چگونگی تشخیص جانشین امام عسکری علیه السلام

ابوالادیان یکی از خدمتگزاران و یکی از دوستان نزدیک امام عسکری (علیه السلام) بود . ابن بابویه (علیه الرحمه) به نقل از ابوالادیان می گوید : امام عسکری (علیه السلام) به من مأموریتی داد که به مدائن بروم و نامه هایی را به آنجا برسانم . امام عسکری (علیه السلام) به من فرمود : ابوالادیان ! وقتی بعد از پانزده روز از مدائن برگشتی ، شهر سامرا را پر از شیون و غوغا خواهی یافت ، زیرا که من به شهادت خواهم رسید . من نگران شدم و از امام راجع به جانشین شان پرسیدم : وقتی شما به شهادت رسیدید ، چه کسی باید امامت امت را به عهده بگیرد ؟ امام عسکری در جواب به من سه نشانه داد ؛ نشانه اول : آن کسی که بر بدن من نماز بگزارد . دوم : آن کسی که جواب نامه ها را از تو طلب کند و نشانه ی سوم : کسی که بگوید در همیان و کیسه ها چه چیزی وجود دارد . حیا مانع شد که راجع به کیسه از آقا بپرسم ، نپرسیدم و با نگرانی سفرم را آغاز کردم و به مدائن رفتم . مأموریت را انجام دادم و وقتی برگشتم همان گونه که امام عسکری گفته بود ، ایشان به شهادت رسیدند . آن گاه چیزی که برای من مهم بود این بود که بدانم چه کسی جانشین امام یازدهم و به عنوان امام دوازدهم و حجت بر حق خداست . وارد بیت امام عسگری شدم ،دیدم برادرش جعفر بر جایگاهی نشسته است و همه ی واردین به اوتسلیت می گویند . گویی این گونه وانمود می شود که او به عنوان جانشین امام عسکری است ، در حالی که من او را می شناختم و می دانستم انسانی است بد سابقه و بد عمل که مرتکب محرمات می شد . مطمئن بودم که او لیاقت امامت را ندارد اما الان در چنین جایگاهی قرار گرفته ؛ چرا که دستگاه بنی عباس تلاش می کرد او را به عنوان جانشین امام عسکری به مردم معرفی کند . در همین حال خبر آوردند که او بیاید و بر پیکر امام عسکری (علیه السلام) نماز بگزارد .
او از جای خود حرکت کرده ، به سمت پیکر مطهر امام عسکری رفت تا نماز بگزارد ، دیدم نوجوانی با جمیع شیوه ها و شمایل زیبایی که دلربا بود آمد و دامن عمویش را گرفت و گفت : ای عمو ! کنار برو که من بر نماز گزاردن بر پیکر بابایم شایسته ترم .
او را کنار زد و بر پیکر امام عسکری نماز گزارد . با این صحنه مطمئن شدم که یکی از نشانه هایی که امام عسکری داده بود تحقق یافت و این شخص بر بدن امام عسکری نماز گزارد . منتظر بودم که نشانه های دیگر هم تحقق پیدا کند . در این حالت بود که وقتی نماز تمام شد به من اشاره کرد که جواب نامه ها را بده . این هم نشانه دوم ؛ چون نامه ای که امام عسکری به من سپرده بود و آن را به مدائن بردم ، به دوستانی که باید می دادم سپردم و جواب نامه های آن ها را به همراه بیت المال و سهم امامی که داده بودند با خودم آورده و منتقل کرده بودم . منتظر بودم نشانه ی سوم هم تحقق پیدا کند ، در همین حال جمعی از مؤمنین قم آمدند و در میان جمعیت عزادار قرار گرفتند و گفتند : جانشین امام عسکری کیست ؟ آن ها را به سمت جعفر هدایت کردند . آن ها وقتی پیش جعفر رفتند ، پرسیدند : شما جانشین امام عسکری هستید ؟ پاسخ داد : آری . گفتند : بگویید که ما حامل چه چیزی هستیم و نامه ای که با ماست چه کسی و برای چه کسی نوشته است و چیزی که به همراه ماست آن متاع چیست و چقدر است ؟
جعفر با کمال عصبانیت گفت : عجب ! مردم را ببینید که از من چه چیزی را در خواست می کنند ، علم غیب از من طلب می کنند ؟ من فهمیدم که او امام نیست و جمعیتی که از قم آمده بودند هم با این پاسخ او مطمئن شدند که او امام نیست و جانشین امام عسکری شخص دیگری است . در همین حال فرستاده ای از درون خانه آمد و گفت که حجت خدا ( امام زمان ) فرمودند : نامه هایی که شما اهل قم از فلان شخص و فلان شخص برای امام عسکری آورده اید ، آن نامه ها را بیاورید و به همراه شما همیانی است که هزار اشرفی در آن قرار دارد که از میان هزار اشرفی که به عنوان سهم امام است ، ده اشرفی قلابی است که روکش طلا شده و اصل نیست .
آن ها باز کردند و دیدند هزار اشرفی سفید هست و آن ده اشرفی را هم شناسایی کردند . ابوالادیان می گوید : من دقیقا به همان نشانه هایی که امام حسن عسکری به من داده بود رسیدم و یقین کردم که او امام امت اسلامی و آخرین وصی پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله) است و آن پیامی که فرستاده شده از ناحیه امام زمان است و آن فردی که نماز بر پیکر امام عسکری گزارد امام زمان و آخرین امام شیعیان است .

 

منتهی الامال : ۴۹۶/۲

آغاز امامت امام زمان عجل الله تعالی

روز جمعه، هشتم ربیع الاول سال ۲۶۰ هـ.ق، امام حسن عسکری علیه‌السلام پس از این که نماز صبح را خواندند، بر اثر زهری که هشت روز قبل معتمد به ایشان خورانده بود، به شهادت رسید. این حادثه در شرایطی روی داد که امام یازدهم افزون بر این که مانند پدران خود زمینه را برای غیبت آماده کرده بود، شب پیش از شهادت شان، دور از چشم مأموران خلیفه، نامه‌های بسیاری به شهرهای شیعه نشین فرستادند. خبر شهادت امام در سراسر شهر سامرا پیچید و مردم به احترام او عزاداری کردند. به گفته مورخان، در روز شهادت امام، سامرا به صحرای قیامت تبدیل شده بود.

عثمان بن سعید عمری، به نمایندگی از حجت بن‌الحسن علیه‌السلام متصدی غسل و کفن و دفن حضرت شد و بر اساس گفته شیخ صدوق، خود امام زمان علیه‌السلام با کنار زدن عمویش جعفر که قصد نمازگزاردن داشت، بر بدن پدر بزرگوارش نماز خواند.

حکومت عباسی از مدت‌ها پیش بر اساس سخن رسول‌الله صلی‌الله علیه و آله و امامان معصوم علیهم السلام مبنی بر این که مهدی فرزند امام حسن عسکری علیه السلام است، امام یازدهم را زیر نظر داشت و مراقب بود تا فرزندی از ایشان نماند، ولی امام یازدهم با پنهان نگه داشتن خبر ولادت فرزندش این نقشه را باطل کرده بود. پس از شهادت امام کم کم خبر فرزندی به نام مهدی علیه‌السلام پخش شد و تلاش چند باره خلیفه عباسی برای یافتن امام مهدی علیه‌السلام به نتیجه نرسید.

عثمان بن سعید، نائب اول امام بود و با آغاز غیبت ولی عصر علیه السلام توقیعات حضرت را به شیعیان می‌رساند. از همین زمان بود که شیعیان برای نخستین بار طعم غیبت را چشیدند. آغاز غیبت صغرا مصادف با آغاز امامت حضرت مهدی علیه السلام بود تا مردم آرام آرام با مفهوم تلخ و دردناک غیبت آشنا شده، بتوانند تا آن زمان که به اشتباه خود پی می‌برند و به وظایف خود در برابر امامان آگاه می‌شوند، همچنان دیندار بمانند. در دوران غیبت صغرا چهار نایب خاص، امر وساطت میان امام علیه السلام و شیعیان را به عهده داشته و چنان‌که خواهیم دید، همه آنها معروف و سرشناس بوده‌اند. آنان احکام دین را از وجود اقدس امام زمان علیه السلام گرفته و در اختیار شیعیان می‌گذاشتند. سؤالات [کتبی و شفاهی] ایشان را به حضور امام زمان علیه السلام برده و سپس پاسخ را به شیعیان می‌رسانیدند و همچنین، وجوه شرعی شیعیان را با وکالتی، که از امام داشتند، می‌گرفتند [و به حضرت تحویل می‌دادند یا با اجازه ایشان مصرف می‌کردند] آنان جمعی بودند که امام حسن عسکری علیه السلام در زمان حیات خود عدالتشان را تأیید فرمود و همه را به عنوان امین امام زمان علیه السلام معرفی کرد و بعد از خود، ناظر املاک و متصدی کارهای خویش گردانید، و آنها را با نام و نسب به مردم معرفی نمود.

مناجات طلب حوائج

جدیرٌ مَنْ اَمَرْتَهُ بِالدُّعآءِ اَنْ یَدْعُوَکَ وَ مَنْ وَعَدْتَهُ بِالاِْجابَهِ اَنْ یَرْجُوَکَ وَلِىَ اللّهُمَّ حاجَهٌ قَدْ عَجَزَتْ عَنْها حیلَتى وَکَّلَتْ فیها طاقَتى وَ ضَعُفَ عَنْ مَرامِها قُوَّتى وَ سَوَّلَتْ لى نَفْسِىَ الاَْمّارَهُ بِالسّوءِ وَ عَدُوِّىَ الْغَرُورُ الَّذى اَنَا مِنْهُ مَبْلُوُّ اَنْ اَرْغَبَ اِلَیْکَ فیها، اَللّهُمَّ وَاَنْجِحْها بِاَیْمَنِ النَّجاحِ وَاهْدِها سَبیلَ الْفَلاحِ وَاشْرَحْ بِالرَّجآءِ لاِِسْعافِکَ صَدْرى وَ یَسِّرْ فى اَسْبابِ الْخَیْرِ اَمْرى وَ صَوِّرْ اِلَىَّ الْفَوْزَ بِبُلُوغِ ما رَجَوْتُهُ بِالْوُصُولِ اِلى ما اَمَّلْتُهُ وَ وَفِّقْنِى اللّهُمَّ فى قَضآءِ حاجَتى بِبُلُوغِ اُمْنِیَّتى وَ تَصْدیقِ رَغْبَتى وَاَعِذْنِى اللّهُمَّ بِکَرَمِکَ مِنَ الْخَیْبَهِ وَالْقُنُوطِ وَالاَْناهِ وَالتَّثْبیطِ اَللّهُمَّ اِنَّکَ مَلىءٌ بِالْمَنائِحِ الْجَزیلَهِ وَفِىُّ بِها وَ اَنْتَ عَلى کُلِّ شَىْءٍ قَدیرٌ بِعِبادِکَ خَبیرٌ بَصیرٌ

سزاوار است که فرمان دعا به او دادى تو را بخواند، و کسیکه وعده اجابت به او دادى به تو امید بندد، برایم خدایا حاجتى است، که چاره‏ام از آن ناتوان شده، و طاقتم در آن وامانده، و از طلبش نیرویم‏ سست گشته، نفس اماره‏ام به بدى برایم آرایش نموده، و دشمنم، آن دشمن فریبایى که من از او در بلایم، از این که در آن حاجتم به سوى تو میل کنم، خدایا آن را برآور، به مبارک‏ترین روا کردن، و هدایتش کن به راه رستگارى، و باز کن به امید یاریات سینه‏ام را، و آسان کن در اسباب خیر کارم را، و برایم رستگارى را نقش‏ بند، به رسیدن آنچه به آن امید بستم، با پیوستن آنچه آن را آرزو نمودم، و موفقم بدار خدایا در برآوردن حاجتم، به رسیدن به آرزویم، و درست درآمدن اشتیاقم، و پناهم ده خدایا به کرامت از ناامیدى و یأس و تنبلى و بازآمدن از کار، خدایا تو توانا بر عنایت عطاهاى بسیارى و وفاکننده به آنهایى، و تو بر هرچیز توانایى، و به بندگانت آگاه و بینایی [دعاى پرده نگاهبانان]

مناجات شکر خدا

اَللّهُمَّ لَکَ الْحَمْدُ عَلى مَرَدِّ نَوازِلِ الْبَلاَّءِ وَ مُلِمّاتِ الضَّرّآءِ وَ کَشْفِ نَوائِبِ اللاْوآءِ وَ تَوالى سُبُوغِ النَّعْمآءِ وَ لَکَ الْحَمْدُ عَلى هَنیئِ عَطائِکَ وَ مَحْمُودِ بَلاَّئِکَ وَ جَلیلِ الا ئِکَ وَ لَکَ الْحَمْدُ عَلى اِحْسانِکَ الْکَثیرِ وَ خَیْرِکَ الْغَزیرِ وَ تَکْلیفِکَ الْیَسیرِ وَ دَفْعِ الْعَسیرِ وَ لَکَ الْحَمْدُ یا رَبِّ عَلى تَثْمیرِکَ قَلیلَ الشُّکْرِ وَ اِعْطآئِکَ وَ افِرَ الاَْجْرِ وَ حَطِّکَ مُثْقَلَ الْوِزْرِ وَ قَبُولِکَ ضَیِّقَ الْعُذْرِ وَ وَضْعِکَ باهِضَ الاِْصْرِوَ تَسْهیلِکَ مَوْضِعَ الْوَعْرِ وَ مَنْعِکَ مُفْظِعَ الاَْمْرِ وَ لَکَ الْحَمْدُ عَلَى الْبَلاَّءِ الْمَصْرُوفِ وَ و افِرِ الْمَعْرُوفِ وَ دَفْعِ الْمَخُوفِ وَ اِذْلا لِ الْعَسُوفِ وَ لَکَ الْحَمْدُ عَلى قِلَّهِ التَّکْلیفِ وَ کَثْرَهِ التَّخْفیفِ وَ تَقْوِیَهِ الضَّعیفِ وَ اِغاثَهِ اللَّهیفِ وَ لَکَ الْحَمْدُ عَلى سَعَهِ اِمْهالِکَ وَ دَوامِ اِفْضالِکَ وَ صَرْفِ اِمْحالِکَ وَ حَمیدِ اَفْعالِکَ وَ تَوالى نَوالِکَ وَ لَکَ الْحَمْدُ عَلى تَاْخیر مُعاجَلَهِ الْعِقابِ وَ تَرْکِ مُغافَصَهِ الْعَذابِ وَ تَسْهیلِ طَریقِ الْمَاءبِ وَ اِنْزالِ غَیْثِ السَّحابِ اِنَّکَ الْمَنّانُ الْوَهّابُ

خدایا تو را ستایش بر دفع مصیبتهاى فرود آمده، و پیش‏آمدهاى سخت، و برطرف کردن دشواریهاى معیشت، و پیدرپى بودن نعمتهاى بسیار، و تو را ستایپ بر گوارى عطایت، و ستوده بلایت، و نعمتهاى بزرگت، و تو را ستایش بر احسان بسیارت، و خیرریزانت و تکلیف آسانت، و دفع دشواریات، و تو را سپاس بر رشد دادنت سپاس اندک، و اعطاکردنت مزدى کامل، و فرو ریختنت بار سنگین‏ گناه، و پذیرفتنت عذر بیجا، و از دوش‏نهادنت بار گران تکلیف، و همواره‏کردنت جایگاه ناهموار، و بازداشتنت از کار بسیار زشت، و تو را ستایش بر بلاى بازگردانده شده، و خوبى فراوان، و دور ساختن امور ترسناک، و رام کردن سخت ستمکار، و تو را ستایش بر کمى تکلیف، و بسیارى تخفیف، و توان‏دهى ناتوان، و فریادرسى اندوهگین، و تو را ستایش بر فراخى مهلت‏دادنت، و دوام فزون‏بخشیات، و بازگرداندن کیفرت، و ستوده کارهایت، و پیاپى بودن عطایت، و تو را ستایش بر به تأخیر افکندن شتاب در عقاب، و ترک غافلگیرى در عذاب، و هموار کردن راه توبه، و فرود آوردن باران ابر، به درستى که تویى بسیار احسان کننده و پربخشش.

آثار و عواقب شوم غنا

رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) فرمودند: «‌غنا و آوازهاى لهوى (‌ترانه) باعث نفاق در قلب می‌شود». و فرمود: «‌از شنیدن‌چنگ و غنا دورى کنید. آن‌ها در قلب شما نفاق ایجاد می‌کند»؛ یعنى کم کم طورى می‌شوید که ظاهراً مسلمان‌هستید، ولى در عمل و کردار اسلام را قبول ندارید. «‌سه چیز قلب انسان را پر قساوت می‌گرداند: شنیدن و گوش دادن به‌صداها و گفتارهاى لهو؛ دنبال صید رفتن براى خوشگذرانی؛ به دربار شاهان رفت و آمد کردن.» همچنین فرمودند: «‌چهار چیز قلب را فاسد می‌کند و موجب نفاق قلبى می‌شود: گوش دادن به لهویات؛ فحّاشی‌کردن؛ به دربار سلاطین رفت و آمد کردن و دنبال صید رفتن».

حضرت امام علی(علیه السلام) فرمودند: «‌پولى که به آوازه خوان هرزه داده می‌شود، حرام است».

امام صادق (علیه السلام) فرمودند: خانه ای که در آن غناء و ساز و آواز نواخته شود، از مصیبت ها و بلاهای دردناک در امان نیست و دعا در آن خانه مستجاب نمی گردد و فرشتگان به آن خانه وارد نمی شوند. و باز به یکی از اصحاب خود که هنگام قضای حاجت بیشتر توقف می کرد فرمودند تا آواز و خوانندگی همسایه اش را بیشتر گوش کند، فرمود: «غسل توبه کن و هر چه می توانی نماز بخوان؛ چه بسیار بدحالتی بود اگر با این حال می مردی. کار زشت را به اهلش واگذار زیرا هر چیز، اهلی دارد». همچنین این حضرت فرمودند: «‌زن آوازه خوان (‌مغنیّه) ملعون است و هرکس او را به منزل دعوت کند و به او پول‌بدهد، ملعون است».

امام باقر (علیه السلام) فرمودند: غنا و آوازه خوانی از جمله گناهانی است که خداوند برای آن وعده آتش داده است، سپس این آیه را تلاوت فرمود: «برخی از مردم کسانی هستند که سخن بیهوده را می خرند تا دیگران را از روی نادانی از راه خدا گمراه کنند و آیات الهی را به استهزاء گیرند، برای آنان عذابی خوارکننده خواهد بود».

امام رضا (علیه السلام) فرمودند: گوش دادن به (صدای) تارهای موسیقی از گناهان کبیره است.