سقیفه و غدیر – سوال صد و نهم

به چه دلیل علی علیه السلام را عالم به غیب و شهود خواندید در حالیکه علم غیب مخصوص ذات باریتعالی است و احدی از عباد در این علم راه ندارد. آیات چندی در قرآن مجید شاهد بر عرض حقیر است.
آیه ۵۹ سوره انعام صریحا می فرماید:
وَ عِنْدَهُ مَفاتِحُ الْغَیْبِ لا یَعْلَمُها اِلاَّ هُوَ وَ یَعْلَمُ ما فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ ما تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَهٍ اِلاَّ یَعْلَمُها وَ لا حَبَّهٍ فِی ظُلُماتِ الْأَرْضِ وَ لا رَطْبٍ وَ لا یابِسٍ اِلاَّ فِی کِتابٍ مُبِینٍ
این آیه دلیل قاطع بر این است که احدی جز خدا متعال عالم به غیب نیست. هر کس علم غیب را برای غیر خدا قائل شود غلو نموده و بنده خدا را شریک در صفت خدا قرار داده است.
همچنین در سوره الأنعام آیه ۵۰ می فرماید:
قُلْ لا أَقُولُ لَکُمْ عِنْدِی خَزائِنُ اللَّهِ وَ لا أَعْلَمُ الْغَیْبَ وَ لا أَقُولُ لَکُمْ اِنِّی مَلَکٌ اِنْ أَتَّبِعُ اِلاَّ ما یُوحی اِلَیَّ قُلْ هَلْ یَسْتَوِی الْأَعْمی وَ الْبَصِیرُ أَ فَلا تَتَفَکَّرُونَ
بگو: من به شما نمی گویم که در نزد من خزائن خدا هست و من از غیب آگاه نیستم و من به شما نمی گویم که ملِک هستم. من فقط از آنچه به من وحی شده، پیروی می کنم. بگو: آیا کور با بینا یکسان است؟ پس چرا فکر نمی کنید؟

مگر نه اینکه که صریح این ایه اذعان دارد که پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله دارای علم غیب نمی باشند، پس روی چه منطقی شما علم غیب را برای علی علیه السلام که دارای مقام نبوت هم نبود قائل هستید؟

✍️ پاسخ:

هر آیه ای از قرآن برای امری نازل شده است مقصود از نزول آیه ۵۰ سوره انعام جلوگیری از هوس بازیهای مردم جاهل بوده که بدانند دستگاه الوهیت و مقام رسالت و نبوت بالاتر از آن است که مانند خیمه شب بازی در دسترس هوس بازی آنها قرار گیرد.
لذا نمی توان با استناد به یک آیه به قضاوت سطحی پرداخت.
به عنوان مثال در آیه ۲۶ و ۲۷ سوره جن می فرماید:
عالِمُ الْغَیْبِ فَلا یُظْهِرُ عَلی غَیْبِهِ أَحَداً – اِلاَّ مَنِ ارْتَضی مِنْ رَسُولٍ فَاِنَّهُ یَسْلُکُ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ رَصَداً
و یا در آیه ۱۷۹ سوره ال عمران می فرماید:
مَا کَانَ اللَّهُ لِیَذَرَ الْمُؤْمِنِینَ عَلَىٰ مَا أَنْتُمْ عَلَیْهِ حَتَّىٰ یَمِیزَ الْخَبِیثَ مِنَ الطَّیِّبِ ۗ وَمَا کَانَ اللَّهُ لِیُطْلِعَکُمْ عَلَى الْغَیْبِ وَلَٰکِنَّ اللَّهَ یَجْتَبِی مِنْ رُسُلِهِ مَنْ یَشَاءُ ۖ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ ۚ وَإِنْ تُؤْمِنُوا وَتَتَّقُوا فَلَکُمْ أَجْرٌ عَظِیمٌ
این دو آیه شریفه صراحت کامل دارد بر اینکه برگزیدگان رسالت و فرستادگان حق تعالی، به اذن الهی عالم به غیب هستند. اگر افاضه علم غیب در عالم نبود پس انبیاء چگونه از باطن امور خبر می دادند و مردم را از زندگی داخلی آنها آگاه می نمودند. مگر در بخشی از آیه ۴۹ سوره آل عمران از قول حضرت عیسی علی نبینا و اله و علیه السلام صریحا نقل نمی نماید که به بنی اسرائیل می فرمود:
وَأُنَبِّئُکُمْ بِمَا تَأْکُلُونَ وَمَا تَدَّخِرُونَ فِی بُیُوتِکُمْ
و به شما از غیب خبر دهم که در خانه هایتان چه می خورید و چه ذخیره می کنید.

خوبست مطلب را باز کنیم و واضح تر بیان نمایم تا حقیقت روشن شود و شیعیان مشرک قلمداد نشوند که امامان خود را شریک در علم خدا می دانند.
آنچه ما معتقدیم آنست که علم خدا متعال جزء ذات اوست و علم امام تصویری از علم خداست و متصل به علم اوست. مشیت او به این تعلق گرفته که امام هادی باشد و لذا خدای متعال به آنها در حدی که ظرفیت دنیا ایجاب می کرد علم و قدرت عنایت فرمود تا از این ابزار در جهت هدایت عالم استفاده کنند. اینطور نیست که حضرت احدیت با عنایت علم خود به امام مجبور و محدود شده باشد بلکه او فعّآل ما یشاء و قادر به استقلال است. در همه امور عالم حضوری موثر و قدرتمند دارد.