حکمت سلام نمازگزار

یکی از عرفای بزرگ اسلام سخنی دارد که در کتاب سرّ الصلاه امام خمینی (ره) هم آمده است. وی می‌گوید: کسی که در نماز حواسش پیش غیر خدا و متوجه زندگی است چگونه به خود اجازه می‌دهد در پایان نماز بگوید:«السلام علیکم و رحمه الله»؟ چون پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:«المصلی یناجی ربّه» نمازگزار مشغول مناجات با خداست. پس با مردم و در جمع دیگران نیست. وقتی نمازش تمام شد و مناجاتش با خدای سبحان به پایان رسید از حضور خدا برمی‌گردد و در بین مردم قرار می‌گیرد و چون وارد جمع دیگران می‌شود می‌گوید: «السلام علیکم…» افرادی که در مجمع و مجلس در کنار یکدیگر نشسته اند هیچ کدام به یکدیگر سلام نمی‌کنند زیرا در حضور یکدیگرند. کسی که در آن جمع نیست و از جای دیگر وارد می‌شود سلام می‌کند.
سلام آخر نماز نه دعاست و نه ذکر، بلکه تحیّت است. لذا اگر در وسط نماز کسی عمدا بگوید: «السلام علیکم» نمازش باطل است. و اگر اشتباها گفت دو سجده سهو دارد. سلام آخر نماز به عنوان تحیت و درود است چون نمازگزار با خدایش مناجات می‌کند و در بین مردم نیست وقتی نمازش تمام شد و از مناجات با خدا برگشت و زمینی شد و به جمع مردم پیوست به مردم سلام می‌کند. فقها نیز گفته اند در نماز جماعت هنگام گفتن «السلام علیکم» امام به کدام قسمت نگاه کند مأمومین به کدام قسمت رو کنند.
آن بزرگ عارف می‌گوید: من در تعجبم کسی که حواسش پیش زندگی است و اصلا با خدا مناجات نکرده و از مردم جدا نشده چگونه به خود اجازه می‌دهد که بگوید «السلام علیکم و …»

حکمت عبادات ص ۱۰۸

سلام کردن بر پیامبر صل الله علیه و آله

مسئله:در دو مورد سلام کردن به پیامبر صل الله علیه و آله جایگاه ویژه‌ای دارد:۱. در نماز مستحب است قبل از گفتن سلام واجب «السلام علیک ایها النبی و رحمه الله و برکاته» گفته شود. ۲. یکی از ذکرهای سجده سهو این ذکر است: «بسم الله و بالله السلام علیک ایها النبی و رحمه الله و برکاته»(۱)

پرسش: مرسوم است بعد از نمازها به پیامبر صل الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم السلام سلام می‌دهند آیا برای این سلام‌ها مدرکی وجود دارد؟

پاسخ: بلی در روایات متعددی وارد شده است که اگر نمی‌توانید نزد قبور پیامبر صل الله علیه و آله و فاطمه زهرا و ائمه اطهار علیهم السلام حاضر شوید و از نزدیک زیارت کنید از دور با اشاره به قبور آنان سلام دهید و زیارت کنید و روایات دلالت دارند بر استحباب زیارت و سلام بر آنان در تمام حالات که بعد از نمازها را نیز شامل می‌شود. بلکه سزاوار است بعد از هر نماز واجب حضرت رسول صل الله علیه و آله را زیارت و به آن حضرت سلام نمود. (۲)

منابع

۱. توضیح المسائل مراجع ج۱ م۱۲۵۰

۲. جامع المسائل فاضل ج۲ ص۲۸۲

احکام سلام نماز

۱ بعد از تشهد رکعت آخر نماز مستحب است در حالى که نشسته و بدن آرام است بگوید: «السلام علیک ایها النبى و رحمه الله و برکاته‏» و بعد از آن باید بگوید: «السلام علیکم‏» و احوط استحبابى آن است که «و رحمه الله و برکاته‏» را اضافه نماید یا بگوید: «السلام علینا و على عباد الله الصالحین‏».

۲ اگر سلام نماز را فراموش کند و موقعى یادش بیاید که صورت نماز به هم نخورده و کارى هم که عمدى و سهوى آن نماز را باطل مى‏کند مثل پشت به قبله کردن انجام نداده باید سلام را بگوید و نمازش صحیح است.

۳ اگر سلام نماز را فراموش کند و موقعى یادش بیاید که صورت نماز به هم خورده است چنانچه پیش از آن که صورت نماز به هم بخورد کارى که عمدى و سهوى آن نماز را باطل مى‏کند مثل پشت به قبله کردن انجام نداده باشد نمازش صحیح است ‏و اگر پیش از آن که صورت نماز به هم بخورد کارى که عمدى و سهوى آن نماز را باطل مى‏ کند انجام داده باشد بنابر احتیاط نمازش باطل است گرچه صحیح بودن آن خالى از قوت نیست.

منبع:دپارتمان قرآن