چرا حضرت رضا ع را عالم آل محمد می‌نامند؟

تعلیم و ترویج علمی تشیع بواسطه امام باقر علیه السلام و امام صادق علیه السلام بوده، اما لقب “عالم آل محمد” متعلق به امام رضا علیه السلام است.
این لقب از جانب امام صادق علیه السلام و امام کاظم علیه السلام به ایشان اعطاء شده است.
امام کاظم علیه السلام فرمودند: از پدرم امام صادق علیه السلام شنیدم که به من فرمودند:
“همانا عالم آل محمد در صلب توست، ای‌کاش او را درک می‌کردم، همانا او همنام امیرالمؤمنین حضرت علی علیه السلام است”

هر یک از انبیاء الهی و اوصیاء آنان، برای تبلیغ در سطح جامعه، روشی را بر مبنای شرایط جامعه‌ی خود انتخاب می‌کردند.
در عصر پیامبر خاتم ص، ادبیات به کمال خود رسیده بود. لذا قرآن بعنوان معجزه‌ی جاودان پیامبر عرضه شد که بلیغ، فصیح و بی‌همتاست.

در زمان حضرت رضا علیه السلام فرقه‌های مختلف فکری، به تبلیغ اعتقاد و سیره خود می‌پرداختند.
مأمون عباسی خلیفه وقت، فرهنگ و زبان تمدن دوران خود را آموخته بود و به غیر از زبان عربی، به زبان ایرانی و یونانی (دو کشور صاحب تمدن) نیز آشنا بود. او به علماء عصر خود دستور داده بود آثار یونانی را به زبان عربی ترجمه کنند.

به همین جهت، دائماً جلسات مناظره و مباحثه‌ی علمی تشکیل می‌داد تا حضرت را در برابر فرقه‌های دیگر تضعیف کند.
اما امام رضا علیه السلام بعنوان وصی پیامبر ص، در برابر سؤالات مخالفان، پاسخهای مستدل و محکم و منطقی می‌دادند.
حضرت با بهره‌گیری از فرصت این جلسات به تبلیغ و تبیین عالمانه اعتقادات تشیع پرداختند و در نهایت پیروز میدان شدند.

مشروح این جلسات متعدد مناظره‌ی امام رضا علیه السلام با مخالفان، در منابع شیعه ثبت و ضبط شده است.