وَ رُوِیَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ الْوَشَّاءِ قَالَ: کُنْتُ مَعَ أَبِی وَ أَنَا غُلَامٌ فَتَعَشَّیْنَا عِنْدَ الرِّضَا ع- لَیْلَهَ خَمْسَهٍ وَ عِشْرِینَ مِنْ ذِی الْقَعْدَهِ فَقَالَ لَهُ لَیْلَهُ خَمْسَهٍ وَ عِشْرِینَ مِنْ ذِی الْقَعْدَهِ وُلِدَ فِیهَا إِبْرَاهِیمُ ع‏ وَ وُلِدَ فِیهَا عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ ع وَ فِیهَا دُحِیَتِ الْأَرْضُ مِنْ تَحْتِ الْکَعْبَهِ فَمَنْ صَامَ ذَلِکَ الْیَوْمَ کَانَ کَمَنْ صَامَ سِتِّینَ شَهْراً.

وَ رُوِیَ‏ أَنَّ فِی تِسْعٍ وَ عِشْرِینَ‏ مِنْ ذِی الْقَعْدَهِ أَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ الْکَعْبَهَ وَ هِیَ أَوَّلُ رَحْمَهٍ نَزَلَتْ فَمَنْ صَامَ ذَلِکَ الْیَوْمَ کَانَ کَفَّارَهَ سَبْعِینَ سَنَهً.

وَ رَوَى الْحَسَنُ بْنُ رَاشِدٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ- لِلْمُسْلِمِینَ عِیدٌ غَیْرُ الْعِیدَیْنِ قَالَ نَعَمْ یَا حَسَنُ وَ أَعْظَمُهُمَا وَ أَشْرَفُهُمَا قَالَ قُلْتُ لَهُ فَأَیُّ یَوْمٍ هُوَ قَالَ هُوَ یَوْمٌ نُصِبَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع عَلَماً لِلنَّاسِ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ وَ أَیُّ یَوْمٍ هُوَ قَالَ إِنَّ الْأَیَّامَ تَدُورُ وَ هُوَ یَوْمُ ثَمَانِیَهَ عَشَرَ مِنْ ذِی الْحِجَّهِ قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ وَ مَا یَنْبَغِی لَنَا أَنْ نَصْنَعَ فِیهِ قَالَ تَصُومُهُ یَا حَسَنُ وَ تُکْثِرُ فِیهِ الصَّلَاهَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ ع وَ تَبَرَّأُ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِمَّنْ ظَلَمَهُمْ حَقَّهُمْ فَإِنَّ الْأَنْبِیَاءَ ع کَانَتْ تَأْمُرُ الْأَوْصِیَاءَ بِالْیَوْمِ الَّذِی کَانَ یُقَامُ فِیهِ الْوَصِیُّ أَنْ یُتَّخَذَ عِیداً قَالَ قُلْتُ مَا لِمَنْ صَامَهُ مِنَّا قَالَ صِیَامُ سِتِّینَ شَهْراً وَ لَا تَدَعْ صِیَامَ یَوْمِ سَبْعَهٍ وَ عِشْرِینَ مِنْ رَجَبٍ فَإِنَّهُ هُوَ الْیَوْمُ الَّذِی أُنْزِلَتْ فِیهِ النُّبُوَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ ص وَ ثَوَابُهُ مِثْلُ سِتِّینَ شَهْراً لَکُمْ.

من لا یحضره الفقیه، ج‏۲، ص: ۹۰ و ۹۱

---

و از حسن بن علىّ وشّاء روایت شده است که گفت: من در زمان کودکى با پدرم در شب بیست و پنجم ذى القعده شام را نزد حضرت رضا علیه السّلام صرف کردیم، آن حضرت به پدرم فرمود: شب بیست و پنجم ذى القعده شبى است که ابراهیم و عیسى بن مریم علیهما السّلام در آن شب متولّد شده‏اند، و در آن شب زمین از زیر کعبه گسترش یافته است، پس کسى که روز آن را روزه بدارد، به مانند کسى است که شصت ماه روزه داشته باشد.

و روایت شده است که خداى عزّ و جلّ کعبه را در بیست و نهم ذى القعده نازل ساخته است، و آن نخستین رحمتى است که نازل شده است، پس کسى که آن روز را روزه بدارد، روزه‏اش کفّاره هفتاد سال است.

و حسن بن راشد روایت کرده است، که به امام صادق علیه السّلام معروض داشتم: فدایت شوم، آیا براى مسلمین جز آن دو عید عیدى هست؟ فرمود:

آرى، اى حسن، و آن عید اعظم و اشرف از آن دو عید است. راوى گوید: به آن حضرت عرض کردم: آن کدام روز است؟ فرمود: همان روزى که امیر مؤمنان‏ علیه السّلام براى مردم بعنوان شاخص حقّ تعیین شد.

راوى گفت: گفتم: فدایت شوم، آن کدام روز است؟ فرمود: روزها گردش مى‏کند، و آن، روز هجدهم از ذى الحجّه است، گفت: گفتم: فدایت شوم، در آن روز چه کارى براى ما سزاوار است که بجا آوریم؟ فرمود: کار سزاوار این است که آن روز را روزه بدارى، و صلوات بسیار بر محمّد و اهل بیتش نثار کنى و از کسانى که در حقّ ایشان ستم کرده‏اند به سوى خداى عزّ و جلّ بیزارى بجوئى، زیرا که پیامبران، اوصیاء خود را در باره روزى که وصىّ در آن روز منصوب مى‏شد امر مى‏کردند تا آن روز را عید بگیرند گوید: گفتم: اجر کسى از ما که آن روز را روزه بدارد چیست؟ فرمود: اجر شصت ماه روزه داشتن. و روزه روز بیست و هفتم رجب را وامگذار، زیرا که آن همان روزى است که نبوّت در آن روز بر محمّد صلّى اللَّه علیه و آله نازل شد، و ثواب آن براى شما با شصت ماه برابر است.

من لا یحضره الفقیه / ترجمه غفارى، على اکبر ومحمد جواد و بلاغى، صدر، ج‏۲، ص: ۴۱۰

اعمال شب وروز عید غدیر

شب هیجدهم:شب عید غدیر و شب بسیار با شرافتى است،سیّد ابن طاووس در کتاب»اقبال«دوازده رکعت نماز با یک سلام به کیفیتى مخصوص براى این شب همراه با دعاهایى روایت کرده است. روز هیجدهم:روز عید غدیر،و»عید اللّه اکبر«،و عید آل محمّد علیهم السّلام و عظیم ‏ترین عید است،و حق تعالى هیچ پیامبرى را مبعوث‏ نفرموده جز آنکه این روز را عید کرده و حرمت آن را دانسته.نام این روز در آسمان روز»عهد معهود«و در زمین روز»میثاق‏ مأخوذ«و»جمع مشهود«است.روایت شده که از امام صادق علیه السّلام پرسیدند،آیا مسلمانان را غیر از جمعه و قربان و فطر عیدى‏ هست؟فرمود:آرى عیدى است که حرمتش از همه اعیاد بیشتر است،راوى گفت:کدام عید است؟حضرت فرمود: روزى است که حضرت رسول صلى اللّه علیه و آله امیر المؤمنین علیه السّلام را به جانشینى خود نصب فرمود،و اعلام کرد:هرکه من مولا و آقاى اویم،پس‏ على مولا و آقا و پیشواى اوست،و آن روز هیجدهم،ذو الحجّه است،راوى گفت:در آن روز چه کارى باید انجام داد؟فرمود باید روزه بدارید،و عبادت کنید،و محمّد و آل محمّد علیهم السّلام را یاد آرید،و بر ایشان صلوات فرستید،رسول خدا صلى اللّه علیه و آله امیر المؤمنین علیه السّلام‏ را وصیت کرد،که این روز را عید گرداند،و هر پیامبرى به جانشینى خویش وصیت مى‏کرد،که این روز را عید کند. در حدیث ابن ابى نصر بزنطر از حضرت رضا علیه السّلام آمده:اى پسر ابى نصر هر کجا باشى،بکوش روز عید غدیر نزد قبر مطهّر حضرت‏ امیر المؤمنین علیه السّلام حاضر شوى،به درستى‏که در این روز،خدا مى‏آمرزد،از هر مرد و زن مؤمن گناه شصت سال ایشان را،و از آتش دوزخ آزاد مى‏کند،دو برابر آنچه در ماه رمضان و شب قدر و شب فطر آزاد کرده،و پرداخت یک درهم در این روز به برادران مؤمن،برابر هزار درهم در اوقات دیگر است،و در این روز به برادران مؤمن احسان کن،و هر مرد و زن مومن‏ را شاد گردان،به خدا سوگند،اگر مردم فضیلت این روز را چنان‏که باید بدانند،هرآینه هر روز فرشتگان با ایشان ده مرتبه‏ مصافحه کنند.در هر صورت بزرگداشت این روز شریف لازم است،و اعمال آن چندچیز است: اوّل:روزه که کفّاره شصت سال گناه است،و در حدیثى است روزه این روز برابر روزه تمامى عمر دنیا و معادل با صد حج و صد عمره است.دوّم:غسل.سوّم:زیارت امیر مؤمنان علیه السّلام و شایسته است انسان هر کجا باشد، بکوشد که خود را به قبر مطّهر آن حضرت برساند،و براى آن جناب در این روز سه زیارت مخصوص روایت شده که یکى از آنها زیارت معروف به«امین اللّه»است،که هم از نزدیک و هم از راه دور خوانده مى‏شود،و آن از زیارات جامعه مطلقه است،و در باب زیارات ان شاء الله تعالى خواهد آمد.چهارم:تعویذى[ذکر مربوط به پناه جستن به خدا از ناملایمات و شرور] را که سیّد ابن طاووس در کتاب«اقبال»از رسول خدا صلى اللّه علیه وآله روایت کرده بخواند.