تاریخچه و فضایل خانه خدا

ماه ذی الحجه برای خودسازی خیلی مهم است ماه، ماه دعا است، ماه راز و نیاز با خدا است نه فقط روز عرفه، نه فقط دهه اول اصلاً این ماه، ماه دعا، ماه رابطه، ماه خودسازی است .
در یک کلام (به قول بزرگان و عارفان )می توان گفت که می توان در این ماه راه صد ساله را یک ماهه طی نمود.
یکی از اعمال و فرایض مورد وفاق همه مذاهب اسلامی حج‌تمتع است که سالی یکبار و آن هم در همین ماه ذیحجه تشریع شده است.
لذا در این ایام ،به ایات حج در قران خواهیم پرداخت .

“کعبه” حرم امن الهی

وإِذْ بَوَّأْنَا لِإِبْرَاهِیمَ مَکَانَ الْبَیْتِ أَنْ لَا تُشْرِکْ بِی شَیْئًا وَطَهِّرْ بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَالْقَائِمِینَ وَالرُّکَّعِ السُّجُودِ

به خاطر بیاور زمانی را که جای خانه (کعبه) را برای ابراهیم آماده ساختیم (تا خانه را بنا کند، و به او گفتیم:) چیزی را همتای من قرار مده و خانه ام را برای طواف کنندگان و قیام کنندگان و رکوع کنندگان و سجودکنندگان (از آلودگی بتها و از هر گونه آلودگی) پاک ساز

آیه ۲۶ سوره ی حج

در اینجا خداوند به تاریخچه بناى کعبه به دست ابراهیم خلیل (علیه السلام) اشاره مى کند، ابتدا از داستان تجدید بناى کعبه شروع کرده ، مى گوید: و (به خاطر بیاور) زمانى را که محل خانه کعبه رابراى ابراهیم آماده ساختیم تا در آن مکان اقدام به بناى خانه کعبه کند (واذ بوانا لابراهیم مکان البیت).

منظور از ((بوانا)) این است که خداوند مکان خانه کعبه را که در زمان آدم ساخته شده بود و در طـوفان نوح ویران و آثارش محو گشته بود

به ابراهیم (علیه السلام)نشان داد، توفانى وزید و خاکها را به عقب برد و پایه هاى خانه آشکار گشت ، یاقطعه ابرى آمده و در آنجا سایه افکند، و یا به هر وسیله دیگر خداوند محل اصلى خانه را براى ابراهیم معلوم و آماده ساخت ، و او با همیارى فرزندش اسماعیل آن راتجدید بنا نمود.

و اینکه خداى تعالى مکان بیت را براى ابراهیم (علیه السلام) تبوئه قرار داد معنایش این است که آن را مرجع براى عبادت قرار داد، تا عبادت کنندگان آنجا را خانه‌ عبادت خود قرار دهند. و این که خانه را هم به خود نسبت داد، و فرمود: (و طهر بیتى – پاک کن خانه ام را) اشاره به همین قرار داد دارد.

و بدون تردید این قرارداد عبارت بوده از وحى به ابراهیم که تو این مکان را مکان و مرجع براى عبادتم بکن. پس معناى (بوءنا لابراهیم مکان البیت ) این است که : ما وحى کردیم به ابراهیم که براى عبادتم قصد این مکان کن. به عبارتى دیگر مرا در این مکان عبادت کن.

سپس اضافه مى کند، هنگامى که خانه آماده شد به ابراهیم خطاب کردیم :این خانه را کانون توحید کن ، و ((چیزى را شریک من قرار مده ،و خانه ام را براى طواف کنندگان و قیام کنندگان و رکوع کنندگان و سجودکنندگان پاک کن)) (ان لا تشرک بى شیئا وطهر بیتى لطائفین والقائمین والرکع السجود).

در حقیقت ابراهیم (علیه السلام) مامور بود خانه کعبه و اطراف آن را از هرگونه آلودگى ظاهرى و معنوى و هرگونه بت و مظـاهـر شرک پاک و پاکیزه دارد، تابندگان خدا دراین مکان پاک جز به خدا نیندیشند، و مهمترین عبادت این سرزمین را که طواف و نماز است در محیطى پیراسته از هرگونه آلودگى انجام دهند.

از تفسیر المیزان علامه طباطبایی و تفسیر نمونه آیت الله مکارم شیرازی

اعمال روز مباهله

روز بیست و چهارم (مباهله)

برای روز مباهله اعمالی توصیه شده است:

۱- غسل

۲- روزه

۳- خواندن دعایی که از امام صادق علیه السلام روایت شده است:

” اللهم انی اسئلک من بهائکَ بِابهاهُ و کل بهائک بهی….

روز آخر

ماه ذیحجه آخرین ماه سال قمری است که برای روز آخر آن عملی سفارش شده است. که دو رکعت نماز، در هر رکعت حمد یک مرتبه و سوره توحید و آیه الکرسی هر یک ده مرتبه خوانده شود و بعد از نماز بگوید: ” اللهمَّ ما عملت فی هذه السنه من عمل نَهَیتَنی عَنهُ و لَم تَرضَهُ وَ نَسیتُهُ وَ لَم تَنسَهُ وَ دَعَوتَنی الی التَّوبَهِ بَعدَ اجتِرائی عَلیکَ اللهمَّ فَانّی اَستَغفِرُکَ مِنهُ فَاغفِرلی وَ ما عَمِلتُ مِن عَمَلٍ یقَرِّبُنی اِلیکَ فَاقبَلهُ مِنّی وَ لا تَقطَع رَجائی مِنکَ یا کریم.”

وقتی فرد این دعا را خواند شیطان گوید: وای بر من هر چه در حق این فرد، در این سال سختی کشیدم، همه را با این دعا خراب کرد، و شهادت می دهد که او سال گذشته را به خیر ختم نمود.

اعمال روز عید غدیر

روز هجدهم (عید غدیر)

۱- غسل

۲- روزه که کفاره شصت سال گناه است.

۳- زیارت حضرت علی علیه السلام .

۴- دو رکعت نماز خوانده شود و پس از آن به سجده رفته و صد مرتبه شکر خدا گفته شود، سپس سر از سجده برداشته و دعای زیر خوانده شود:

“اللهم انی اسئلک بانّ لک الحمد وحدَکَ لا شریک لک… و در انتهای دعا سر به سجده نهاده و صدمرتبه الحمدلله و صدمرتبه شکراًلله گفته شود.

هر کس این عمل را انجام دهد ثواب کسی را دارد که در روز عید غدیر نزد پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) حاضر شده و با آن حضرت بیعت کرده باشد.

۵- پیش از زوال دو رکعت نماز به جا آورد و در هر رکعت بعد از حمد، سوره توحید و آیه الکرسی و سوره قدر را ده مرتبه بخواند.

۶- دعای ندبه خوانده شود.

۷- خواندن دعای اللهم انی اسئلک بحق محمد نبیک و علی ولیک… خوانده شود.

۸- مومنین در هنگام ملاقات یکدیگر بگویند:

” الحمدلله الذی جعلنا من المتمسکین بولایه امیرالمومنین و الائمه علیهم السلام .

۹- ذکر ” الحمدلله الذی جعل کمال دینه و تمام نعمته بولایه امیرالمومنین علی بن ابیطالب علیه السلام ” ، صد مرتبه گفته شود .

۱۰- ایجاد عقد اخوت.

اعمال شب دهم ماه ذی الحجه

شب دهم

از لیالی متبرکه است و از آن چهار شبی است که احیاء آنها مستحب است و درهای آسمان در این شب باز است و زیارت امام حسین علیه السلام در این شب، سفت است. و دعای “یا دائم الفضل علی البریه، یا باسط الیدین بالعطیه، یا صاحب المواهب السنیه صلی علی محمد و اله خیر الوری سجیه و اغفرلنا یا ذاالعلی فی هذه العشیه”، در این شب خوانده شود.

روز دهم (عید قربان)

اعمال روز عید قربان

۱- غسل در این روز که سنت موکد است.

۲- نماز عید قربان.

۳- خواندن دعای چهل و هشتم از صحیفه سجادیه که اول آن اللهم هذا یوم مبارک است. و نیز خواندن دعای چهل و ششم که با عبارت یا من یرحم من لا یرحمهُ العباد آغاز می شود.

۴- دعای ندبه خوانده شود.

۵- قربانی کردن.

۶- تکرار تکبیرات زیر بعد از نمازها.

الله اکبر الله اکبر و لااله الا الله والله اکبر الله اکبر ولله الحمدالله اکبرعلی ما هدانا الله اکبر علی ما رزقنا من بهیمهِ الانعام و الحمدُالله علی ما ابلانا.

اعمال شب نهم ماه ذی الحجه

روز هشتم

روز ترویه است و روزه اش فضیلت دارد و روایت شده که کفاره شصت سال است.

شب نهم

این شب از لیالی متبرک وشب مناجات با قاضی الحاجات است و توبه در آن شب مقبول و دعا در آن مستجاب است . کسی که آن شب را به عبادت به سر آورد، اجر صد و هفتاد سال عبادت را دارد. برای این شب اعمالی ذکر شده است:

۱- روایت شده که دعای ذیل خوانده شود که هر کس آن را در شب عرفه یا در شبهای جمعه بخواند، خداوند او را بیامرزد.

اللهم یا شاهد کل نجوی….

۲- هزار مرتبه تسبیحات زیر گفته شود.

”سُبحانَ الذَی فی السماءِ عرشُهُ، سُبحانَ الذَی فی الارضِ حُکمُهُ، سُبحانَ الذی فی القُبُور قَضاؤُهُ، سبحان الذی فی البَحرِسَبیلُهُ، سبحان الذی فی النارسُلطانُهُ، سبحان الذی فی الجَنَّهِ رَحمَتُهُ، سبحان الذی فی القِیامَهِ عَدلُهُ، سبحان الذی رَفَعَ السَّماءَ، سبحان الذی بَسَطَ الاَرضَ ، سبحان الذی لا مَلجَاَ وَ لا مَنجا مِنهُ اِلاّ الیه.”

۳- دعای اللهم من تَعََّبَا وَ تَهَیا وَ اَعَدَّو استـَعدَّ لِوِفادهٍ… که در اعمال شب و روز جمعه نیز وارد شده، خوانده شود.

۴- زیارت امام حسین علیه السلام.

روز نهم (روزعرفه)

اعمال روز عرفه

روزعرفه از اعیاد عظیمه است اگر چه به اسم عید نامیده نشده است. آن روز، روزی است که خداوند بندگان خویش را به عبادت و طاعت خود فراخوانده و جود و احسان خود را برای ایشان گسترانیده و شیطان در این روز خوار و حقیرتر از دیگر اوقات خواهد بود.

روایت شده که در روزعرفه ای امام سجاد علیه السلام صدای سائلی را شنید که از مردم کمک می خواست. امام به او فرمود: وای بر تو آیا در چنین روزی از غیر خدا سوال می کنی؟ حال آن که در این روز فضل خدا حتی شامل بچه های به دنیا نیامده نیز می شود. برای این روز اعمالی ذکر کرده اند:

۱- غسل.

۲- زیارت امام حسین علیه السلام که برابر هزار حج و هزار عمره و هزار جهاد می باشد. اگر کسی توفیق یابد که در این روز به حرم امام تشرف پیدا نماید ثوابش کمتر از کسی که در عرفات باشد نیست.

۳- بعد از نماز عصر پیش از خواندن دعای روز عرفه، در زیر آسمان دو رکعت نماز به جای آورده و نزد خداوند به گناهان خود اعتراف نماید. دررکعت اول بعد از حمد، توحید و در رکعت دوم بعد از حمد سوره کافرون بخواند.

۴- روزه این روز برای کسی که ضعف پیدا نکند و روزه اش مانع از انجام اعمال نشود مستحب است.

۵- تسبیحاتی که در اعمال شب عرفه ذکر شد، خوانده شود. و پس از آن ذکر ” سبحان الله و الحمدالله و لا اله الا الله و الله اکبر” صد مرتبه، سوره توحید صد مرتبه، آیه الکرسی صد مرتبه و صلوات صد مرتبه گفته شود و پس از آن اذکار “لا اله الا الله وحده لا شریک له له الملک وله الحمد یحیی و یمیت و یمیت و یحیی و هو حی لا یموت بیده الخیر و هو علی کل شی قدیر، استغفرالله الذی لا اله الا هوالحی القیوم و اتوب الیه ، یا الله، یا رحمن، یا رحیم، یا بدیع السموات و الارض یا ذالجلال و الاکرام ، یا حی یا قیوم، یا حنان یا منان، یا لا اله الا انت، امین” ، هر کدام ده مرتبه گفته شود و بعد از آن دعای اللهم انی اسئلک یا من هو اقرب الی من حبل الورید یا من یحول بین المرء و قلبه یا من هو باالمنظر الأعلی و بالافق المبین یا من هوالرحمن علی العرش استوی یا من لیس کمثله شی و هو السمیع البصیر اسئلک ان تصلی علی محمد و ال محمد را بخوان و حاجت خود را از خداوند طلب نما.

۶- صلواتی از امام صادق علیه السلام روایت شده که باعث سرور اهل بیت علیهم السلام می شود. “اللهم یا اجود من اعطی….

۷- خواندن دعا “ام داود” که در اعمال نیمه رجب ذکر گردیده است.

۸- تسبیح زیر گفته شود که ثواب آن قابل شمارش نیست.

سبحان الله قبل کل احد و سبحان الله بعد کل احد….

۹- خواندن دعایی که امام حسین علیه السلام در روز عرفه در عرفات خواندند.

“الحمدلله الذی لیس لقضائه دافع ولا لعطائه مانع….

۱۰- خواندن زیارت جامعه کبیره نیز در این روز سفارش شده است.