اعتقادات ۶۳

معنای حقیقی اِتقان:

 

اِتقان از ریشه تَقَنَ و یعنی محکم کاری کردن در کارها و انجام دادن کارها از راه درست و رعایت قوانین مربوط به هر کاری هست. مثلا طرف میخاد کار و کسبی راه بندازه، اول باید بره قوانینش رو یاد بگیره بعد شروع کنه و همینجوری توکل به خدا کردن بدون مطالعه و تحقیق، خلاف صراط مستقیم و اتقان هست.

در صراط مستقیم، اینکه کارهارو به همون نیت و هدفی که خدا میخاد، و همینطور اینکه از همون راه و روشی که خدا میخاد انجام بدیم، مصداق رعایت اتقانه.

 

یا در مثالی ساده، اگر احتمال میدیم که ماشینمونو سرقت کنند، مجهز کردن ماشین به وسایل ضد سرقت و یا پارک کردن اون در جای امن، رعایت اتقان محسوب میشه.

 

در نگاه اول شاید ورع و اتقان دارای یه مفهوم باشند ولی میشه گفت که ورع بیشتر محکم کاری کردن در زمینه روحیاته ولی اتقان محدوده وسیعتری از امور زندگی رو در بر می گیره و بیشتر در زمینه امورات زندگی روزمرست.

 

برای اینکه مفهوم و تفاوتهای سه واژهٔ اتقان، ورع و تقوی بهتر درک بشه، یه مثال مشترک میزنیم.

 

فرض کنید میخایم یه سفر از تهران بریم شمال.

– اینکه قبل از مسافرت، تحقیق کنیم که از جاده چالوس بریم بهتره یا از اتوبان؟ جاده بازه یا بسته؟ برف میاد یا نه؟ و همینطور اینکه ترمز و روغن و بنزین و … رو چک کنیم و محکم کاری کنیم تا توی راه نمونیم، همه از روحیهٔ اتقانه.

 

– حالا توی جاده چالوس دارید حرکت میکنید ، سرعت مجاز رفتن و سبقت غیر مجاز نگرفتن و کلا از بین بردن زمینه های ایجاد خطر، مفهوم ورع رو داره و اگر غیر از این عمل کنیم، احتمال داره مبتلا به سانحه بشیم و این حالت نداشتن روحیه ورع محسوب میشه.

 

– ترمز گرفتنِ توی سرپایینی ها و پیچهای جاده چالوس موقع زیاد بودن سرعت، به مفهوم رعایت تقواست. چون در غیر اینصورت، قطعا مبتلا به سانحه میشیم.

 

هر کدوم از سه مورد فوق که نباشه، خطر حادثهٔ بد یا تصادف زیاد میشه .

حالا همه موارد که رعایت بشه، باید حوادث غیر معمول مثل رانندگانِ ناشیِ جاده و سقوط سنگ و … رو بسپریم به خدا و توکل عام داشته باشیم.

ویژگیهای بارز قمربنی هاشم (علیه السلام) در ناحیه مقدسه

بهترین منبع برای شناخت شخصیت قمربنی هاشم عباس بن علی حضرت ابوالفضل(علیه السلام)، سخنان امامان معصوم(علیهم السلام) درباره ایشان است. زیارت نامه هایی که به زیارت نامه های “مأثوره” شهرت دارد، مرجع اساسی برای آگاهی یافتن از امتیازات و ویژگی های حضرت ابوالفضل(علیه السلام) است.

برای حضرت عباس بن علی(علیه السلام) چند زیارت نامه از اهل بیت(علیهم السلام) وجود دارد. هنگامی که امام صادق(علیه السلام) به زیارت مرقد عموی خویش حضرت ابوالفضل رفتند، به ابوحمزه ثمالی زیارت نامه ای آموزش دادند.

امام زمان حضرت مهدی(علیه السلام) نیز خطاب به ابومنصور بن عبدالمنعم بن نعمان بغدادی، زیارت نامه ای را برای شهیدان کربلا نوشتند که به زیارت ناحیه مقدسه ویژه زیارت شهیدان کربلا مشهور است.

در فرازی از این زیارت نامه درباره حضرت عباس(علیه السلام) چنین آمده است: السلام علی العباس بن امیرالمومنین المواسی أخاه بِنَفسِهِ، الا’خذ لِغَدِهِ مِن أمسهِ الفادی له، الواقی. السّاعی الیه بمائه، المَقطُوعه یداه، لَعَنَ الله قاتلیه یزیدبن وقاد و حکیم بن الطفیل الطائی(مصباح الزائر شیخ مفید، ص۱۴۸*اقبال الأعمال سیدبن طاووس، ص۴۷*بحارالانوار، ج۴۵، ص۶۴ و ج۱۰۱ ص۲۶۹).

سلام بر عباس فرزند امیرمومنان که جان خویش را در راه برادرش داد از دیروزش برای فردایش توشه برگرفت، در راه برادر جانبازی کرد و خود را فدایش کرد، از او حفاظت و خود را سپر بلایش کرد، برای او آب آورد، دست هایش قطع شد. خداوند قاتلانش یزیدبن وقاد و حکیم بن طفیل طائی را لعنت کند.
در این زیارت نامه بسیار مهم و با ارزش و روشنگری که از ناحیه مقدسه صادر شده است، برخی امتیازات حضرت اباالفضل العباس(علیه السلام) یادآوری شده است. متن این زیارت سندی مکتوب از حضرت ولی عصر قائم آل محمد(علیه السلام) درباره ابعاد شخصیت عموی خویش حضرت عباس(علیه السلام) است.

مواسات و جانبازی

مواسات به معنای کمک، همیاری، همکاری و مساعدت است. در این زیارت نامه مهدوی، حضرت ابوالفضل با وصف زیبای “المواسی اخاه بنفسه” ستوده شده اند و امام زمان(علیه السلام) برایشان درود فرستاده اند. کسی که برادرش را با جانش یاری و کمک کرد. مواسات با جان، بالاترین و باارزش ترین نوع مواسات است و فراتر از مواسات و کمک مالی، زبانی، قلمی و قلبی است.این سطح از ایمان و وفاداری در حضرت اباالفضل(علیه السلام)، بی نظیر و نمونه است. البته این ارتباط صمیمی و عارفانه متقابل بود. در فرمان امام حسین(علیه السلام) به برادرش حضرت عباس(علیه السلام) برای گفت وگو با دشمنان به منظور گرفتن مهلت تا روز عاشورا چنین آمده است: یا عباس اِرکب بِنَفسی أنتَ یا أخی! (ارشاد شیخ مفید، ج۲، ص۹۲). ای عباس! برخیز جانم فدایت ای برادر!

دقت در این کلام امام معصوم(علیه السلام)، جایگاه بلند و بی نظیر حضرت اباالفضل العباس(علیه السلام) را آشکار می کند. امام حسین(علیه السلام) به حضرت اباالفضل(علیه السلام) می فرماید: جانم فدایت.

آخرت گرایی

امام مهدی(علیه السلام) در این زیارت نامه صفت “الا’خذ لِغَدِهِ من أمسِهِ” را برای عباس بن علی(علیه السلام) آورده اند؛ از دیروز برای فردایش توشه برداشت. رهایی از دنیاگرایی و وسوسه های شیطانی و سودجویی های گوناگون و قرار دادن دنیا زیر پای خویش برای تامین آخرت و فردای برتر، از امتیازات حضرت ابوالفضل(علیه السلام) بوده است.

فدایی اسلام و ولایت

امتیاز “الفادی له” نشان دهنده اوج ایثار است. حضرت ابوالفضل(ع) در راه ولایت و اطاعت از امام زمانش، همه سرمایه اش را که عمر و جان خویش بود، فدا کرد.

حفاظت و پاسداری

“الواقی” به معنای حمایت کننده و پشتیبان و پاسدار و نگه دارنده است. حضرت ابوالفضل(علیه السلام) حامی و پشتیبان برادر خویش، رهبر قیام عاشورا و انقلاب کربلا بود. او در حمایت و پشتیبانی از امام حسین(ع) هرگز کوتاهی نکرد.

سقای کربلا

“السّاعی الیه بمائِهِ” ویژگی دیگر حضرت اباالفضل(ع) است که در زیارت ناحیه مقدسه بیان شده است؛ ایشان کوشش کرد آب برای ولی عصر خویش بیاورد بنابراین آب آورنده و تلاشگر و کوشنده برای سقایت و آب رسانی به امام حسین(علیه السلام) و اهل بیت(علیهم السلام) بود.

تقدیم دو دست در راه خدا

حضرت ابوالفضل(ع) در کلام امام مهدی(علیه السلام) “المقطوعه یَداهُ” توصیف شده است. فداکاری در راه خدا تا قطع دستان، در کارنامه حضرت ابوالفضل(ع) وجود دارد.

در زیارت ناحیه مقدسه که از سوی امام زمان(ع) صادر شده، حضرت ابوالفضل(ع) به عنوان اسوه حسنه در ولایت مداری، فداکاری، جانبازی و پاسداری معرفی شده است. امام زمان(ع) در این زیارت نامه در شش جمله، شش ویژگی بارز حضرت ابوالفضل(ع) را نام برده و ابعاد گوناگون شخصیت الهی ایشان را معرفی کرده اند

تاسوعا و عاشورای حسینی

 

تاسوعا، روز نهم ماه محرم است،آخرین روزی است که حسین بن علی علیه السلام سومین امام شیعیان و یارانش شبانگاه آن را درک کرده اند و این روز به شب عاشورا پیوند خورده است.عاشورایی که با وجود گذشت سالها همچنان دل دل مسلمانان جهان داغی تازه است و در نزد شیعیان از اهمیت بالایی برخوردار است. شیعیان این روز را منتسب به عباس بن علی علیه السلام نیز می دانند، و این روز را بسان روز عاشورا گرامی داشته و در آن به سوگواری می پردازند.

 

 

منزلگه عشاق دل آگاه حسین است ،

بیراهه نرو ساده ترین راه حسین است

از مردم گمراه جهان راه مجویید ،

نزدیکترین راه به الله حسین است .

 

حدیث روز

آتشی در دل مومنان

پیامبر صلى الله علیه و آله:

 إنَّ لِقَتلِ الحُسَینِ حَرارَهً فی قُلوبِ المُؤمِنینَ لاتَبرُدُ أبَدا

شهادت حسین سلام الله علیه آتشى در دل مؤمنان درانداخته است که هرگز سرد نخواهد شد .

مستدرک الوسائل : ج ۱۰ ، ص ۳۱۸ / دانشنامه امام حسین : ج۱۰، ص ۳۲

 

 

اعتقادات ۶۲

معنای حقیقی وَرَع:

 

وَرَع یعنی پرهیز و فاصله گرفتنِ از مرزهای ممنوعه و خطوط قرمز. مرزهائی که تماسِ با اونها، رعایت کردن تقوا رو مشکل میکنه .

مثلا میدونیم که اگر فلان جا بریم، به مرز گناه نزدیک میشیم. یا مثلا وقتی رستوران رفتیم، برای اینکه موقع غذا خوردن، چشم توی چشم ناموس مردم نشیم، جوری دور میز غذا بشینیم (یا جایی بشینیم) که امکان دیدن میز کناری نباشه و پشت به اون خانواده بشینیم همونطور که خودمون دوست داریم دیگران خانوادهٔ ما رو رعایت کنند. چون ممکنه در موقع چشم تو چشم شدن با فرد نامحرم، رعایت کردن تقوا سخت بشه. پس بهتره تا جائیکه مفسده ای نیست یا برامون مقدوره، از محرمات و خطوط قرمز دوری کنیم.

فرق ورع با تقوی اینه که تقوی یعنی محافظت از خود در هنگام روبرو شدن با گناه. ولی ورع یعنی اجتناب و دوری کردنِ از روبرو شدنِ با گناه. مثلا در زندگی روزانه، حرکت با سرعت مطمئنه که کمتر نیاز به ترمز کردن باشه، مصداق ورع هست و ترمز کردن مصداق تقوی.

مثلا یکنفر میره لب بام خونه و تا خواست بیفته پایین، دستشو میگیره به نردهٔ لب بام تا نیفته. این یعنی تقوی. ولی نفر دوم اگر محتاط باشه، اصلا لب بام نمیره تا با خطر سقوط هم مواجه نشه. این یعنی ورع.

حضرت علی علیه السلام نیز در روایتی از ما خواسته اند بوسیلهٔ داشتن اجتهاد و ورع، ایشون رو یاری کنیم. یعنی اگر از مرزهای گناه و خطوط قرمز دین دوری کنیم، ایشون رو در هدفشون که هدایت امت به رستگاری هست، یاری کردیم.