همپای حجر، در حوادث تاریخی

حجر بن عدی پس از افتخار شرف یابی به محضر رسول خدا ^{صلی الله علیه و آله} وایمان آوردن به آیین او، پیوسته در راه گسترش این مکتب و دفاع از آن می کوشید ، سخنان پیامبر را می‌شنید و به دیگران می رساند.  چون در عراق می زیست ، از حوادث مدینه که مرکز خلافت بود ، کمی دور بود؛ اما در جریان حق و باطل بی تفاوت نبود.  وقتی یار پارسا و انقلابی پیامبر، ابوذر غفاری را به ربذه تبعید کردند و آن بزرگ مرد در تبعید گاهش غریبانه به شهادت رسید ، حجر بن عدی و مالک اشتر از جمله کسانی بودند که شاهد جان باختن او بودند و بر پیکر آن صحابی نستوه ، نماز خواندند. در دوران خلافت عثمان، حجر بن عدی در کوفه می زیست. خلاف کاری های عثمان گسترش یافته و آوازه آن به همه جا رسیده بود.  دوازده نفر از چهره های برجسته و پارسا ومقتدر کوفه، نامه به خلیفه نوشتند و ضمن انتقاد از عملکرد نادرست او در امور مسلمانان، او را نهی از منکر کردند و راه صلاح واصلاح را به وی یادآور شدند. حجر بن عدی نیز یکی از نویسندگان این نامه اعتراض آمیز بود. موضع سیاسی حجر، جانبداری از حق مجسم در وجود علی بن ابی طالب ^{علیه السلام} بود و با حکمان غاصب هرگز کنار نیامد و در اعلام مواضع خویش بی پروا بود و سازش کاری نداشت. وی شاهد ماجراهای تلخ آن روزگار در عرصه خلافت و حکومت بود و خون دل می خورد، تا آن که پس از کشته شدن عثمان ، حجر بن عدی فرصت را مغتنم شمرد و در جبهه نورانی علوی، همه ظرفیت وجودی خویش را به کار گرفت و با همه توان به میدان آمد . حتی در عرصه فرهنگ دینی و نقل حدیث نیز از راویان معتبری به شمار می آمد که تنها از علی ^{علیه السلام} روایت می کرد،  نه از دیگران ! و در سروده های خویش حتی در میدان جنگ جمل ، علی ^{علیه السلام} را وصی راستین پیامبر خدا معرفی می کرد و از خداوند متعال ، سلامتی آن وجود پربرکت و هدایتگر را که ولی خدا و وصی پیامبر بود،  مسألت می کرد. در دوران خلافت امیرالمؤمنین ^{علیه السلام} ، زمانی که پیمان شکنان از حکومت حق علوی سر بر تافتند وفتنه جمل پیش آمد، آن حضرت، نماینده ای به کوفه فرستاد تا مردم را برای یاری امام‌فراخواند.  دلباختگان مولا، پاسخی مناسب و حمایتگرانه به فرستاده حضرت دادند وهر یک به پا خاسته ، اطاعت و همراهی خویش برای پیکار با فتنه انگیزان را اعلام کردند.
حجربن عدی نیز یکی از کسانی بود برخاست و گفت:  ای مردم ! به ندای امیر مؤمنان پاسخ دهید و سواره و پیاده بکوچید، حرکت کنید و بشتابید و من خودم پیشتاز این راه خواهم بود. جبهه نبرد صفین، موقعیت دیگر بود که حجر توانست با حمایت از امام خویش، جوهره ناب ایمان خود را به نمایش بگذارد.

عملکرد او را در این مقطع تاریخ، جداگانه می آوریم.