دعای بیست و یکم:در اندوه و پریشانی

نیایش او، چون کارى او را اندوهگین مى‏ساخت و خطاها او را پریشان مى‏کرد

 وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیْهِ السّلَامُ إِذَا حَزَنَهُ أَمْرٌ وَ أَهَمّتْهُ الْخَطَایَا

 

اللّهُمّ یَا کَافِیَ الْفَرْدِ الضّعِیفِ، وَ وَاقِیَ الْأَمْرِ الْمَخُوفِ، أَفْرَدَتْنِی الْخَطَایَا فَلَا صَاحِبَ مَعِی، وَ ضَعُفْتُ عَنْ غَضَبِکَ فَلَا مُؤَیّدَ لِی، وَ أَشْرَفْتُ عَلَى خَوْفِ لِقَائِکَ فَلَا مُسَکّنَ لِرَوْعَتِی‏
وَ مَنْ یُؤْمِنُنِی مِنْکَ وَ أَنْتَ أَخَفْتَنِی، وَ مَنْ یُسَاعِدُنِی وَ أَنْتَ أَفْرَدْتَنِی، وَ مَنْ یُقَوّینِی وَ أَنْتَ أَضْعَفْتَنِی‏
لَا یُجِیرُ، یَا إِلَهِی، إِلّا رَبّ‏ٌ عَلَى مَرْبُوبٍ، وَ لَا یُؤْمِنُ إِلّا غَالِبٌ عَلَى مَغْلُوبٍ، وَ لَا یُعِینُ إِلّا طَالِبٌ عَلَى مَطْلُوبٍ.
وَ بِیَدِکَ، یَا إِلَهِی، جَمِیعُ ذَلِکَ السّبَبِ، وَ إِلَیْکَ الْمَفَرّ وَ الْمَهْرَبُ، فَصَلّ عَلَى مُحَمّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَجِرْ هَرَبِی، وَ أَنْجِحْ مَطْلَبِی.
اللّهُمّ إِنّکَ إِنْ صَرَفْتَ عَنّی وَجْهَکَ الْکَرِیمَ أَوْ مَنَعْتَنِی فَضْلَکَ الْجَسِیمَ أَوْ حَظَرْتَ عَلَیّ رِزْقَکَ أَوْ قَطَعْتَ عَنّی سَبَبَکَ لَمْ أَجِدِ السّبِیلَ إِلَى شَیْ‏ءٍ مِنْ أَمَلِی غَیْرَکَ، وَ لَمْ أَقْدِرْ عَلَى مَا عِنْدَکَ بِمَعُونَهِ سِوَاکَ، فَإِنّی عَبْدُکَ وَ فِی قَبْضَتِکَ، نَاصِیَتِی بِیَدِکَ.
لَا أَمْرَ لِی مَعَ أَمْرِکَ، مَاضٍ فِیّ حُکْمُکَ، عَدْلٌ فِیّ قَضَاؤُکَ، وَ لَا قُوّهَ لِی عَلَى الْخُرُوجِ مِنْ سُلْطَانِکَ، وَ لَا أَسْتَطِیعُ مُجَاوَزَهَ قُدْرَتِکَ، وَ لَا أَسْتَمِیلُ هَوَاکَ، وَ لَا أَبْلُغُ رِضَاکَ، وَ لَا أَنَالُ مَا عِنْدَکَ إِلّا بِطَاعَتِکَ وَ بِفَضْلِ رَحْمَتِکَ.
إِلَهِی أَصْبَحْتُ وَ أَمْسَیْتُ عَبْداً دَاخِراً لَکَ، لَا أَمْلِکُ لِنَفْسِی نَفْعاً وَ لَا ضَرّاً إِلّا بِکَ، أَشْهَدُ بِذَلِکَ عَلَى نَفْسِی، وَ أَعْتَرِفُ بِضَعْفِ قُوّتِی وَ قِلّهِ حِیلَتِی، فَأَنْجِزْ لِی مَا وَعَدْتَنِی، وَ تَمّمْ لِی مَا آتَیْتَنِی، فَإِنّی عَبْدُکَ الْمِسْکِینُ الْمُسْتَکِینُ الضّعِیفُ الضّرِیرُ الْحَقِیرُ الْمَهِینُ الْفَقِیرُ الْخَائِفُ الْمُسْتَجِیرُ.
اللّهُمّ صَلّ عَلَى مُحَمّدٍ وَ آلِهِ، وَ لَا تَجْعَلْنِی نَاسِیاً لِذِکْرِکَ فِیمَا أَوْلَیْتَنِی، وَ لَا غَافِلًا لِإِحْسَانِکَ فِیمَا أَبْلَیْتَنِی، وَ لَا آیِساً مِنْ إِجَابَتِکَ لِی وَ إِنْ أَبْطَأَتْ عَنّی، فِی سَرّاءَ کُنْتُ أَوْ ضَرّاءَ، أَوْ شِدّهٍ أَوْ رَخَاءٍ، أَوْ عَافِیَهٍ أَوْ بَلَاءٍ، أَوْ بُؤْسٍ أَوْ نَعْمَاءَ، أَوْ جِدَهٍ أَوْ لَأْوَاءَ، أَوْ فَقْرٍ أَوْ غِنًى.
اللّهُمّ صَلّ عَلَى مُحَمّدٍ وَ آلِهِ، وَ اجْعَلْ ثَنَائِی عَلَیْکَ، وَ مَدْحِی إِیّاکَ، وَ حَمْدِی لَکَ فِی کُلّ حَالَاتِی حَتّى لَا أَفْرَحَ بِمَا آتَیْتَنِی مِنَ الدّنْیَا، وَ لَا أَحْزَنَ عَلَى مَا مَنَعْتَنِی فِیهَا، وَ أَشْعِرْ قَلْبِی تَقْوَاکَ، وَ اسْتَعْمِلْ بَدَنِی فِیمَا تَقْبَلُهُ مِنّی، وَ اشْغَلْ بِطَاعَتِکَ نَفْسِی عَنْ کُلّ مَا یَرِدُ عَلَیّ حَتّى لَا أُحِبّ شَیْئاً مِنْ سُخْطِکَ، وَ لَا أَسْخَطَ شَیْئاً مِنْ رِضَاکَ.
اللّهُمّ صَلّ عَلَى مُحَمّدٍ وَ آلِهِ، وَ فَرّغْ قَلْبِی لِمَحَبّتِکَ، وَ اشْغَلْهُ بِذِکْرِکَ، وَ انْعَشْهُ‏
بِخَوْفِکَ وَ بِالْوَجَلِ مِنْکَ، وَ قَوّهِ بِالرّغْبَهِ إِلَیْکَ، وَ أَمِلْهُ إِلَى طَاعَتِکَ، وَ أَجْرِ بِهِ فِی أَحَبّ السّبُلِ إِلَیْکَ، وَ ذَلّلْهُ بِالرّغْبَهِ فِیمَا عِنْدَکَ أَیّامَ حَیَاتِی کُلّهَا.
وَ اجْعَلْ تَقْوَاکَ مِنَ الدّنْیَا زَادِی، وَ إِلَى رَحْمَتِکَ رِحْلَتِی، وَ فِی مَرْضَاتِکَ مَدْخَلِی، وَ اجْعَلْ فِی جَنّتِکَ مَثْوَایَ، وَ هَبْ لِی قُوّهً أَحْتَمِلُ بِهَا جَمِیعَ مَرْضَاتِکَ، وَ اجْعَلْ فِرَارِی إِلَیْکَ، وَ رَغْبَتِی فِیمَا عِنْدَکَ، وَ أَلْبِسْ قَلْبِیَ الْوَحْشَهَ مِنْ شِرَارِ خَلْقِکَ، وَ هَبْ لِیَ الْأُنْسَ بِکَ وَ بِأَوْلِیَائِکَ وَ أَهْلِ طَاعَتِکَ.
وَ لَا تَجْعَلْ لِفَاجِرٍ وَ لَا کَافِرٍ عَلَیّ مِنّهً، وَ لَا لَهُ عِنْدِی یَداً، وَ لَا بِی إِلَیْهِمْ حَاجَهً، بَلِ اجْعَلْ سُکُونَ قَلْبِی وَ أُنْسَ نَفْسِی وَ اسْتِغْنَائِی وَ کِفَایَتِی بِکَ وَ بِخِیَارِ خَلْقِکَ.
اللّهُمّ صَلّ عَلَى مُحَمّدٍ وَ آلِهِ، وَ اجْعَلْنِی لَهُمْ قَرِیناً، وَ اجْعَلْنِی لَهُمْ نَصِیراً، وَ امْنُنْ عَلَیّ بِشَوْقٍ إِلَیْکَ، وَ بِالْعَمَلِ لَکَ بِمَا تُحِبّ وَ تَرْضَى، إِنّکَ عَلَى کُلّ شَیْ‏ءٍ قَدِیرٌ، وَ ذَلِکَ عَلَیْکَ یَسِیرٌ.

 

ترجمه :
خدایا اى بى‏نیاز کننده بنده تنها مانده ناتوان و اى نگاه دارنده از پیش آمد سهمگین و گزند حوادث زمان، خطاها مرا به بى‏کسى کشیده، پس یار و یاورى ندارم و از تحمل خشم تو فرو مانده‏ام، پس نیرو دهنده‏اى نمى‏یابم و به خوف برخورد یادآورى تو مشرف شده‏ام، پس تسکین دهنده‏اى براى وحشتم نمى‏بینم و کدام کس مرا از تو ایمن مى‏سازد، در صورتى که تو مرا ترسانده باشى و کدام کس به یارى من مى‏پردازد، در حالى که تو تنهایم گذاشته باشى؟ و کدامین کس مرا نیرو مى‏بخشد، آنجا که تو ناتوانم کرده باشى زنهار نمى‏تواند داد اى معبود من پرورده‏اى را مگر پروردگارش، و امان نمى‏تواند بخشید مغلوبى را مگر غالبش، و یارى نمى‏تواند داد فرارى مورد تعقیبى را مگر تعقیب کننده مقتدرش، تنها پناهگاه حمایت تو گشوده است. پس بر محمد و آلش رحمت فرست و فرارم را زنهار بخش و مطلبم را برآر.
خدایا تو اگر روى نیکویت را از من بگردانى. یا فضل عظیمت را از من دریغ دارى، یا روزیت را از من بازگیرى، یا رشته رحمتت را از من بگسلى، غیر از تو وسیله‏اى براى هیچ یک از آزروهایم نخواهم داشت. و بر آنچه نزد تو است به کمک غیر تو دست نخواهم یافت. زیرا که من بنده تو و مسخر و مقهور توأم. با فرمانت مرا فرمانى نیست، حکمت درباره من روان و قضایت در حق من به آئین عدل است. و بیرون رفتن از قلمرو سلطنت تو نمى‏توانم و بر تجاوز از قدرتت توانائى ندارم، و به جلب محبتت، قادر نیستم. و به خشنودیت نمى‏رسم و به خزانه‏هاى رحمتت دست نمى‏یابم مگر به مدد اطاعت تو و رحمت سرشار تو. خدایا شب را به صبح آوردم و روز را به شام بردم، در حالى که بنده ذلیلى از آن توأم که جز به مدد تو بر جلب نفعى و دفع ضررى قادر نیستم. من در باره خود به این ذلت و مسکنت گواهى مى‏دهم. و به ضعف نیرو و بیچارگى خود اعتراف مى‏کنم. پس به آنچه مرا وعده داده‏اى وفا کن. و آنچه را که عطا کرده‏اى کامل ساز. زیرا که من بنده بینواى زار ناتوان، و مستمند بى‏سامان و خوار بى‏مقدار فقیر ترسان و زینهار خواه توأم.
خدایا بر محمد و آلش رحمت فرست. و مرا از یاد عطایاى خود دچار فراموشى مکن. و از احسانت در آنچه بخشیده‏اى غافل مساز. و از اجابت دعایم. اگر چه به تأخیر افتد ناامیدم منماى: در خوشى باشم یا در ناخوشى، در سختى یا در رفاه، در سلامت یا بلاء، در شدت حاجت یا در آغوش نعمت، در توانگرى یا درویشى، در فقر یا در غنى.
خدایا بر محمد و آلش رحمت فرست، و مرا، در همه حال به ثناء و مدح و سپاس خود مشغول دار، تا به بهره‏اى که از دنیا به من داده‏اى خوشحال نشوم و بر آنچه مرا از آن باز داشته‏اى، غمگین نگردم. و دلم را به خلعت تقوى بپوشان، و بدنم را در آنچه از من مقبول تو است بگمار، و نفسم را بطاعت خود از اندیشه‏ها و خاطراتى که بر من وارد مى‏شود بازدار، تإ؛پ‏پّ‏ّ چیزى را که تو دشمن دارى دوست ندارم. و آنچه را که موجب خشنودى تو است، دشمن ندارم.
خدایا بر محمد و آلش رحمت فرست. و دلم را براى محبت خود فارغ و بیاد خویش مشغول ساز. و به ترس و هراس خود از درافتادن به پرتگاه هوى نگاه دار، و به رغبت بسوى خود نیرومند کن، و به فرمانبرداریت متمایل نماى. و آن را در خوشایندترین راهها در نظر خود روان کن، و سراسر ایام زندگیم به رغبت در رحمتهاى خود رام ساز. و تقوایت را از دنیا توشه‏ام گردان و سفر مرا به جانب رحمتت و ورود مرا بسر منزل خشنودیت قرار ده و مسکنم را در بهشت خود مقرر دار و مرا نیروئى بخش که بوسیله آن همه بار رضاى ترا بر دوش کشم و فرارم را بسوى تو و رغبتم را در آنچه نزد تو است قرار ده، و دلم را در جامه رمیدگى از اشرار خلق خود بپوشان، و الفت و انس با خود و دوستان و اهل طاعتت را به من ارزانى دار. و از فاجرى و کافرى منتى بر من قرار مده. و براى آنان درباره من نعمتى و مرا بسوى ایشان حاجتى مگذار. بلکه آسایش دل و آرامش جان و بى‏نیازى و کفایت کار مرا به عهده لطف خود و گزیدگان خلق خود گیر.
خدایا بر محمد و آلش رحمت فرست و مرا با ایشان همنشین و یار ساز، و به شوق بسوى تو و به انجام آنچه دوست دارى و بپسندى بر من منت بگذار. زیرا تو بر هر چیز قدرت بى‏پایان دارى، و این کار براى تو آسان است.

دعا برای رفع پریشانی و بیماری

دهم:کفعمى روایت کرده:مردى به رسول خدا صلى اللّه علیه و آله از تنگدستى و پریشانى و بیمارى شکایت کرد،حضرت فرمود:هر صبح‏ و شام ده مرتبه این دعا را بخواند،او سه روز بر این دعا مداومت کرد،حال او به صحّت و توانگرى و راحتى برگشت، و شیخ طوسى و دیگران،آن را در تعقیب نماز صبح ذکر کرده‏اند،و دعا این است:
لا حَوْلَ وَلا قُوَّهَ اِلاّ بِاللَّهِ تَوَکَّلْتُ عَلَى الْحَىِّ الَّذى لا یَمُوتُ وَالْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذى لَمْ یَتَّخِذْ وَلَدا وَلَمْ یَکُنْ لَهُ شَریکٌ فِى الْمُلْکِ وَلَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِىُّ مِنَ الذُّلِّ وَکَبِّرْهُ تَکْبیرا
جنبش و نیرویى نیست مگر به خدا،توکّل کردم بر زنده‏اى که هرگز نمى‏میرد،و ستایش خداى را که فرزندى‏ نگرفت،و براى او در فرمانروایى شریکى نمى‏باشد،و براى او از روى خوارى سرپرستى نیست،و او را بزرگ شمار بزرگ‏شمردنى شایسته.

دعای شیبه هذلی

نهم:کلینى و ابن بابویه و دیگران به سندهاى معتبر از حضرت باقر علیه السّلام روایت کرده‏اند:شیبه هذلى به محضر حضرت رسول خدا صلى اللّه علیه و آله‏ آمد و عرضه داشت:یا رسول اللّه من پیر شده ‏ام،و به اعمالى که پیش از این خود را به آن عادت داده بودم-همچون نماز و روزه و حج و جهاد قدرتم وفا نمى ‏کند،بنابراین گفتارى به من بیاموز که خدا مرا به آن سود بخشد،و انجامش برایم سبک و آسان باشد.حضرت‏ فرمودند:سخنت را بار دیگر بگو،شیبه سه مرتبه سخنش را تکرار کرد.حضرت فرمودند:درخت و کلوخى در اطراف تو نماند،مگر اینکه‏ از باب ترحّم بر تو گریست،هرگاه از نماز صبح فارغ شوى ده مرتبه بگو:
سُبْحانَ اللَّهِ الْعَظیمِ وَبِحَمْدِهِ وَلا حَوْلَ وَلا قُوَّهَ اِلاّ بِاللَّهِ الْعَلِىِّ الْعَظیمِ
منزّه است خداى بزرگ،و ستایش از آن اوست،و جنبش و نیرویى نیست مگر به خداوند والاى بزرگ
تا خدا به برکت‏ این دعا،تو را از کورى و دیوانگى و خوره و پیسى و پریشانى و تباهى عقل،عافیت دهد.شیبه گفت:یا رسول اللّه این‏ براى دنیا من است،براى آخرت من چیزى بفرما،فرمودند:بعد از هر نماز مى ‏گویى:
اَللّهُمَّ اهْدِنى مِنْ عِنْدِکَ وَاَفِضْ عَلَىَّ مِنْ فَضْلِکَ وَانْشُرْ عَلَىَّ مِنْ رَحْمَتِکَ وَاَنْزِلْ عَلَىَّ مِنْ بَرَکاتِکَ
خدایا مرا از جانب خود راهنمایى کن،و از فضل خود بر من کرامت فرما،و رحمتت را بر من بگستران،و از برکاتت‏ بر من نازل کن.
آنگاه حضرت فرمودند:اگر بنده بر این عمل مواظبت کند،و آن را عمدا تا وقت مردن ترک‏ نکند،چون به صحران محشر درآید،هشت در بهشت،براى او گشوده مى‏شود،که از هر درى که بخواهد وارد شود.و این‏ دعاى آخر به اسانید معتبر دیگر نیز وارد شده.