وَ رُوِیَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ الْوَشَّاءِ قَالَ: کُنْتُ مَعَ أَبِی وَ أَنَا غُلَامٌ فَتَعَشَّیْنَا عِنْدَ الرِّضَا ع- لَیْلَهَ خَمْسَهٍ وَ عِشْرِینَ مِنْ ذِی الْقَعْدَهِ فَقَالَ لَهُ لَیْلَهُ خَمْسَهٍ وَ عِشْرِینَ مِنْ ذِی الْقَعْدَهِ وُلِدَ فِیهَا إِبْرَاهِیمُ ع‏ وَ وُلِدَ فِیهَا عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ ع وَ فِیهَا دُحِیَتِ الْأَرْضُ مِنْ تَحْتِ الْکَعْبَهِ فَمَنْ صَامَ ذَلِکَ الْیَوْمَ کَانَ کَمَنْ صَامَ سِتِّینَ شَهْراً.

وَ رُوِیَ‏ أَنَّ فِی تِسْعٍ وَ عِشْرِینَ‏ مِنْ ذِی الْقَعْدَهِ أَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ الْکَعْبَهَ وَ هِیَ أَوَّلُ رَحْمَهٍ نَزَلَتْ فَمَنْ صَامَ ذَلِکَ الْیَوْمَ کَانَ کَفَّارَهَ سَبْعِینَ سَنَهً.

وَ رَوَى الْحَسَنُ بْنُ رَاشِدٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ- لِلْمُسْلِمِینَ عِیدٌ غَیْرُ الْعِیدَیْنِ قَالَ نَعَمْ یَا حَسَنُ وَ أَعْظَمُهُمَا وَ أَشْرَفُهُمَا قَالَ قُلْتُ لَهُ فَأَیُّ یَوْمٍ هُوَ قَالَ هُوَ یَوْمٌ نُصِبَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع عَلَماً لِلنَّاسِ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ وَ أَیُّ یَوْمٍ هُوَ قَالَ إِنَّ الْأَیَّامَ تَدُورُ وَ هُوَ یَوْمُ ثَمَانِیَهَ عَشَرَ مِنْ ذِی الْحِجَّهِ قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ وَ مَا یَنْبَغِی لَنَا أَنْ نَصْنَعَ فِیهِ قَالَ تَصُومُهُ یَا حَسَنُ وَ تُکْثِرُ فِیهِ الصَّلَاهَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ ع وَ تَبَرَّأُ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِمَّنْ ظَلَمَهُمْ حَقَّهُمْ فَإِنَّ الْأَنْبِیَاءَ ع کَانَتْ تَأْمُرُ الْأَوْصِیَاءَ بِالْیَوْمِ الَّذِی کَانَ یُقَامُ فِیهِ الْوَصِیُّ أَنْ یُتَّخَذَ عِیداً قَالَ قُلْتُ مَا لِمَنْ صَامَهُ مِنَّا قَالَ صِیَامُ سِتِّینَ شَهْراً وَ لَا تَدَعْ صِیَامَ یَوْمِ سَبْعَهٍ وَ عِشْرِینَ مِنْ رَجَبٍ فَإِنَّهُ هُوَ الْیَوْمُ الَّذِی أُنْزِلَتْ فِیهِ النُّبُوَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ ص وَ ثَوَابُهُ مِثْلُ سِتِّینَ شَهْراً لَکُمْ.

من لا یحضره الفقیه، ج‏۲، ص: ۹۰ و ۹۱

---

و از حسن بن علىّ وشّاء روایت شده است که گفت: من در زمان کودکى با پدرم در شب بیست و پنجم ذى القعده شام را نزد حضرت رضا علیه السّلام صرف کردیم، آن حضرت به پدرم فرمود: شب بیست و پنجم ذى القعده شبى است که ابراهیم و عیسى بن مریم علیهما السّلام در آن شب متولّد شده‏اند، و در آن شب زمین از زیر کعبه گسترش یافته است، پس کسى که روز آن را روزه بدارد، به مانند کسى است که شصت ماه روزه داشته باشد.

و روایت شده است که خداى عزّ و جلّ کعبه را در بیست و نهم ذى القعده نازل ساخته است، و آن نخستین رحمتى است که نازل شده است، پس کسى که آن روز را روزه بدارد، روزه‏اش کفّاره هفتاد سال است.

و حسن بن راشد روایت کرده است، که به امام صادق علیه السّلام معروض داشتم: فدایت شوم، آیا براى مسلمین جز آن دو عید عیدى هست؟ فرمود:

آرى، اى حسن، و آن عید اعظم و اشرف از آن دو عید است. راوى گوید: به آن حضرت عرض کردم: آن کدام روز است؟ فرمود: همان روزى که امیر مؤمنان‏ علیه السّلام براى مردم بعنوان شاخص حقّ تعیین شد.

راوى گفت: گفتم: فدایت شوم، آن کدام روز است؟ فرمود: روزها گردش مى‏کند، و آن، روز هجدهم از ذى الحجّه است، گفت: گفتم: فدایت شوم، در آن روز چه کارى براى ما سزاوار است که بجا آوریم؟ فرمود: کار سزاوار این است که آن روز را روزه بدارى، و صلوات بسیار بر محمّد و اهل بیتش نثار کنى و از کسانى که در حقّ ایشان ستم کرده‏اند به سوى خداى عزّ و جلّ بیزارى بجوئى، زیرا که پیامبران، اوصیاء خود را در باره روزى که وصىّ در آن روز منصوب مى‏شد امر مى‏کردند تا آن روز را عید بگیرند گوید: گفتم: اجر کسى از ما که آن روز را روزه بدارد چیست؟ فرمود: اجر شصت ماه روزه داشتن. و روزه روز بیست و هفتم رجب را وامگذار، زیرا که آن همان روزى است که نبوّت در آن روز بر محمّد صلّى اللَّه علیه و آله نازل شد، و ثواب آن براى شما با شصت ماه برابر است.

من لا یحضره الفقیه / ترجمه غفارى، على اکبر ومحمد جواد و بلاغى، صدر، ج‏۲، ص: ۴۱۰

تبریک عید غدیر

نازد به خودش خدا که حیدر دارد

دریای فضائلی مطهر دارد

همتای علی نخواهد آمد والله

صد بار اگر کعبه ترک بردارد

عید کمال دین . سالروز اتمام نعمت و هنگامه اعلان وصایت و ولایت

امیر المومنین علیه السلام

بر شیعیان و پیروان ولایت خجسته باد

نمازهای عید غدیر

۱٫ نماز شب عید غدیر
این نماز دوازده رکعت است. هر دو رکعت یک تشهد دارد و در پایان رکعت دوازدهم باید سلام داد. در هر رکعت، بعد از سوره حمد توحید ده بار و آیه الکرسی یک بار خوانده می شود. در رکعت دوازدهم باید هر یک از حمد و سوره را هفت بار خواند و این ذکر را ده بار در قنوت تکرار کرد: لا اله الا الله وحده لا شریک له، له الملک و له الحمد یحیی و یمیت و یمیت و یحیی و هو حی لا یموت بیده الخیر و هو علی کل شی قدیر.

در دو سجده رکعت آخر، این ذکر ده بار خوانده می شود:
سبحان من احصی کل شی علمه سبحان من لا ینبغی التسبیح الا له سبحان ذی المن و النعم سبحان ذی الفضل و الطول سبحان ذی العز و الکرم اسالک بمعا قد العز من عرشک و منتهی الرحمه من کتابک و بالاسم الاعظم و کلماتک التامه ان تصلی علی محمد رسولک و اهل بیته الطیبین الطاهرین و ان تفعل بی کذا و کذا [به جای کذا و کذا حاجت خود را [ذکر کند] و سپس بگوید انک سمیع مجیب.

۲٫ نماز روز عید غدیر
نیم ساعت پیش از ظهر غدیر، دو رکعت نماز مستحب است. در هر رکعت بعد از حمد، سوره های توحید، قدر و آیه الکرسی ده بار خوانده می شود.

۳٫ نماز مسجد غدیر
امام صادق(علیه السلام) فرمود: یستحب الصلاه فی مسجد الغدیر  ; نماز در مسجد غدیر مستحب است.

اعمال مستحبی در عید غدیر

زینت دادن
آراستن پیکر و آذین بستن خانه، کوچه و بازار، در روزهای عید، عملی رایج است. عیدی در ذهن و دل مردم زنده است که در آن خویش را بیارایند و در و دیوار را آذین بندی کنند.

چون عید غدیر بزرگترین عید است مردم باید در آن، بیش از هر عید دیگر، شادمانی کنند و خود و جامعه را بیارایند. فضیلت این عمل بسیار است، امام رضا(علیه السلام) فرمود:

روز غدیر روز زینت است، کسی که برای روز غدیر زینت کند خداوند همه گناهان کوچک و بزرگش را آمرزیده، فرشتگانی به سویش می فرستد تا حسنات او را بنویسند و تا عید غدیر سال بعد بر درجات او بیفزایند.

اهمیت زینت در این روز چنان است که امام رضا(علیه السلام) برای گروهی لباسهای نو، انگشتر و کفش فرستاد.

شادی کردن
امام علی(علیه السلام) فرمود: و اظهروا … السرور فی ملاقاتکم  ; در برخوردها شادی را آشکار کنید.

امام صادق(علیه السلام) فرمود: روز غدیر روز خوشحالی و شادی است.

شکر گزاری
امام علی(علیه السلام) فرمود: در روز غدیر، خدای را بر آنچه به شما ارزانی داشته نعمت ولایت شکر کنید.

صدقه دادن
روز غدیر یکی از مستحبات مؤکد صدقه دادن است. امام علی(علیه السلام) فرمود: الدرهم فیه بمائتی الف درهم ;فضیلت یک درهم، که در روز غدیر داده شود، با فضیلت دویست هزار درهم برابر است.

صلوات فرستادن
امام صادق(علیه السلام) فرمود: در روز غدیر، بر محمد و اهل بیتش صلوات بسیار می فرستی.

طعام دادن
در روز غدیر غذا دادن به مؤمنان اهمیت بسیار دارد، امام صادق(علیه السلام) می فرماید: و اطعم اخوانک  ; در روز غدیر، برادران دینی ات را اطعام کن.

امام رضا(علیه السلام) در فضیلت این عمل فرمود: من اطعم مؤمنا کان کمن اطعم جمیع الانبیاء و الصدیقین  ; کسی که مؤمنی را در روز غدیر غذا دهد مانند فردی است که تمام پیامبران و صدیقین را غذا داده است.

اهمیت طعام دادن در این روز به اندازه ای است که امام صادق(علیه السلام) روز غدیر را روز اطعام طعام خوانده است.

عبادت
امام رضا(علیه السلام) فرمود:
هو الیوم الذی یزید الله فی مال من عبد فیه… .
غدیر روزی است که خداوند بر مال کسی که در آن عبادت کند، می افزاید … .

عطر زدن
بر اساس برخی از روایات امام صادق(علیه السلام) مؤمنان را به استعمال عطر در روز غدیر سفارش کرده است.

عمل صالح انجام دادن
روی ان العمل فیه یعدل ثمانین شهرا و دوی انه کفاره ستین سنه.
روایت شده که کردار نیک در روز غدیر، با عمل هشتاد ماه برابری می کند; و نیز روایت شده که کردار نیک در این روز کفاره شصت سال است.

غسل کردن
علمای شیعه بر استحباب غسل در روز غدیر اجماع دارند  و آن را مستحب مؤکد می دانند. بهتر این است که غسل در اول روز انجام گیرد.

قضای حوائج مؤمنان
امام صادق(علیه السلام) فرمود: واقض حوائج اخوانک  ; در عید غدیر حاجتهای برادرانت را برآور!

کمک کردن
کمک کردن به ضعیفان و نیازمندان پیام ویژه صاحب غدیر برای روز غدیر است; پیامی که به فرمان حضرت(علیه السلام) باید دهان به دهان به همه مردم ابلاغ شود:
و لیعد الغنی علی الفقیر و القوی علی الضعیف;  باید در روز غدیر ثروتمند به تهیدست و توانا به ناتوان کمک کند.

 گذشت و آشتی کردن
چشم پوشی از گناه برادران و برقراری ارتباط دوستانه از دیگر مستحبات روز غدیر شمرده شده است.

گشاده رویی
امام علی(علیه السلام) فرمود: و اظهروا البشر فیما بینکم  ; با یکدیگر با گشاده رویی برخورد کنید.

مساوات
امام علی(علیه السلام) فرمود: و ساووا بکم ضعفائکم  ; میان خویش و ضعیفان مساوات ایجاد کنید.

مصافحه
امام علی(علیه السلام) فرمود: اذا تلاقیتم فتصافحوا بالتسلیم  ; وقتی در روز غدیر یکدیگر را ملاقات کردید به هم دست بدهید و سلام کنید.

مهربانی و عطوفت کردن
امام علی(علیه السلام) فرمود: و التعاطف فیه یقتضی رحمه الله و عطفه… .
با یکدیگر عطوفت و مهربانی کردن در روز غدیر، موجب رحمت و عطوفت خدای متعال خواهد شد.

مهمان کردن
امام رضا(علیه السلام) در روز غدیر گروهی را برای افطار نزد خود نگاه داشت.

زیارت در روز غدیر

یکی از اعمال روز غدیر زیارت امیرمؤمنان علی(علیه السلام) است.
زیارت آن حضرت(علیه السلام) به دو صورت ممکن است:

۱٫ زیارت در حرم مطهر
امام رضا(علیه السلام) به احمد بن محمد بن ابی نصربزنطی فرمود: ای فرزند ابونصر، هر کجا بودی در روز غدیر کنار قبر امیرمؤمنان(علیه السلام) حاضر شو! همانا خداوند در این روز گناه شصت سال مرد و زن مؤمن را می آمرزد.

بدرستی که پروردگار در این روز دو برابر آنچه در ماه رمضان شب قدر و شب عید فطر آزاد می کند، می رهاند.

شیوه زیارت آن حضرت را از امام هادی(علیه السلام) مرحوم شیخ عباسی قمی(ره) در مفاتیح الجنان روایت کرده است.

۲٫ زیارتهای عمومی
این زیارت، که به حرم مطهر اختصاص ندارد و ارادتمندان ولایت در همه جا می توانند از آن بهره گیرند، دو مورد است:
الف. زیارت امین الله;
ب. زیارت روایت شده از امام صادق(علیه السلام).
هر دو زیارت در مفاتیح ذکر شده است.