روز جمعه

روز جمعه سرور روزهاست، خداوند نیکی‌ها در آن چند برابر می‌کند و گناهان را در آن می‌زداید و درجات را در آن بالا می‌برد و دعاها را در آن مستجاب می‌کند و اندوه‌ها را در آن برطرف می‌سازد و حاجت‌های بزرگ را در آن بر می‌آورد …
در همه دنیا در هر هفته یک روز تعطیل است و یک چنین تعطیلی‌ای ضرورت دارد. البته ما در اسلام تصریحی نداریم که حتما شبانه روز جمعه را تعطیل کنیم. در آیات پایانی سوره جمعه می‌خوانیم که به مردم اجازه داده شده است که بعد از مراسم جمعه باز به همان کارها و شغل‌های خودشان به عنوان یک امر مباح بپردازند. ولی قهرا دستورهای خاصی که در روز جمعه هست مثل عبادت‌های بدنی یا رفت و آمدها و صله رحم‌ها که اگر در جمعه صورت گیرد اجر و ثواب بیشتری دارد، اقتضا می‌کند که آن روزی که مسلمان ها می‌خواهند تعطیل هفتگی خود قرار دهند همان روز جمعه باشد.
به هر حال «جمعه» روز پایانی هفته، مورد احترام مسلمانان و یکی از عید های مهم آنان است. به عقیده برخی جمعه از آن رو جمعه نامیده شده که در آن برای نماز، اجتماع می‌کنند. اهمیت شب و روز جمعه در احادیث بسیاری بیان شده و اعمال و دعاهای فراوانی برای آن مقرر گشته است. از مهم‌ترین اعمال مؤمنان در روز جمعه توجه به حضرت مهدی (عجل الله تعالی) و انتظار فرج آن بزرگوار است. در این روز، زیارت آن حضرت و دعا برای تعجیل فرج او مستحب است؛ زیرا طبق برخی از روایات و زیارات، امید ظهور آن حضرت در روز جمعه بیش از سایر روزها است.

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) :
ان یوم الجمعه سید الایام یضاعف الله فیه الحسنات، و یمحو فیه السّیئات، و یرفع فیه الدّرجات، و یستجیب فیه الدّعوات، و یکشف فیه الکریات، و یقتضی (یقضی) فیه الحوائج العظام…؛
روز جمعه سرور روزهاست، خداوند نیکی‌ها در آن چند برابر می‌کند و گناهان را در آن می‌زداید و درجات را در آن بالا می‌برد و دعاها را در آن مستجاب می‌کند و اندوه‌ها را در آن برطرف می‌سازد و حاجت‌های بزرگ را در آن بر می‌آورد …
(کافی ج ۱ ص ۴۰).

فضیلت شب و روز جمعه

آگاه باش که شب و روز جمعه از سایر شبها و روزها به صفت بلندى مقام و شرافت و نام‏آورى کاملا متمایز است. از رسولان خدا صلّى اللّه علیه و آله روایت شده:که شب و روز جمعه بیست‏وچهار ساعت است و حق تعالى در هر ساعت آن ششصد هزار تن‏ را از دورخ آزاد مى‏کند.و از امام صادق علیه السّلام وارد شده:که هرکه‏ما بین ظهر روز پنجشنبه تا ظهر روز جمعه از دنیا برود،خدا او را از فشار قبر پناه دهد.و نیز از آن حضرت روایت شده که براى جمعه حق و حرمتى بسیار است مبادا حرمت آن را ضایع گردانى و در انجام عبادات‏ حق تعالى و تقرب جستن به خدا با انجام کارهاى شایسته و ترک همه محرّمات الهى در آن روز کوتاهى نمایى،زیرا خدا ثواب طاعات‏ را در این روز دو چندان مى‏سازد و گناهان را محو مى‏کند،و درجات اهل ایمان را در دو جهان بلند مى‏گرداند. شب جمعه در فضیلت مانند روز است،پس اگر مى‏توانى شب جمعه را تا صبح به نماز و دعا زنده بدار،به راستى که خدا در شب‏ جمعه براى اضافه کردن کرامت اهل ایمان،فرشتگان را به آسمان اوّل مى‏فرستند تا بر حسنات ایشان بیفزایند،و گناهانشان‏ را محو کنند و حق تعالى عطایش گسترده و بسیار کریم است.و نیز در حدیث معتبر از آن حضرت روایت شده:گاهى از اوقات‏ شخص مؤمن براى حاجتى دعا مى‏کند و حق تعالى قضاى حاجتش را به تأخیر مى‏اندازد تا در روز جمعه حاجتش را براورده سازد و به خاطر فضیلت جمعه درخواستش دو چندان برآورده شود.و فرمود:آنگاه که برادران یوسف از حضرت یعقوب علیه السّلام درخواست‏ کردند تا براى آمرزش گناهانشان از خدا طلب بخشش نماید،گفت:(سوف استغفر لکم ربّى)یعنى:از پروردگارم براى‏ شما طلب آمرزش خواهم کرد)و این تأخیر به آن سبب ود که این درخواست در سحر شب جمعه واقع گردد تا دعایش اجابت شود. و نیز از آن حضرت روایت شده:چون شب جمعه فرا رسد،ماهیان دریا سر از آب بیرون آورند،و درندگان صحرا سر برآورند و حق تعالى را ندا کنند که پروردگارا!ما را به سبب گناه آدمیان عذاب مکن!و از حضرت باقر علیه السّلام روایت شده:حضرت حق‏ سبحانه و تعالى فرشته‏اى را در هر شب جمعه فرمان مى‏دهد که از اول شب تا آخر شب از جانب پروردگار جهانیان از بالاى عرش‏ ندا کند:آیا بنده مؤمنى هست که پیش از طلوع صبح براى هر دو جهانش مرا بخواند،تا من درخواستش را اجابت کنم؟ آیا بنده مأمنى هست که پیش از طلوع صبح از گناهش توبه کند تا توبه‏اش را بپذیرم؟آیا بنده مومنى هست که در روزى او تنگ گرفته باشم،و پیش از طلوع صبح از من بخواهد که روزى‏اش را فزونى بخشم تا به او فراخى در روزى دهم؟آیا بنده مؤمن‏ بیمارى هست که پیش از برآمدن صبح از من بخواهد شفایش دهم تا به او تندرستى ارزانى کنم؟آیا بنده مؤمن غمگین در بندى‏ هست که پیش از طلوع صبح از من بخواهد او را از بند برهانم و اندوهش را برطرف سازم تا دعایش را اجابت نمایم؟آیا بنده‏ مؤمن ستمدیده‏اى هست که پیش از طلوع صبح دفع ستم ستمکار را از من بخواهد تا انتقام او را از ستمکار بگیرم و حقّش را به وى بازگردانم‏ فرشته حق این ندا را پیوسته تا طلوع صبح ادامه مى‏دهد!از امیر المؤمنین علیه السّلام روایت شده:حق تعالى جمعه را از میان همه روزها انتخاب کرده و روزش را عید نموده و شب آن را در فضیلت همچون روزش گردانیده است،و از جمله فضیلتهاى روز جمعه آن‏ است که در آن روز هر حاجتى که از خدا درخواست شود برآورده مى‏شود!و چنانچه جماعتى در اثر نافرمانى مستحق عذاب حق شوند چون شب و روز جمعه را دریابند و دعا کنند،خداوند عذاب را از ایشان برمى‏گرداند و نیز امور آینده را خدا در شب جمعه استوار و نهایى مى‏گرداند.پس شب جمعه بهترین شبها و روز آن بهترین روزهاست. و از امام صادق علیه السّلام روایت شده:در شب جمعه از گناه دورى کنید که عقوبت گناهان در ان شب دو چندان است، همان‏گونه که پاداش کارهاى نیک در آن شب دو برابر است.و هرکه در شب جمعه نافرمانى خدا را ترک گوید خدا گناهان‏ گذشته او را بیامرزد و هرکه در شب جمعه گناهى را آشکار انجام دهد،خدا او را به خاطر گناهان همه عمرش عذاب نماید و جزاى‏ گناه انجام گرفته در شب جمعه را بر او دو چندان گرداند.و به سند معتبر از حضرت رضا علیه السّلام روایت شده:حضرت رسول صلّى اللّه علیه و آله فرمودند: روز جمعه سید و بزرگ روزهاست،خدا پاداش نیکیها را در آن روز دو برابر عطا مى‏کند و گناهان را محو مى‏سازد و درجات‏ اهل ایمان را بالا مى‏برد و دعاها را مستجاب نماید و سختیها را آسان و غمها را از دلها مى‏زداید؛و حاجتهاى بزرگ را روا کند. و روز جمعه روزافزونى است چرا که خدا لطف و مهر خویش را بر بندگان فزونى مى‏بخشد و گروههاى بسیارى را از آتش‏ دوزخ نجات میدهد؛پس هرکه خدا را در آن روز بخواند و حق و حرمت آن روز را آنچنان‏که شایسته است بشناسد،به یقین‏ خدا او را از آتش دوزخ رهایى دهد. پس چنانچه در روز جمعه یا شب آن از دنیا برود پاداش شهیدان را دارد و در قیامت ایمن از عذاب الهى برانگیخته مى‏شود؛ و هرکه حرمت جمعه را آنچنان‏که شاید نگاه ندارد و حقش را تباه کند،یا این‏که نماز جمعه به جا نیاورد،یا در آن مرتکب محرمات‏ الهى شود،به یقین خدا او را در آتش دوزخ بسوزاند،مگر آنکه توبه کند.و به سندهاى معتبر از حضرت باقر علیه السّلام روایت شده: آفتاب در روزى بهتر از جمعه طلوع نکرده،و هنگامى‏که پرندگان در روز جمعه به یکدیگر مى‏رسند به هم سلام مى‏کنند و مى‏گویند: امروز روز باارزشى است.و به سند معتبر از حضرت صادق علیه السّلام روایت شده:هرکه روز جمعه را دریابد،باید به کارى جز عبادت‏ نپردازد،چه در این روز خدا گناه بندگان را مى‏آمرزد و رحمت خویش را بر آنان نازل مى‏کند.البته فضایل شب و رزو جمعه بیشتر از آن است که در این سطور کوتاه بیان شود.