دعا برای برادران مومن در سجده

مولّف گوید:ما در«مفاتیح»در ضمن اعمال مسجد کوفه،و مسجد زید،بعضى دعاها را نقل کردیم که در سجده خوانده مى‏شود.و شیخ‏ طوسى در کتاب«مصباح المتهجّد»در ذکر سجده شکر فرمود:مستحبّ است براى برادران خود،در سجده دعا کند و بگوید:
اَللّهُمَّ رَبَّ الْفَجْرِ وَاللَّیالِى الْعَشْرِ وَالشَّفْعِ وَالْوَتْرِ وَاللَّیْلِ اِذا یَسْرِ وَرَبَّ کُلِّ شَىْءٍ وَاِلهَ کُلِّ شَىْءٍ وَ خالِقَ کُلِّ شَىْءٍ وَمَلیکَ کُلِّ شَىْءٍ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَافْعَلْ بى وَبِفُلانٍ وَفُلانٍ ما اَنْتَ اَهْلُهُ وَلا تَفْعَلْ بِنا ما نَحْنُ اَهْلُهُ فَاِنَّکَ اَهْلُ التَّقْوى وَاَهْلُ الْمَغْفِرَهِ
اى پروردگار بامداد،و شبهاى ده‏گانه،و پروردگار جفت و تک،و شب هنگامى که مى‏گذرد،و پروردگارم هر چیز، و معبود هر چیز،و آفریننده هر چیز،و پادشاه هر چیز،بر محمّد و خاندانش درود فرست،و با من و فلان و فلان آنچه شایسته آنى انجام ده،و نسبت به ما آنچه سزاوار آن هستیم انجام مده،به درستى که تو اهل‏ تقوا و آمرزشى.
چون سر از سجده برداشتى،دست خود را بر موضع سجود خود مى‏مالى،و از طرف چپ صورت به صورت‏ مى‏کشى،آنگاه به پیشانى،سپس سه مرتبه به جانب راست،و در هر مرتبه مى‏گویى:
اَللّهُمَّ لَکَ الْحَمْدُ لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ عالِمُ الْغَیْبِ وَالشَّهادَهِ الرَّحْمنُ الرَّحیمُ اَللّهُمَّ اَذْهِبْ عَنِّى الْهَمَّ وَالْحَزَنَ وَالْغِیَرَ وَالْفِتَنَ ما ظَهَرَ مِنْها وَما بَطَنَ.
خدایا تو را ستایش،معبودى جز تو نیست،داناى نهان و آشکار،بخشنده و مهربان،خدایا اندوه درون‏ و غم و دگرگونیها و فتنه‏ ها آنچه آشکار شد و آنچه نهان گشت را از من برطرف کن

اعمال مخصوص روزها و شبهای ماه رجب

شب اولّ:شب شریفى است،و در آن چند عمل وارد است:اوّل:چون هلال ماه را مشاهده کند بگوید:
اللَّهُمَّ أَهِلَّهُ عَلَیْنَا بِالْأَمْنِ وَ الْإِیمَانِ وَ السَّلامَهِ وَ الْإِسْلامِ رَبِّی وَ رَبُّکَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ .
خدایا!شروع این ماه را بر ما با ایمنى و ایمان و سلامت و اسلام قرار ده،)اى ماه(پروردگار من و تو خداى‏ عزّتمند و پر شکوه است.

و روایت شده:رسول خدا صلى اللّه علیه و آله هنگامى‏که هلال ماه رجب را مى‏دید مى‏گفت:
اللَّهُمَّ بَارِکْ لَنَا فِی رَجَبٍ وَ شَعْبَانَ وَ بَلِّغْنَا شَهْرَ رَمَضَانَ وَ أَعِنَّا عَلَى الصِّیَامِ وَ الْقِیَامِ وَ حِفْظِ اللِّسَانِ وَ غَضِّ الْبَصَرِ وَ لا تَجْعَلْ حَظَّنَا مِنْهُ الْجُوعَ وَ الْعَطَشَ .
خدایا براى ما در ماه رجب و شعبان برکت قرار ده،و ما را به ماه رمضان برسان،و بر روزه رمضان و بیدارى شب و نگهدارى زبان و فروبستن چشم کمک فرما،و بهره ما را از ماه رمضان،گرسنگى و تشنگى قرار مده.

دوّم:چنان‏که بعضى از علما فرموده‏اند غسل کند.از رسول خدا صلى اللّه علیه و آله روایت شده:هرکه ماه رجب را بیابد،و در اوّل و وسط و آخر آن غسل کند پس از انجام آن مانند روزى که از مادر متولد شده بود از گناهان خود بیرون آمده و پاک مى‏شود.

سوم: حضرت حسین علیه السّلام را زیارت کند.

چهارم:پس از نماز مغرب بیست رکعت نماز به جاى آورد،به این ترتیب که در هر هر رکعت پس از سوره«حمد»یک مرتبه سوره«توحید»را خوانده،و پس از هر دو رکعت سلام دهد،تا خود و اهل و اولاد و مالش محفوظ بماند،و از عذاب قبر ایمنى یابد و از صراط به سرعت برق بدون حسابرسى بگذرد.

پنجم:پس از نماز عشاء دو رکعت نماز به جاى آورد به این صورت که در رکعت اوّل پس از سوره«حمد»یک مرتبه‏ سوره«الم نشرح»و سه بار سوره«توحید»را بخواند و در رکعت دوّم سوره«حمد»و سوره‏هاى«الم نشرح» و «قل هو اللّه احد» و قل اعوذ برب الفلق و قل اعوذ بربّ الناس» را هرکدام یک بار بخواند،و هنگامى‏که سلام نماز را داد سى مرتبه بگوید: «لا اله الاّ اللّه»و سى مرتبه صلوات فرستد،تا حق تعالى همانند روزى که از مادر متولدّ شده،گناهان او را بیامرزد و پاکش نماید.

ششم:سى رکعت نماز به این ترتیب که در هر رکعت پس از سوره«حمد»یک مرتبه سوره «قل یا ایّها الکافرون» و سه مرتبه سوره‏ «قل هو اللّه احد» را بخواند،

هفتم:عملى را که شیخ در کتاب«مصباح المتهجد»ذکر کرده به جاى آورد.شیخ در آن کتاب فرموده:عمل‏ شب اوّل رجب:ابو البخترى وهب بن وهب از حضرت صادق علیه السّلام از پدر بزرگوارش علیه السّلام از جدّش علیه السّلام از امیر المؤمنین علیه السّلام روایت‏ کرده،که براى آن حضرت خوشایند بود،که خود را چهار شب در طول سال از هر کارى فارغ سازد،و آن شبها را به عبادت زنده‏ بدارد و آن چهار شب عبارتند از:شب اوّل رجب،شب نیمه شعبان،شب عید فطر و شب عید قربان. از حضرت جوا علیه السّلام روایت شده که مستحبّ است هرکسى این دعا را در شب اوّل رجب بعد از نماز عشاء آخر بخواند:
اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِأَنَّکَ مَلِکٌ وَ أَنَّکَ عَلَى کُلِّ شَیْ‏ءٍ مُقْتَدِرٌ وَ أَنَّکَ مَا تَشَاءُ مِنْ أَمْرٍ یَکُونُ اللَّهُمَّ إِنِّی أَتَوَجَّهُ إِلَیْکَ بِنَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ نَبِیِّ الرَّحْمَهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَا مُحَمَّدُ یَا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّی أَتَوَجَّهُ بِکَ إِلَى اللَّهِ رَبِّکَ وَ رَبِّی لِیُنْجِحَ [لِی‏] بِکَ طَلِبَتِی اللَّهُمَّ بِنَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ وَ الْأَئِمَّهِ مِنْ أَهْلِ بَیْتِهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ أَنْجِحْ طَلِبَتِی
خدایا!از تو درخواست مى‏کنم به حق اینکه تو فرمانروایى و بر هر کارى توانایى،و هر کارى که بخواهى‏ مى‏شود،خدایا!من به تو رو مى‏کنم به وسیله پیامبرت محمّد،پیامبر رحمت،درود خدا بر او و خاندانش‏ اى محمّد اى فرستاده خدا،من براى توجه به خداى پروردگارت و پروردگارم،به تو روى مى‏آورم،تا خدا به سبب تو حاجتم را برآورد خداى به حق محمّد و پیشوایان از اهل بینش-که درود خدا بر او و بر آنان-حاجتم را برآورد
سپس حاجتت را از خدا بخواه.على بن حدید روایت کرده که حضرت موسى بن جعفر علیه السّلام پس از فراغت از نماز شب‏ در حال سجده چنین مى‏گفت:
لَکَ الْمَحْمَدَهُ إِنْ أَطَعْتُکَ وَ لَکَ الْحُجَّهُ إِنْ عَصَیْتُکَ لا صُنْعَ لِی وَ لا لِغَیْرِی فِی إِحْسَانٍ إِلا بِکَ یَا کَائِنُ [کَائِنا] قَبْلَ کُلِّ شَیْ‏ءٍ وَ یَا مُکَوِّنَ کُلِّ شَیْ‏ءٍ إِنَّکَ عَلَى کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدِیرٌ اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنَ الْعَدِیلَهِ عِنْدَ الْمَوْتِ وَ مِنْ شَرِّ الْمَرْجِعِ فِی الْقُبُورِ وَ مِنَ النَّدَامَهِ یَوْمَ الْآزِفَهِ فَأَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَجْعَلَ عَیْشِی عِیشَهً نَقِیَّهً وَ مِیتَتِی مِیتَهً سَوِیَّهً وَ مُنْقَلَبِی مُنْقَلَبا کَرِیما غَیْرَ مُخْزٍ وَ لا فَاضِحٍ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الْأَئِمَّهِ یَنَابِیعِ الْحِکْمَهِ ،
شکر و سپاس تنها از آن توست اگر از تو اطاعت کردم و حجّت و برهان تنها از آن توست اگر تو را معصیت کردم،در نیکى کردن نه کارى از من ساخته است و نه از غیر من جز به عنایت تو،اى هستى پیش از هرچیز،اى هستى‏بخش هر چیز،تو بر هر کارى توانایى‏ خدایا!از انحراف و ناباورى به هنگام مرگ،و از گزند بازگشت در گورها،و از پشیمانى در روز قیامت به تو پناه مى‏آورم،از تو مى‏خواهم بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستى،و قرار دهى زندگى‏ام را زندگى پاکى،و مرگم را مرگى معتدل،و بازگشتگاهم را بازگشتگاهى کریمانه که در آن خوارى و رسوایى نباشد.خدایا! بر محمّد و خاندانش درود فرست،آن امامانى که چشمه‏هاى حکمت،
وَ أُولِی النِّعْمَهِ وَ مَعَادِنِ الْعِصْمَهِ وَ اعْصِمْنِی بِهِمْ مِنْ کُلِّ سُوءٍ وَ لا تَأْخُذْنِی عَلَى غِرَّهٍ وَ لا عَلَى غَفْلَهٍ وَ لا تَجْعَلْ عَوَاقِبَ أَعْمَالِی حَسْرَهً وَ ارْضَ عَنِّی فَإِنَّ مَغْفِرَتَکَ لِلظَّالِمِینَ وَ أَنَا مِنَ الظَّالِمِینَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی مَا لا یَضُرُّکَ وَ أَعْطِنِی مَا لا یَنْقُصُکَ فَإِنَّکَ الْوَسِیعُ رَحْمَتُهُ الْبَدِیعُ حِکْمَتُهُ وَ أَعْطِنِی السَّعَهَ وَ الدَّعَهَ وَ الْأَمْنَ وَ الصِّحَّهَ وَ الْبُخُوعَ وَ الْقُنُوعَ وَ الشُّکْرَ وَ الْمُعَافَاهَ وَ التَّقْوَى وَ الصَّبْرَ وَ الصِّدْقَ عَلَیْکَ وَ عَلَى أَوْلِیَائِکَ وَ الْیُسْرَ وَ الشُّکْرَ وَ اعْمُمْ بِذَلِکَ یَا رَبِّ أَهْلِی وَ وَلَدِی وَ إِخْوَانِی فِیکَ وَ مَنْ أَحْبَبْتُ وَ أَحَبَّنِی وَ وَلَدْتُ وَ وَلَدَنِی مِنَ الْمُسْلِمِینَ وَ الْمُؤْمِنِینَ یَا رَبَّ الْعَالَمِینَ.
و صاحبان نعمت،و ریشه‏هاى عصمت‏اند،و مرا به‏ وسیله آنان از هر بدى نگهدار،و در حالت غرور و غفلت مگیر،و سرانجام کارهایم را حسرت و اندوه قرار مده، و از من راضى شو،زیرا همانا آمرزشت براى ستمگاران است و من از ستمکارانم،خدایا!بر من بیامرز آنچه را به تو زیان‏ نمى‏رساند،و به من عطا کن آنچه را که کاستى‏ات ندهد،همانا رحمتت گسترده و حکمتت نوین است.خدایا!و به‏ من مرحمت فرما:گشایش،راحتى،امنیت،سلامت،فروتنى،قناعت،سپاسگذارى،تندرستى‏کامل،پرواپیشگى، شکیبائى،راستى بر تو و دوستانت،آسانى،شکر،و همه اینها را پروردگارا به خانوده و فرزند و برادان دینى‏ام و هرکه را دوست دارم و دوستم دارد،و هرکه فرزندم باشد و فرزندش باشم از مسلمانان و مؤمنان عمومیت ده،اى پروردگار جهانیان.

ابن اشیم گفته:وقت خواندن این دعا پس از هشت رکعت نماز شب و پیش از نماز وتر است،پس از آن سه رکعت وتر را به جاى مى‏آورى چون سلام دادى،در حالتى که نشسته‏اى بگو:
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لا تَنْفَدُ خَزَائِنُهُ وَ لا یَخَافُ آمِنُهُ رَبِّ إِنِ ارْتَکَبْتُ الْمَعَاصِیَ فَذَلِکَ ثِقَهٌ [ثِقَهً] مِنِّی بِکَرَمِکَ إِنَّکَ تَقْبَلُ التَّوْبَهَ عَنْ عِبَادِکَ وَ تَعْفُو عَنْ سَیِّئَاتِهِمْ وَ تَغْفِرُ الزَّلَلَ وَ إِنَّکَ [فَإِنَّکَ‏] مُجِیبٌ لِدَاعِیکَ وَ مِنْهُ قَرِیبٌ وَ أَنَا تَائِبٌ إِلَیْکَ مِنَ الْخَطَایَا وَ رَاغِبٌ إِلَیْکَ فِی تَوْفِیرِ حَظِّی مِنَ الْعَطَایَا یَا خَالِقَ الْبَرَایَا یَا مُنْقِذِی مِنْ کُلِّ شَدِیدَهٍ [شِدَّهٍ] یَا مُجِیرِی مِنْ کُلِّ مَحْذُورٍ وَفِّرْ عَلَیَّ السُّرُورَ وَ اکْفِنِی شَرَّ عَوَاقِبِ الْأُمُورِ [فَإِنَّکَ‏] فَأَنْتَ اللَّهُ عَلَى نَعْمَائِکَ وَ جَزِیلِ عَطَائِکَ مَشْکُورٌ وَ لِکُلِّ خَیْرٍ مَذْخُورٌ .
خداى را که خزانه‏هایش پایان نمى‏پذیرد،و آن‏که را امان دهد هرگز نمى‏ترسد، پرودگارا اگر مرتکب گناهانى شدم در اثر اطمینانم به کرم تو بود،همانا توبه بندگان را مى‏پذیرى،و از بدیهایشان درمى‏گذرى،و لغزشها را مى‏آمرزى،همانا تو خواننده‏ات را اجابت مى‏نمایانى،و به او نزدیکى،و من از خطاها تنها به جانب تو باز مى‏گردم،و در کامل کردن بهره‏ام از عطاها تنها به سوى تو رغبت دارم، اى آفریننده آفریدگان،اى نجات‏بخش من از هر سختى،اى پناه من از هرچه که هراسناک گردم خوشحالى‏ام را فراوان کن،و مرا از بدفرجامى در کارها کفایت فرما،تویى خدایى که بر نعمتها و عطاهاى‏ فراوانت سپاس شده،و براى هر خیرى ذخیره بندگانى.

و آگاه باش علما براى هر شب این ماه نماز مخصوصى ذکر کرده‏اند،که مقام را گنجایش نقل آن نیست.