فلسفه سجده سهو

در خصوص علت و حکمت تشریع دو سجده سهو، در روایت آمده است که آن دو «مرغمتان»[۱] نسبت به شیطان هستند، که با توجه به معانی ماده رغم،[۲] یعنی سجده سهو باعث خواری و خشم شیطان و نوعی مخالفت و دشمنی با شیطان است.

اما این که چگونه دو سجده سهو، باعث خواری و خشم شیطان می شوند، باید به ارزش سجده، در عالم بندگی توجه کرد.

بنابر روایات: سجده نهایت بندگی بنی آدم به شمار می آید،[۳] نزدیک ترین حالت بنده به ذات حق تعالی است.[۴] سخت ترین حال برای شیطان این است که ببیند انسان در حال سجده است.[۵]

امام خمینی (ره) در مورد اسرار و رازهای حالت سجده می گوید: راز اصل سجده، ترک خویشتن، چشم از خود شستن و چشم بستن از ما سوی الله می باشد، سرّ قرار دادن سر بر خاک، چشم پوشیدن از مقامات خود و علامت تسلیم تام بودن و توجه به اصل خویش و یادآوری از نشئه خاکی خود است.[۶]

لذا فراموشی، شک و سهو در نماز، گرچه یک گناه محسوب نمی شود، اما نوعی نقص معنوی در مقام بندگی ذات حق تعالی محسوب می شود و به همین جهت ذات حق تعالی از بنده خود خواسته است تا آن را با بهترین جزء نماز که سجده است، جبران نماید که مایه خواری و خشم شیطان شود.

منابع:

۱. عاملی، حر، وسائل الشیعه، ج ۸، باب ۱۴، ح ۱۰۴۸۲، و باب ۱۹، ح ۱۰۵۱۶ و باب ۳۲، ح ۱۰۵۶۱٫