اهمیت سجده شکر بعد از نماز واجب

امام صادق(علیه السلام) در این‌باره به یکی از اصحاب خود می‌فرماید: «سجده شکر -بعد از هر نماز- بر تو وبر هر مسلمانی لازم است (تأکیدی برای استحباب سجده شکر) و به ‌وسیله آن، ارزش نمازت را بالا می‌بری و خداوند را از خودت راضی می‌کنی و ملائکه را متعجّب می‌سازی. وقتی که بنده نماز خواند؛ و سپس سجده شکر نمود، خداوند حجاب میان آن بنده و ملائکه را از میان برمی‌دارد و بعد هم می‌فرماید: ای ملائکه من! به این بنده‌ام نگاه کنید که واجب خود را ادا کرد و عهد خود را با من تمام نمود و بعد هم در مقابل آن نعمت‌هایی که به وی داده بودم برایم شکر نمود. پس پاداش او نزد من چیست؟ ملائکه می‌گویند: خدایا! پاداش او بهشت است. باز خداوند می‌فرماید: بعد از بهشت چیست؟ ملائکه می‌گویند: خدایا! کفایت کردن همه امور او. باز هم خداوند می‌فرماید: بعد از آن چیست؟ باز ملائکه خیری را پیشنهاد می‌کنند و این عمل تکرار می‌شود تا همه چیزها را ملائکه می‌گویند. باز هم خداوند می‌فرماید: بعد از آنها چیست؟ ملائکه می‌گویند: خدایا! ما دیگر نمی‌دانیم. خداوند می‌فرماید: من از او تشکر می‌کنم همان طوری که او از من تشکر کرد. و با فضل خودم به وی رو می‌آورم و رحمتم را به وی نشان می‌دهم».

کیفیت سجده شکر

در انجام این سجده شرط خاصّی وجود ندارد و به هر صورت که آورده شود، صحیح است. ولی بهتر است مانند سجده نماز، بر هفت عضو سجده کند و پیشانی را بر چیزی گذارد که در نماز بر آن می گذارد. و افضل آن است که بر خلاف سجده نماز، آرنج را نیز بر زمین بگذارد

علت و چرایی سجده شکر

امام رضا(علیه السلام)، فرمود: «سجده بعد از نماز فریضه؛ به خاطر تشکر نمودن بنده از خداوند متعال است، که او را بر انجام واجباتش موفّق ساخت و کمترین عبارتی که در آن می‌توان گفت؛ آن است که سه مرتبه بگوید: شُکْراً لِلَّهِ». از آن‌حضرت پرسیده شد: معنای «شکراً لله» چیست؟ امام(علیه السلام) فرمود: «یعنی سجده من برای خداوند؛ بدین خاطر است که مرا موفق به انجام فرائض و واجباتش کرده. پس شکر، باعث ازدیاد می‌شود و اگر نقصی در نماز باشد؛ با این سجده جبران می‌شود»

 

منابع:

۱- شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، ج ۱، ص ۳۳۳، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق.

۲- کافی، جلد ۳، صفحه ۳۲۴، حدیث ۱۴

۳- شیخ صدوق، علل الشرائع، ج ۲ ، ص ۳۶۰

عاقبت کار برای غیر خدا

ابن بابویه به سند معتبر از امام جعفر صادق علیه السلام روایت کرده رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: از ریا اجتناب کنید! آن شرک به خداست. ریاکار را در روز قیامت به چهار نام می‌خوانند: ای کافر! ای بدکردار! ای مکار! ای زیانکار! ثواب عمل تو برطرف شد و مزدت باطل گردید و تورا در این روز بهره‌ای نیست. برو مزد خود را از کسی که برای او کار کردی طلب.
به سند صحیح از حضرت موسی بن جعفر علیه السلام روایت کرده حضرت رسول صلی الله علیه و آله فرمود: در روز قیامت حق تعالی امر می‌فرماید که جماعتی را به جهنم ببرند پس به مالک خطاب می‌فرماید که: بگو به آتش که قدم‌های ایشان را نسوزاند که ایشان به پای خود به مساجد می‌رفتند و رویشان را نسوزانند که وضو را تمام و کامل به جا می‌آوردند.و دست‌هایشان را نسوزانند که به دعا به درگاه من برمی‌داشتند و زبانشان را نسوزانند که بسیار قرآن می‌خواندند. پس خازن جهنم به ایشان می‌گوید: ای اشقیا! چه کرده‌اید که با این اعمال مستحق جهنم شده‌اید؟ ایشان می‌گویند: ما کارهای خود را برای غیرخدا می‌کردیم در این روز به ماگفتند که مزد خود را از کسی بگیرید که کار برای او کرده‌اید»
به سند معتبر از حضرت صادق علیه السلام روایت کرده لقمان فرزند خود را وصیت فرمود:« ریاکننده را سه علامت است: چون تنهاست در عبادت کسل و سستی می‌نماید و در نزد مردم مردانه به عبادت می‌ایستد و هر کار که می‌کند توقع دارد که او را به آن کار ستایش کنند.»
علی بن ابراهیم به سند خود از امام محمدباقر علیه السلام روایت کرده است که حضرت رسول صلی الله علیه و آله فرمود:«کسی که به ریای مردم نماز بخواند او مشرک است کسی که به ریای مردم حج کنند مشرک است کسی که به ریای مردم روزه بگیرد مشرک است. کسی که به ریای مردم زکات دهد او مشرک است و هر کس فرموده خدا را برای مردم انجام دهد مشرک است و خدا عمل ریاکننده را قبول نمی‌کند.
منابع:
بحارالانوار جلد ۷۲

مناجات سفر

اَللّهُمَّ اِنّى اُریدُ سَفَراً فَخِرْلى فیهِ وَاَوْضِحْ لى فیهِ سَبیلَ الرَّاْىِ وَ فَهِّمْنیهِ وَافْتَحْ لى عَزْمى بِالاِْسْتِقامَهِ وَاْشمُلْنى فى سَفَرى بِالسَّلامَهِ وَاَفِدْنى جَزیلَ الْحَظِّ وَالْکَرامَهِ وَ اکْلاَْنى بِحُسْنِ الْحِفْظِ وَالْحِراسَهِ وَ جَنِّبْنىِ اللّهُمَّ وَ عْثاءَ الاَْسْفارِ وَ سَهِّلْ لى حُزوُنَهَ الاَْوْعارِ وَاطْوِلى بِساطَ الْمَراحِلِ وَ قَرِّبْ مِنّى بُعْدَ نَاْىِ الْمَناهِلِ وَ باعِدْ فِى الْمَسیرِ بَیْنَ خُطَى الرَّواحِلِ حَتّى تُقَرِّبَ نِیاطَ الْبَعیدِ وَ تُسَهِّلَ وُ عُورَ الشَّدیدِ وَلَقِّنِى اللّهُمَّ فى سَفَرى نُجْحَ طاَّئِرِ الْواقِیَهِ وَهَبْنى فیهِ غُنْمَ الْعافِیَهِ ،

خدایا مى‏خواهم سفر کنم،برایم در آن خیر بخواه،و برایم در آن راه تصیم‏گیرى را روشن کن،و به من بفهمان،و تصمیمم‏ را برایم به استوارى بگشا،و در سفرم مرا به تندرستى فراگیر،و بهره شایان،و کرامت فایده‏اى‏ ده،و با نیکو نگهدارى و نگهبانى مرا حفظ کن،و برکنارم دار،خدایا از مشقّت سفرها، و هموار کن برایم ناهموارى‏هاى بیابها را،و در هم پیچ برایم منزلها را،و نزدیک کن به من دورى آبشخورها را،و در مسیر بلند گردان بین گامهاى مرکبها را،تا دورى راههاى دور را نزدیک نمایى، و ناهمواریهاى سخت را هموار سازى،خدایا در سفرم هماى فرخنده کامیابى را تلقینم کن،و به من ببخش در آن بهره‏هاى عافیت را،

وَ خَفیرَ الاِْسْتِقْلالِ وَ دَلیلَ مُجاوَزَهِ الاَْهْوالِ وَ باعِثَ وُفُورِ الْکِفایَهِ وَ سانِحَ خَفیر الْوِلایَهِ وَاجْعَلْهُ اللّهُمَّ سَبَبَ عَظیمِ السِّلْمِ حاصِلَ الْغُنْمِ وَاجْعَلِ اللَّیْلَ عَلَىَّ سِتراً مِنَ الاْفاتِ وَالنَّهارَ مانِعاً مِنَ الْهَلَکاتِ وَاقْطَعْ عَنّى قِطَعَ لُصُوصِهِ بِقُدْرَتِکَ وَاحْرُسْنى مِنْ وُحُوشِهِ بِقُوَّتِکَ حَتّى تَکُونَ السَّلامَهُ فیهِ مُصاحِبَتى وَالْعافِیَهُ فیهِ مُقارِنَتى وَ الْیُمْنُ ساَّئِقى وَ الْیُسْرُ مُعانِقى وَ الْعُسْرُ مُفارِقى وَ الْفَوْزُ مُوافِقى وَالاَْمْنُ مُرافِقى اِنَّکَ ذُوالطَّوْلِ وَ الْمَنِّ وَالْقُوَّهِ وَ الْحَوْلِ وَ اَنْتَ عَلى کُلِّشَىْءٍ قَدیرٌ وَ بِعِبادِکَ بَصیرٌ خَبیرٌ

و حامى استقلال را،و راهنماى گذرکردن از هراسها را،و انگیزنده کمال کفایت‏ را،و فرخنده حامى ولایت را،و بگردانش خدایا سبب صلحى بزرگ،و بهره‏اى به‏ دست آمده،و شب را پوشش من ساز از آفات،و روز را مانع از هلاکتها،و قطع کن‏ از من به قدرتت گروههاى دزدانش را،و از جانوران وحشى‏ات به نیرویت پاسم بدار،تا سلامت در سفر همراهم باشد،و عافیت قرینم،و برکت جلودارم،و آسانى هم آغوشم،و سختى دور از جانم، و کامیابى بر وفق مرادم،و امنیت رفیقم،به درستى که تو داراى عطاى همواز و احسان و قدرت و نیرویى،و تو بر هر چیز توانا،و به بندگانت بینا و آگاهى.

رؤیت خداوند

به اسانید معتبر از حضرت امام العارفین و یعسوب الدین امیرالمؤمنین علیه السلام نقل شده است که از او پرسیدند:«یا امیرالمؤمنین! خدای خود را دیده‌ای؟ فرمود تا خدا را نمی‌دیدم هرگز او را عبادت نمی‌کردم. سائل پرسید: خدا را به چه کیفیت دیدی؟ فرمود: خطا کردی، او را با چشم نمی‌توان دید ولیکن دل او را به حقیقت ایمان و یقین دیده است.»
به روایت دیگر مثل این سوال را از حضرت مبین الحقایق جعفر بن محمد صادق علیه السلام نمودند و آن حضرت چنین جواب فرمود. جناب نبوی در این عبارت به این اشارت فرموده‌اند: که گویا او را می‌بینی یعنی او را نتوان دید اما در مقام عبادت همچون کسی باش که شخصی را می‌بیند و در حضورش به او خدمت می‌کند و در مرتبه یقین خود را به درجه عارفان که اقوی از مشاهده و عیان است برسان ممکن است که معنی دوم رویت مراد باشد و منظور غایت مرتبه انکشاف باشد چون این قسم از انکشاف مخصوص انبیا و ائمه است و از ابوذر و مثل او متصور نیست. فرمود: چنان عبادت کن که گویا به آن مرتبه رسیده‌ای. چنان که رویت در تتمه سخن به همین معنی است زیرا خدا اشیا را به چشم نمی‌بیند و او را جارحه و عضو نمی‌باشد.

منا جات استقاله(چشم پوشی)

اَللّهُمَّ اِنَّ الرَّجاءَ لِسَعَهِ رَحْمَتِکَ اَنْطَقَنى بِاسْتِقالَتِکَ وَالاَْمَلَ لاَِناتِکَ وَ رِفْقِکَ شَجَّعَنى عَلى طَلَبِ اَمانِکَ وَ عَفْوِکَ وَلى یا رَبِّ ذُنُوبٌ قَدْ واجَهَتْها اَوْجُهُ الاِْنْتِقامِ وَ خَطایا قَدْ لاحَظَتْها اَعْیُنُ الاِْصْطِلامِ وَاسْتَوْجَبْتُ بِها عَلى عَدْلِکَ اَلیمَ الْعَذابِ وَاسْتَحْقَقْتُ بِاجْتِراحِها مُبیرَ الْعِقابِ وَ خِفْتُ تَعْویقَها لاِِجابَتى وَ رَدَّها ایّاىَ عَنْ قَضآءِ حاجَتى بِاِبْطالِها لِطَلِبَتى وَ قَطْعَها لاَِسْبابِ رَغْبَتى مِنْ اَجْلِ ما قَدْ اَنْقَضَ ظَهْرى مِنْ ثِقْلِها وَ بَهَظَنى مِنَ الاِْسْتِقْلالِ بِحَمْلِها ثُمَّ تَراجَعْتُ رَبِّ اِلى حِلْمِکَ عَنِ الخاطِئینَ وَ عَفْوِکَ عَنِ الْمُذْنِبینَ وَ رَحْمَتِکَ لِلْعاصینَ فَاَقْبَلْتُ بِثِقَتى مُتَوَکِّلاً عَلَیْکَ طارِحاً نَفْسى بَیْنَ یَدَیْکَ شاکِیاً بَثّى اِلَیْکَ سآئِلاً مالا اَسْتَوْجِبُهُ مِنْ تَفْریجِ الْهَمِّ وَلا اَسْتَحِقُّهُ مِنْ تَنْفیسِ الْغَمِّ مُسْتَقیلاً لَکَ اِیّاىَ واثِقاً مَوْلاىَ بِکَ،

خدایا امید به رحمت فراگیرت،مرا به درخواست چشم‏پوشى‏ات گویا کرده،و آرزوى به بردبارى و مدارا نمودنت، مرا به خواستن امان و گذشتت دلیر ساخته است،براى من اى پروردگارم گناهانى است،که چهره‏هاى انتقام با آنها روبرو و خطاهایى است که دیده‏هاى ریشه‏برکن آنها را زیر نظر گرفته،به خاطر آنها بر پایه عدالتت مستوجب عذاب دردناک شده‏ام، و به ارتکاب آنها سزاوار کیفر هلاک کننده گشته‏ام،از به تأخیر افتادن اجابت دعایم را به خاطر گناهان،و مردود شدنم را از برآمدن حاجتم ترسیده‏ام چه اینکه گناهان خواسته‏ام را از بین مى‏برند،و اسباب رغبتم را قطع مى‏کنند،ازآن‏رو که از سنگینى گناهان پشتم شکسته،و از به تنهایى برداشتن بار آنها گرانبارم نموده،سپس پروردگارا به بردبارى‏ات از خطاکاران،و گذشتت از گنهکاران،و مهربانى‏ات به عاصیان نظر کردم،پس با اعتمادم،و توکّلم‏ بر تو به درگاهت روى آوردم،درحالى‏که خود را به آستانت افکندم،و عذابم را به نزد تو شکایت نمودم،درخواست‏کننده‏ام آنچه را که سزاوار آن نیستم،از گشایش اندوه،و مستحق نیستم از برطرف کردن غم،چشم‏پوشى‏ات را نسبت به خود خواستارم،به تو اى مولایم‏ مطمئنّم،

اَللّهُمَّ فَامْنُنْ عَلَىَّ بالْفَرَجِ وَ تَطَوَّلْ عَلَىَّ بِسُهُولَهِ الْمَخْرَجِ وَادْلُلْنى بِرَاْفَتِکَ عَلى سَمْتِ الْمَنْهَجِ وَ اَزْلِقْنى بِقُدْرَتِکَ عَنِ الطَّریقِ الاَْعْوَجِ وَ خَلِّصْنى مِنْ سِجْنِ الْکَرْبِ بِاِقالَتِکَ وَاَطْلِقْ اَسْرى بِرَحْمَتِکَ وَ طُلْ عَلَىَّ بِرِضْوانِکَ وَجُدْ عَلَىَّ بِاِحْسانِکَ وَاَقِلْنى عَثْرَتى وَ فَرِّجْ کُرْبَتى وَارْحَمْ عَبْرَتى وَلاتَحْجُبْ دَعْوَتى وَ اشْدُد بِالاِْقالَهِ اَزْرى وَ قَوِّبِها ظَهْرى وَ اَصْلِحْ بِها اَمْرى وَ اَطِلْ بِها عُمْرى وَارْحَمْنى یَوْمَ حَشْرى وَ وَقْتَ نَشْرى اِنَّکَ جَوادٌ کَریمٌ غَفُورٌ رَحیمٌ(وَصَلَّ عَلی مُحَمّد والهِ).

خدایا به گشایش بر من منّت گذار،و به آسان بیرون آمدن از مشکل به من احسان فرما،و به رأفتت مرا به سوى راه راست‏ هدایت نما،و مرا به قدرتت از راه کج دور کن،و به گذشتت از زندان گرفتارى رهایى‏ بخش،و به رحمتت اسارتم را به آزادى تبدیل کن،و به خشنودى‏ات به من روى آور،و به احسانت بر من ببخش،و از لغزشم درگذر،و اندوهم را بگشا،و به گریه‏ام رحم کن،و دعایم را در پرده قرار مده،و کمرم را با عذرپذیرى محکم‏ ببند،و پشتم را به آن نیرومند ساز،و کارم را به آن اصلاح کن،و عمرم را طولانى کن،و در روز حشر و نشر به من‏ رحم کن،به درستى که تو بخشنده بزرگوار،و آمرزنده مهربانى درود خدا بر محمّد و خاندانش.