضرت رسول(ص) با فضیلت بسیار واردشده که “سید بن طاووس” در کتاب “اقبال” و علامه مجلسی در “اجازه نبی‌زهره” آن را نقل کرده‌اند. ازجمله فضیلت‌هایی که برای آن برشمرده‌اند اینکه به سبب شرافت این شب گناهان بسیار از کسانی که اعمال خاصی را انجام دهند آمرزیده می‌شود.»

لیله الرغائب و نام‌گذاری ملائکه الهی
عارف کامل و واصل مرحوم میرزا جواد ملکی تبریزی، استاد اخلاق و عرفان امام خمینی(ره) نیز در کتاب “المراقبات” خویش می‌نویسد: «نخستین شب جمعه ماه رجب را “لیله الرغائب” نامند زیرا در این شب فرشتگان بر زمین نزول می‌کنند.. از پیامبر اکرم(ص) روایت شده است که فرمودند: از اولین شب جمعه در ماه رجب غافل نشوید؛ زیرا شبی است که فرشتگان آن را «لیله الرغائب» می‌نامند. این نامگذاری به این جهت است که هنگامی که مقداری از شب گذشت، هیچ فرشته‌ای در آسمان‌ها و زمین نمی‌ماند مگر اینکه در کعبه و اطراف آن جمع می‌شوند.»

ایشان سپس درباره اعمال این شب می نویسد: «بهتر است کسی که این حدیث را می شنود، در این شب، زیاد بر فرشتگان صلوات فرستاده تا تکلیفی را که آیه تحیت (سوره نساء، آیه ۶۸) برای صلوات فرستادن به عهده ما گذاشته به اندازه توانایی انجام داده باشد»

برگرفته از سایت مشرق تیوز

اعمال لیله الرغائب

بدان‏که اولین شب جمعه ماه رجب را«لیله الرغاب»(یعنى شب دلدادگان)مى‏گویند و براى آن عملى با فضیلت‏ بسیار از حضرت رسول صلى اللّه علیه و آله وارد شده که آن را سیّد در کتاب«اقبال»و علاّمه حلى در«اجازه بنى زهره»نقل کرده‏اند،بعضى از فضیلت آن اینکه به سبب انجام آن گناهان بسیار آمرزیده مى‏شود،و نیز نمازى در آن وارد شده که هرکه آن را به جاى‏ آورد هنگام شب اوّل قبرش حق تعالى ثواب آن را به نیکوترین صورت و با روى گشاده و درخشان و زبانى گویا به سوى‏ او مى‏فرستد،پس به او مى‏گوید:اى حبیب من تو را بشارت باد که از هر شدّت و سختى نجات یافتى،بنده مى‏گوید تو کیستى؟به خدا سوگند من چهره‏اى زیباتر از چهره تو ندیدم،و سخنى شیرین‏تر از سخن تو نشنیدم،و بویى بهتر از بوى‏ تو نبوییدم!!پاسخ میدهد:من ثواب آن نمازم که در فلان شب،از فلان ماه،از فلان سال به جاى آوردى‏ امشب نزد تو آمدم تا حقّت را ادا کنم،و مونس تنهایى تو باشم،و هراس را از تو برگیرم و هنگامى‏که در صور(شیپور قیامت) دمیده شود،در عرصه قیامت سایه‏اى بر سرت خواهم افکند،پس خوشحال باش که خیر هرگز از تو جدا نخواهد شد.کیفیت‏ این نماز چنین است:

اولین پنجشنبه ماه رجب را روزه مى‏دارى،چون شب جمعه داخل شود،ما بین نماز مغرب و عشا،دوازده رکعت نماز بجاى مى‏آورى،هر دو رکعت با یک سلام به این ترتیب که در هر رکعت یک مرتبه سوره«حمد»و سه مرتبه«سوره قدر»و دوازده‏ مرتبه«سوره توحید»مى‏خوانى و هنگامى که از نماز فارغ شدى هفتاد مرتبه مى‏گویى:
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ النَّبِیِّ الْأُمِّیِّ وَ عَلَى آلِهِ [وَ آلِ مُحَمَّدٍ] .
خدایا!بر محمّد پیامبر درس ناخوانده و خاندانش درود فرست
سپس به سجده مى‏روى و هفتاد مرتبه میگویى:
سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِکَهِ وَ الرُّوحِ
پاک و منزّه است پروردگار فرشتگان و روح
آنگاه سر از سجده بر مى‏دارى و هفتاد مرتبه مى‏گویى:
رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ تَجَاوَزْ عَمَّا تَعْلَمُ إِنَّکَ أَنْتَ الْعَلِیُّ الْأَعْظَمُ
پروردگارا!مرا بیامرز و بر من مهرورز و از آنچه از من مى‏دانى بگذر،تو خداى برتر و بزرگترى
دوباره به سجده مى‏روى و هفتاد مرتبه مى‏گویى:
سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِکَهِ وَ الرُّوحِ
پاک و منزّه است پروردگار فرشتگان و روح
سپس حاجت خود را مى‏طلبى که به خواست خدا برآورده خواهد شد.آگاه باش زیارت حضرت رضا علیه السّلام در ماه رجب مستحب است،و انجام آن در این ماه امتیاز خاصى دارد،همانگونه که انجام عمره در ماه رجب فضیلت دارد تا جایى که روایت شده انجام آن در این ماه،در فضیلت همتاى حج است و نیز نقل شده:حضرت سجاد علیه السّلام در ماه رجب به عمره مشرّف شده بود،و شب‏ و روز نزد کعبه نماز مى‏خواند،و در حالى که پیوسته در سجده بود این ذکر از زبان ایشان شنیده مى‏شد:
عَظُمَ الذَّنْبُ مِنْ عَبْدِکَ فَلْیَحْسُنِ الْعَفْوُ مِنْ عِنْدِکَ
گناه از بنده‏ات بزرگ شده،پس بگذر گذشت از سوى تو زیبا باشد.