دوران حمل حضرت محمد صلی الله علیه و آله

معروف این است که نور وجود آن حضرت در ایام تشریق (یازدهم و دوازدهم و سیزدهم از ماه حج را ایام تشریق می‌نامند) در رحم پاک آمنه قرار گرفت.
ولی این مطلب با آنچه میان عموم مورخان مشهور است که میلاد آن حضرت در ماه ربیع الاول بوده است سازگار نیست زیرا در این صورت باید دوران حمل آمنه را سه ماه و یا یکسال و سه ماه بدانیم و این خود از موازین عادی بیرون است و کسی هم آن را از خصائص پیامبر نشمرده است.
محقق بزرگ شهید ثانی اشکال مزبور را چنین حل کرده است که:« فرزندان اسماعیل به پیروی از نیاکان خود مراسم حج را در ذی‌الحجه انجام می‌دادند ولی بعداً به عللی به این فکر افتادند که مراسم حج را هر دو سال در یک ماه انجام دهند. یعنی دو سال در ذی‌الحجه و دو سال در محرم و به همین ترتیب.
بنابراین با گذشتن بیست و چهار سال دو مرتبه ایام حج به جای خود باز می‌گردد و رسم اعراب بر همین جاری بود تا این که در سال دهم هجرت که برای اولین بار ایام حج با ذی‌الحجه تصادف کرده بود پیامبر گرامی با القاء خطبه‌ای از هر گونه تغییر اکیداً جلوگیری فرمود و ماه ذی‌الحجه را ماه حج معرفی نمود و این آیه در خصوص جلوگیری از تأخیر ماه‌های حرام که رسم عرب جاهلی بود نازل گردیده است:
«إنّما النَّسیء زیادَهٌ فِی الکُفرِ یُضلُّ بِه الذینَ کَفروا یُحِلونَهُ عاماً و یُحرّمونَهُ عاماً»
«تغییر دادن ماه‌های حرام نشانه فزونی کفر است. کسانی که کافرند بوسیله آن گمراه می‌شوند یکسان آن را حلال می‌شمارند و یکسال حرام»
روی این جریان ایام تشریق در هر دو سال در گردش بوده است. اگر روایات می‌گوید که نور آن حضرت در ایام تشریق در رحم مادر قرار گرفته و در هفدهم ربیع الاول از مادر متولد گردیده است این دو مطلب با هم منافات ندارند زیرا در صورتی منافات پیدا می‌کنند که منظور از ایام تشریق همان یازدهم و دوازدهم و سیزدهم ذی‌الحجه باشد. ولی همان‌طوری که توضیح داده شد ایام تشریق پیوسته در تغییر و تبدیل بوده و ما با محاسبات به این مطلب رسیدیم که در سال حمل و ولادت آن حضرت ایام حج مصادف با ماه جمادی الاولی بوده است. و چون آن حضرت در ربیع الاول متولد گردیده در این صورت دوران حمل آمنه تقریبا ده ماه بوده است.»
نتیجه ای را که مرحوم شهید ثانی از این نظر گرفته است صحیح نیست و معنایی که برای نسیء بیان نموده از میان مفسران فقط مجاهد آن را برگزیده و دیگران آن را طور دیگری تفسیر کرده‌اند.
ما تصور می‌کنیم که راه حل مشکل این است که اعراب در دو موقع حج می‌کردند. یکی ذی الحجه و دیگر ماه رجب و تمام اعمال حج را در همین دو موقع انجام می‌دادند. در این صورت ممکن است مقصود از اینکه آمنه در ماه حج یا در ایام تشریق حامل نور رسول خدا شده همان ماه رجب باشد و اگر تولد آن حضرت را در هفدهم ماه ربیع الاول بدانیم در این صورت مدت حمل هشت ماه و اندی خواهد بود.
منابع:
۱- کافی ج۱ ص۴۳۹
۲- بحارالانوار ج۱۵ ص۲۵۲
۳- فروغ ابدیت ج۱ ص ۱۵۳

میلاد حضرت رسول صلی الله علیه و آله

آخرین پیامبر الهی در ۱۷ ربیع الاوّل از پدری به نام “عبدالله بن عبدالمطلب” و مادری به نام ” آمنه بنت وهب” دیده به جهان گشود و با انوار رخسار و جمال منوّرش، جهان تیره و تاریک، به ویژه عربستان را روشن گردانید. پدرش عبدالله بن عبدالمطلب، پیش از تولد فرزندش محمد(صلی الله علیه و اله)، در حالی که همسرش آمنه، به چنین فرزندی، حامله بود، به همراه سایر بازرگانان قریش، جهت سفر تجاری عازم شام گردید و در بازگشت از شام، در یثرب(مدینه منوّره) بیمار شد و در همان جا درگذشت و توفیق دیدار نوزاد خویش را نیافت. وفات عبدالله، دو ماه و به روایتی هفت ماه پیش از تولد فرزندش حضرت محمد(صلی الله علیه و اله) بود. امّا آمنه، مادر گرامی رسول خدا(صلی الله علیه و اله)، که به تقوا، عفت و پاکیزگی در میان بانوان قریش معروف بود، پس از تولد نور دیده‏اش حضرت محمد(صلی الله علیه و اله)، چندان در این دنیای فانی زندگی نکرد.

وی، دو سال و چهار ماه و به روایتی شش سال، پس از میلاد رسول خدا(صلی الله علیه و اله)، در بازگشت از یثرب، در مکانی به نام “ابوا” بدرود حیات گفت و در همان مکان مدفون شد. رسول خدا(صلی الله علیه و اله) پس از تولد، در کفالت جدش عبدالمطلب، بزرگ و سید قریش مکه، قرار گرفت. عبدالمطلب جهت شیر دادن نور دیده‏ اش محمد(صلی الله علیه و اله)، در آغاز وی را به “ثویبه”، آزاد شده ابولهب سپرد ولی پس از مدتی وی را به “حلیمه دختر عبدالله بن حارث سعدیه” واگذار کرد. حلیمه، در ظاهر اگر چه دایه وی بود، ولی در حقیقت به مدت پنج سال از او مراقبت و مادری کرد. پیامبر اسلام(صلی الله علیه و اله) از دوران کودکی دارای دو نام بود. یکی “محمّد” که جد بزرگوارش عبدالمطلب، برای وی برگزید و دیگری “احمد” که مادر ارجمندش آمنه، آن را انتخاب کرده بود.

از امام صادق علیه السلام روایت شد که ابلیس، پس از رانده شدن از رحمت الهی، می‏توانست به هفت آسمان رفت و آمد کند و خبرهای آسمانی را گوش دهد، تا این که حضرت عیسی (علیه السلام) دیده به جهان گشود، از آن پس، ابلیس از سه آسمان فوقانی ممنوع شد و تنها در چهار آسمان پایین‏تر، رفت و آمد می‏کرد. ولی چون حضرت محمد(صلی الله علیه و اله) به دنیا آمد، ابلیس از تمام آسمان‏ها رانده شد و رفت و آمدش ممنوع گردید و غیر از او، تمامی شیاطین نیز با تیرهای شهاب از آسمان رانده شدند. هم چنین روایت شده است که هنگام ولادت فرخنده حضرت محمد(صلی الله علیه و اله)، ایوان کسری شکاف برداشت و چند کنگره آن فرو ریخت و آتش آتشکده بزرگ فارس خاموش شد؛ دریاچه ساوه خشک گردید؛ بت‏های مکه سرنگون شدند؛ نوری از وجود آن حضرت به سوی آسمان بلند شد که شعاع آن فرسنگ‏ها را روشن کرد؛ انوشیروان، پادشاه ساسانی ایران و مؤبدان بزرگ دربار وی، خواب‏های وحشتناکی دیدند؛ پس از استقرار در زمین، گفت: اَللّهُ أکْبَرُ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ کَثیراً، سُبْحانَ اللّهِ بُکْرَهً وَ أصیلاً.

گفتنی است که تاریخ نگاران و سیره نویسان شیعه و اهل سنت، با این که در سال و ماه تولد آن حضرت، اتفاق نظر داشته و می‏گویند که آن حضرت در اوّل عام الفیل، برابر با سال ۵۷۰ میلادی و در ماه ربیع الاوّل دیده به جهان گشود، ولی درباره روز تولد وی، اختلاف نظر دارند. شیعیان، معتقدند که رسول خدا(صلی الله علیه و اله) در روز جمعه، مصادف با ۱۷ ربیع الاوّل، به دنیا آمد و اهل سنت می‏گویند که تولد وی، روز دوشنبه دوازدهم ربیع الاوّل بوده است.اما از این که سال تولد پیامبر(صلی الله علیه و اله) را “عام الفیل” می‏نامند، بدین جهت است که دو ماه و هفده روز پیش از تولد پیامبرصلی الله علیه و اله، یعنی در نخستین روز محرم سال ۵۷۰ میلادی، فیل سواران “ابرهه” به مکه هجوم آورده و قصد نابودی کعبه و مسجدالحرام را نمودند ولی با معجزه شگفت الهی سرکوب شدند.