امر به معروف و نهی از منکر

عوارض و عواقب زیانبار گناه

بیماری‌های گوناگون در بدن آدمی عوارض مختلفی به بار می‌آورند. بعضی از آنها اگر درمان نشوند و از پیشروی آنها جلوگیری بعمل نیاید باعث هلاکت می‌شوند و به زندگی بیمار خاتمه می‌دهند. بعضی ازامراض گرچه مایه هلاکت نیستند ولی موجب اختلالاتی می‌شوند رنج و ناراحتی به بار می‌آورند و زندگی را تلخ و ناگوار می‌سازند. در هر صورت بیماری انحراف از مسیر طبیعت و از دست دادن سلامت است و باید با آن مبارزه کرد.

گناهان نیز در پیکر اجتماع عوارض و آثار مختلفی دارند و هر گناهی از جهت مادی یا معنوی در خانواده و اجتماع نتیجه زیانبخش بجای می‌گذارد و به نحوی مردم را از راه صحیح زندگی منحرف می کند و برای حفظ سلامت اجتماع باید با همه آنها مبارزه کرد اما بعضی از گناهان به قدری بزرگ و خطرناکند که اگر از آنها جلوگیری نشود و گناهکاران بی پروا به اعمال ناروای خویش ادامه دهند جامعه را به سقوط و تباهی می کشانند و مصایب جبران ناپذیری به بار می‌آورند. پیشوای گرامی اسلام اهمیت این قبیل گناهان را ضمن یک تشبیه به مسلمین فهمانده و مسئولیت آنان را در این باره خاطر نشان ساخته است.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:« مردمی در کشتی می نشینند و به دریا می‌روند جایگاه های کشتی را بین خود تقسیم می کنند و هر فردی در نقطه ای مستقر می گردد. یکی از مسافرین به فکر سوارخ کردن کشتی می‌افتد. تبری به دست می‌گیرد و به قرارگاه خود می کوبد. همسفرها به وی می‌گویند: چه می‌کنی؟ جواب می‌دهد این نقطه متعلق به من و در اختیار من است هر کاری بخواهم انجام می‌دهم اگر مسافرین دستش را بگیرند و از این علمش باز دارند او و خودشان نجات می یابند و اگر آزادش بگذارند او و سایرین هلاک خواهند شد.»

لزوم مبارزه با افراد غیر مسئول و سرکش

مملکت به منزله کشتی است و افراد کشور همانند مسافران آن هستند. هر فردی موظف است حریم مملکت را محترم شمرده حقوق دیگران را رعایت نماید و به کارهای ضد اجتماعی و خلاف مصلحت دست نزند.

اگر نادانی بخواهد از آزادی فردی خود سوء استفاده کند و مرتکب گناه بزرگ و هلاکت بار شود مردم موظفند با او مبارزه نمایند او را از عمل نادرستش بازدارند و جامعه را از خطر رهایی بخشند و گرنه گناهکار مملکت را به سقوط و مردم را به نابودی می‌کشاند.

ضمانت اجرای قوانین

قوانین اسلام، الهی و آسمانی است و ضامن اجرای مقررات آن، ایمان به خدا و احساس مسئولیت در پیشگاه پروردگار است. مسلمانان واقعی به منظور اطاعت از اوامر الهی و جلب رضای او وظایف خود را به خوبی انجام می دهند و برای مصون ماندن از کیفر الهی پیرامون گناه و ناپاکی نمی‌گردند ولی از این جهت که تمام مردم دارای ایمان قوی نیستند و ممکن است به جرایم و جنایاتی دست بزنند قانونگذار برای حفظ سلامت اجتماع از یک طرف قوانین کیفری وضع نموده و گناهکار را طبق رای محکمه اسلامی مجازات می‌کند و از طرف دیگر مردم را ناظر اوضاع اجتماعی قرار داده و به عنوان امر به معروف و نهی از منکر آنان را مأمور نموده است که مراقب حسن اجرای قوانین باشند و از فرایض و خوبیها حمایت کنند و افراد را به انجام آنها وادار نمایند به گناه و ناپاکی اعتراض کنند مردم را از ارتکاب آنها بر حذر دارند و بدین وسیله موجبات سلامت و سعادت اجتماع را فراهم آورند.

هم اکنون در کشورهای زنده و آزاد جهان نظارت ملی و حق اعتراض به اعمال غیر قانونی و خلاف مصلحت وجود دارد ولی نکته قابل ملاحظه این است که در ممالک پیشرفته امروز الزام قانونی ندارند که حتما از حق نظارت خود استفاده کنند و به نارواییها اعتراض نمایند و اگر سکوت کنند مستحق کیفر باشند ولی در اسلام اعتراض به گناه از فرایض دینی است و با وجود شرایط نهی از منکر بر مسلمانان واجب است که حق قانونی خود را اعمال کند به گناهکار اعتراض نماید و مانع تبهکاری و گناه شود و اگر ساکت بماند و جرم را نادیده انگارد درپیشگاه الهی مؤاخذه شده و مسئول خواهد بود.

منابع:

• مجموعه ورام ج۲ ص۲۹۴
• گنج های بهشتی نراقی ص۱۷۹