کیفیت زیارت حضرت رسول صل الله علیه و آله در مدینه

چنین است:هرگاه به مدینه پیامبر صلى اللّه علیه و آله وارد شدى،براى زیارت غسل کن،چون خواستى‏ وارد مسجد آن حضرت شوى کنار در مسجد بایست و اذن دخول اوّل را که در صفحات پیش گذشت بخوان و از در جبرییل‏ وارد شو،و پاى راست را وقت ورود مقدّم بدار،سپس صدر مرتبه اللّه اکبر بگو،آنگاه دو رکعت نماز تحیّت مسجد بجا آور،و به جانب حجره شریفه برو،و بر آن دست بگذار و آن را ببوس و بگو:
السَّلامُ عَلَیْکَ یَا رَسُولَ اللَّهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا نَبِیَّ اللَّهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مُحَمَّدَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا خَاتَمَ النَّبِیِّینَ أَشْهَدُ أَنَّکَ قَدْ بَلَّغْتَ الرِّسَالَهَ وَ أَقَمْتَ الصَّلاهَ وَ آتَیْتَ الزَّکَاهَ وَ أَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَیْتَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ عَبَدْتَ اللَّهَ مُخْلِصا حَتَّى أَتَاکَ الْیَقِینُ فَصَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْکَ وَ رَحْمَتُهُ وَ عَلَى أَهْلِ بَیْتِکَ الطَّاهِرِینَ.
سلام بر تو اى فرستاده خدا،سلام بر تو اى پیامبر خدا،سلام بر تو اى محمّد بن‏ عبد اللّه،سلام بر تو اى خاتم پیامبران،شهادت مى‏دهم که تو رسالت خویش را انجام دادى،و نماز را بپا داشتى، و زکات را پرداختى،و به معروف امر نموده،و از منکر نهى کردى،و خدا را خالصانه عبادت کردى،تا مرگ تو را دررسید،درودهاى خدا و رحمتش بر تو و اهل بیت پاکیزه‏ات.

پس رو به قبله نزد ستون جلو که از جانب راست قبر است بایست،بطورى‏که دوش چپ به جانب قبر،و دوش راست به جانب منبر که جایگاه سر رسول خدا صلى اللّه علیه و آله است قرار گیرد و بگو:
أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَرِیکَ لَهُ وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدا عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ أَشْهَدُ أَنَّکَ رَسُولُ اللَّهِ وَ أَنَّکَ مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ وَ أَشْهَدُ أَنَّکَ قَدْ بَلَّغْتَ رِسَالاتِ رَبِّکَ وَ نَصَحْتَ لِأُمَّتِکَ وَ جَاهَدْتَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ عَبَدْتَ اللَّهَ حَتَّى أَتَاکَ الْیَقِینُ بِالْحِکْمَهِ وَ الْمَوْعِظَهِ الْحَسَنَهِ وَ أَدَّیْتَ الَّذِی عَلَیْکَ مِنَ الْحَقِّ وَ أَنَّکَ قَدْ رَؤُفْتَ بِالْمُؤْمِنِینَ وَ غَلُظْتَ عَلَى الْکَافِرِینَ فَبَلَّغَ اللَّهُ بِکَ أَفْضَلَ شَرَفِ مَحَلِّ الْمُکَرَّمِینَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی اسْتَنْقَذَنَا بِکَ مِنَ الشِّرْکِ وَ الضَّلالَهِ.
شهادت مى‏دهم که معبودى جز خدا نیست،یگانه و بى‏شریک است،و شهادت مى‏دهم که محمّد بنده و فرستاده اوست،و شهادت مى‏دهم که تو رسول خدایى و اینکه تویى محمّد بن عبد اللّه،و شهادت مى‏دهم که تو پیامهاى پروردگارت را به مردم رساندى و براى امّتت خیرخواهى نمودى،و در راه خدا جهاد کردى با حکمت و موعظه و حسنه،و خدا را عبادت کردى‏ تا مرگ تو را دررسید،و آنچه از حق بر عهده‏ات بود ادا کردى،و نسبت به مردم مؤمن‏ مهربان،و بر کافران سخت‏گیر بودى،پس خدا تو را به برترین شرف مقام گرامى‏داشتگان برساند.خدا را سپاس که ما را به وسیله تو،از شرک و گمراهى رهانید.
اللَّهُمَّ فَاجْعَلْ صَلَوَاتِکَ وَ صَلَوَاتِ مَلائِکَتِکَ الْمُقَرَّبِینَ وَ أَنْبِیَائِکَ الْمُرْسَلِینَ وَ عِبَادِکَ الصَّالِحِینَ وَ أَهْلِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرَضِینَ وَ مَنْ سَبَّحَ لَکَ یَا رَبَّ الْعَالَمِینَ مِنَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ عَلَى مُحَمَّدٍ عَبْدِکَ وَ رَسُولِکَ وَ نَبِیِّکَ وَ أَمِینِکَ وَ نَجِیِّکَ وَ حَبِیبِکَ وَ صَفِیِّکَ وَ خَاصَّتِکَ وَ صَفْوَتِکَ وَ خِیَرَتِکَ مِنْ خَلْقِکَ اللَّهُمَّ أَعْطِهِ الدَّرَجَهَ الرَّفِیعَهَ وَ آتِهِ الْوَسِیلَهَ مِنَ الْجَنَّهِ وَ ابْعَثْهُ مَقَاما مَحْمُودا یَغْبِطُهُ بِهِ الْأَوَّلُونَ وَ الْآخِرُونَ اللَّهُمَّ إِنَّکَ قُلْتَ وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جَاءُوکَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابا رَحِیما وَ إِنِّی أَتَیْتُکَ مُسْتَغْفِرا تَائِبا مِنْ ذُنُوبِی وَ إِنِّی أَتَوَجَّهُ بِکَ إِلَى اللَّهِ رَبِّی وَ رَبِّکَ لِیَغْفِرَ لِی ذُنُوبِی.
خدایا قرار ده،درودهایت و درودهاى‏ فرشتگان مقرّبت و پیامبران مرسلت و بندگان شایسته‏ات و اهل آسمانها و زمینها،و هرکه برایت تسبیح گفت اى پروردگار جهانیان از گذشتگان و آیندگان،بر محمّد بنده و رسول و پیامبرت و امین و محرم راز و محبوبت و دوست خالص و مخصوص و برگزیده‏ات،و انتخاب‏شده تو از میان خلقت.خدایا او را درجه بلند عطا کن،و او را از بهشت وسیله عنایت کن،و او را به مقام پسندیده‏اى برانگیز،که گذشتگان و آیندگان به او رشک برند،خدایا تو فرمودى،اگر اینان وقتى‏که به خود ستم کردند، نزد تو آمدند،پس از خدا درخواست آمرزش کردند،و رسول براى آنان آمرزش خواست،خدا را توبه‏پذیر و مهربان مى‏یابند،و من هم اکنون‏ آمرزش‏خواه و توبه‏کننده به نزد تو آمدم،و به وسیله تو رو به جانب خدا،پروردگارم و پروردگار تو مى‏کنم،تا گناهانم را بیامرزد.

و اگر تو را حاجتى باشد،قبر مطهّر را پشت کتف خود قرار ده،و رو به جانب قبله کن و دستها را به سوى خدا بردار و حاجت‏ خویش را بخواه،که سزاوار است برآورده شود،ان شاء اللّه تعالى.ابن قولویه به سند معتبر از محمّد بن مسعود روایت کرده‏ که گفت:دیدم امام صادق علیه السّلام نزد قبر رسول خدا صلى اللّه علیه و آله آمد،و دست مبارک را بر قبر گذاشت و گفت:
أَسْأَلُ اللَّهَ الَّذِی اجْتَبَاکَ وَ اخْتَارَکَ وَ هَدَاکَ وَ هَدَى بِکَ أَنْ یُصَلِّیَ عَلَیْکَ.
از خدا که تو را بزگزید و انتخاب کرد و هدایتت نمود،و مردم را به وسیله تو هدایت کرد،مى‏خواهم که بر تو درود فرستد،
سپس‏ چنین خواند:
إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَى النَّبِیِّ یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِیما.
به درستى که خدا و فرشتگانش بر پیامبر درود مى‏فرستند،اى کسانى که ایمان آورده‏اید بر او درود فرستید و سلام کنید سلامى کامل.
شیخ طوسى در کتاب«مصباح»فرموده:چون کنار قبر شریف از دعا فارغ شدى،نزد منبر برو،و بر آن دست بمال و دو قبّه پایین‏ منبر را که مانند انار است بگیر و صورت و چشمهاى خود را به آن بمال که در آن شفاى چشم است و نزد منبر بایست و حمد و ثناى الهى را بجاى آور،و حاجت خود را بخواه،که رسول خدا صلى اللّه علیه و آله فرمود:بین قبر و منبر من باغى است از باغهاى بهشت و منبر من بر دریست از درهاى بهشت،سپس به مقام پیامبر میروى،و در آنجا آنچه خواهى نماز بجا مى‏آورى،و در مسجد پیامبر بسیار نماز بخوان،به درستى که نماز در آن برابر با هزار نماز است و هرگاه داخل مسجد شوى یا بیرون روى بر آن حضرت صلوات فرست و در خانه فاطمه زهرا نماز گذار و به مقام‏ جبرییل که زیر ناودان است برو،که محلّ ایستادن جبرییل در هنگام اذن دخول خواستن از پیامبر صلى اللّه علیه و آله آنجا بوده و بگو:
أَسْأَلُکَ أَیْ جَوَادُ أَیْ کَرِیمُ أَیْ قَرِیبُ أَیْ بَعِیدُ أَنْ تَرُدَّ عَلَیَّ نِعْمَتَکَ.
از تو مى‏خواهم اى بخشنده،اى بزرگوار،اى نزدیک،اى دور،که نعمتت را به من بازگردانى.

آداب زیارت

آداب زیارت بسیار است،در این فصل به بیان چند مورد اکتفا مى‏شود:

اوّل:انجام غسل،پیش از بیرون رفتن‏ براى سفر زیارت.

دوم:ترک کلام بیهوده و لغو و مخاصمه و مجادله در راه.

سوم:غسل کردن براى زیارت هر یک از امامان،و نیز اینکه بخواند دعاى وارد،درباره آن را و آن دعا در اول زیارت وارث بیاید.

چهارم:طهارت از حدث‏ کبرى و صغرى.

پنجم:پوشیدن جامه‏ هاى پاک و پاکیزه و نو،و سفید بودن رنگ آن نیکوست.

ششم:گامها را به دقت‏ رفتن به روضه مقدّسه کوتا برداشتن و به آرامى و وقار حرکت کردن،و خاضع و خاشع بودن،و سر به زیر انداختن،و به بالا و اطراف خود التفات نکردن.

هفتم:خوشبو نمودن خود،در غیر زیارت امام حسین علیه السّلام.

هشتم:زبان را به دقت رفتن به حرم مطّهر به ذکر و تکبیر و تحمید و تسبیح و تهلیل مشغول ساختن،و به صلوات فرستادن بر محمّد و آل محمّد علیهم السّلام دهان را معطّر کردن.

نهم:ایستادن بر در حرم شریف و درخواست اذن دخول و سعى در تحصیل رقّت قلب و خضوع و شکستگى خاطر با کمک تصوّر و فکر در عظمت و جلالت قدر صاحب آن مرقد منوّر،با توجه به این نکته که صاحب قبر ایستادن او را مى‏بیند،و کلام او را، مى‏شنود و سلام او را جواب مى‏دهد،چنان‏که در وقت خواندن اذن دخول به همه این واقعیات گواهى مى‏دهد،و تدبّر نماید در محبّت و لطفى که ایشان به شیعیان و زائران خود دارند و تأمّل کند در خرابیهاى حال خود و مخالفتهایى که با آن بزرگواران کرده، و دستورهاى زیادى که از ایشان عمل نکرده و آزارها و اذیتهایى که از او به ایشان یا خاصان و دوستان آن بزرگواران رسیده‏ که بازگشت نتیجه همه این اعمال،آزردن ایشان است،و اگر به حقیقت و راستى،در وضع خود بنگرد،قدمهایش از رفتن‏ باز بایستد،و قلبش هراسان،و چشمش گریان شود،و این روح تمام آداب است. در اینجا مناسب است اشعار سخاوى و روایت را که علاّمه مجلسى در کتاب بحار الانوار از عیون المعجزات نقل کرده ذکر کنیم،اما اشعار سخاوى که در حال زیارت تمثّل به آنها شایسته است این است: (بیشتر…)