روزه و جزای روزه دار

در بعضی از روایات آمده است که روزه بگیرید برای آنکه طراوت و خرمی و شادابی غیر ماه مبارک را از دست بدهید زیرا آنها نشاط کاذب و زودگذر است. وقتی انسان روزه گرفت و به آن دل بست کم کم به باطن روزه پی می‌برد. باطن روزه انسان را به لقای حق می کشاند که خدای سبحان فرمود:« الصّوم لی و أنا أجزی به» روزه مال من است و من شخصا به آن جزا می‌دهم. این تعبیر فقط درباره روزه وارد شده است.
همه اشیا و موجودات جهانِ امکان از آن خداست. چیزی در جهان خلقت نیست که مال خدا نباشد چون مخلوق و مملوک اوست. چشم و گوش ما هم از آن خداست: «أم مَن یملک السمع و الأبصار»
امیر مومنان علیه السلام فرمود:مواظب باشید بدانید در خلوت و جلوت، نهان و آشکار، در محضر خدای سبحان هستید. خلوات شما جلوات عیون و مشهد و مرآی اوست.
چیزی در جهان نیست که به یاد حق و خدای سبحان نباشد. این انسان است که گاهی غافل است و گاهی غیر غافل. فرشته ها نَفَسها را می‌شمارند که برای چه انسان نفس می‌کشد. وقتی به فرموده قرآن سرتاسر جهان مِلک و مُلک خداست همه اعضا و جوارح ما سپاه حق است :« ولله جنود السموات و الارض»
این که فرمود: روزه مال من است خصوصیتی را می‌رساند که قابل ملاحظه و دقت است.
گاهی انسان از سحر تا افطار امساک می‌کند این یک درجه روزه‌داری است. تلاشی است که حداکثر در قیامت نسوزد یا وارد بهشت شود. بهشتی که «جنّاتٌ تجری من تحتها الانهار» اما به آن بهشت که «فادْخلی فی عبادی و ادخلی جنّتی» راهش نمی دهند. یعنی روزه ضمن اینکه حکم و ادبی خاص دارد حکمتی هم دارد که آن لقا و محبت خداست.
این حدیث در انسان شوق ایجاد می‌کند تا عاشق شود. انسان تا مشتاق نباشد تلاش نمی کند و تا تلاش نکند نمی رسد. وقتی روزه مال خدا بود خدا هم شخصا جزای روزه‌دار را بر عهده گرفته است.
مرحوم مولی محمد تقی مجلسی که گذشته از مقام شامخ فقاهت در بسیاری از معارف اسلامی و علوم عقلی نیز اهل نظر بوده است. می‌گوید: خدای سبحان به این معنا اکتفا نکرد که بفرماید:«الصوم لی» فرمود:«أنا أجزی به» ضمیر متکلم وحده را قبل از فعل ذکر کرده و با ذکر کلمه أنا خودش را مطرح می‌کند که: روزه مال من است و من هستم که جزای روزه دار را می‌دهم.

منابع:
۱- روضه المتقین ج۳ ص۲۲۵
۲- نهج البلاغه خطبه ۱۹۹
حکمت عبادات آیه الله جوادی آملی