فضیلت زیارت حضرت حمزه(ع)

مؤلّف گوید:مدایح جناب حمزه(ره)و فضیلت زیارت آن حضرت پیش از آن است که ذکر شود.فخر المحققین(ره)در«رساله فخریه»فرموده است:زیارت حمزه و باقى شهداى مدفون در احد مستحبّ است،زیرا از رسول خدا صلى اللّه علیه و آله روایت‏ شده:هرکه مرا زیارت کند و عمویم حمزه را زیارت نکند،همانا به من جفا کرده است.این فقیر د رکتاب«بیت الأحزان» در مصائب سیّده زنان عالم نقل کرده‏ام که حضرت فاطمه علیها السلام پس از وفات پدر بزرگوار خود،هر روز دوشنبه و پنجشنبه‏ به زیارت حمزه و شهداى احد مى‏رفت و نماز مى‏خواند و دعا مى‏کرد و این عمل را تا زمان وفاتش ترک نکرد.محمود بن لبید گفته است:آن سیّده جلیله کنار قبر حمزه مى‏رفت،و گریه مى‏کرد،من در یکى از روزها به زیارت حمزه مشرّف‏ شدم،دیدم آن مظلومه نزد قبر حمزه مشغول به گریه است،من صبر کردم تا از گریه آرام شد،نزدیک رفتم و سلام کردم‏ و گفتم:اى سیّده زنان،به حق خدا قسم،با این گریه‏ات رگهاى دلم را قطع کردى!!فرمود:اى ابا عمر گریستن براى من شایسته است،زیرا مصیبت بهترین پدرها رسول خدا صلى اللّه علیه و آله به من رسیده،آنگاه فرمود: واشوقاه الى رسول اللّه و چنین انشاء کرد:

إِذَا مَاتَ یَوْما مَیِّتٌ قَلَّ ذِکْرُهُ        وَ ذِکْرُ أَبِی مُذْ مَاتَ وَ اللَّهِ أَکْثَرُ

چون بمیرد روزى مرده‏اى یادش کم شود       و یاد پدرم از وقتى که وفات کرد به خدا قسم بیشتر است

شیخ مفید(رحمه اللّه علیه)فرمود
وَ کَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله علیه و آله أَمَرَ فِی حَیَاتِهِ بِزِیَارَهِ قَبْرِ حَمْزَهَ علیه السلام وَ کَانَ یُلِمُّ بِهِ وَ بِالشُّهَدَاءِ وَ لَمْ تَزَلْ فَاطِمَهُ علیها السلام بَعْدَ وَفَاتِهِ صلى الله علیه و آله تَغْدُو إِلَى قَبْرِهِ وَ تَرُوحُ وَ الْمُسْلِمُونَ یَنْتَابُونَ عَلَى زِیَارَتِهِ وَ مُلازَمَهِ قَبْرِهِ
رسول خدا(درود خدا بر او و خاندانش باد)در زمان حیاتش به زیارت قبر حمزه‏ امر فرمود،و خود آن حضرت به زیارت حمزه و شهداء مى‏آمد،و فاطمه(درود خدا بر او)همواره پس از وفات پیامبر (درود خدا بر او و خاندانش باد)همواره صبح و شب به جانب قبر حمزه مى‏رفت،و مسلمانان هم براى زیارت و ملازمت قبر حمزه نوبت به نوبت مى‏آمدند.

زیارت حضرت حمزه(ع)

چون به زیارت آن حضرت نزد قبرش رفتى بگو:
السَّلامُ عَلَیْکَ یَا عَمَّ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا خَیْرَ الشُّهَدَاءِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا أَسَدَ اللَّهِ وَ أَسَدَ رَسُولِهِ أَشْهَدُ أَنَّکَ قَدْ جَاهَدْتَ فِی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ جُدْتَ بِنَفْسِکَ وَ نَصَحْتَ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله علیه و آله وَ کُنْتَ فِیمَا عِنْدَ اللَّهِ سُبْحَانَهُ رَاغِبا بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی أَتَیْتُکَ [مُتَقَرِّبا إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ بِزِیَارَتِکَ وَ] مُتَقَرِّبا إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ بِذَلِکَ رَاغِبا إِلَیْکَ فِی الشَّفَاعَهِ أَبْتَغِی بِزِیَارَتِکَ [بِذَلِکَ‏] خَلاصَ نَفْسِی مُتَعَوِّذا بِکَ مِنْ نَارٍ اسْتَحَقَّهَا مِثْلِی بِمَا جَنَیْتُ عَلَى نَفْسِی هَارِبا مِنْ ذُنُوبِیَ الَّتِی احْتَطَبْتُهَا عَلَى ظَهْرِی فَزِعا إِلَیْکَ رَجَاءَ رَحْمَهِ رَبِّی أَتَیْتُکَ مِنْ شُقَّهٍ بَعِیدَهٍ طَالِبا فَکَاکَ رَقَبَتِی مِنَ النَّارِ وَ قَدْ أَوْقَرَتْ ظَهْرِی ذُنُوبِی ،
سلام بر تو اى عموى رسول خدا(درود خدا بر او و خاندانش باد)سلام بر تو اى بهترین شهیدان،سلام بر تو اى شیر خدا و شیر رسول خدا،شهادت مى‏دهم که تو در راه خداى عزّ و جلّ جهاد کردى،و جانت را بخشیدى،و براى رسول خدا خیرخواهى نمودى،و آنچه را نزد خداى پاک بود رغبت داشتى،پدر و مادرم فدایت،به سویت آمدم،تا با این‏ آمدن به رسول خدا(درود خدا بر او و خاندانش باد)تقرّب جویم،مشتاق به توام در شفاعت،با زیارتت رهایى جانم‏ را مى‏طلبم،به تو پناهنده‏ام از آتشى که مثل من به خاطر جنایتى که برخود کرده‏ام مستحقّ آن است، از گناهانى که بر پشتم بار کرده‏ام گریزانم،به امید رحمت پروردگارم به تو پناهنده‏ام،از راه دور مشقّت بارى به سویت آمدم،خواهان آزادى‏ام از آتش دوزخ،پشتم را گناهانم سنگین بار کرده،
وَ أَتَیْتُ مَا أَسْخَطَ رَبِّی وَ لَمْ أَجِدْ أَحَدا أَفْزَعُ إِلَیْهِ خَیْرا لِی مِنْکُمْ أَهْلَ بَیْتِ الرَّحْمَهِ فَکُنْ لِی شَفِیعا یَوْمَ فَقْرِی وَ حَاجَتِی فَقَدْ سِرْتُ إِلَیْکَ مَحْزُونا وَ أَتَیْتُکَ مَکْرُوبا وَ سَکَبْتُ عَبْرَتِی عِنْدَکَ بَاکِیا وَ صِرْتُ إِلَیْکَ مُفْرَدا وَ أَنْتَ مِمَّنْ أَمَرَنِیَ اللَّهُ بِصِلَتِهِ وَ حَثَّنِی عَلَى بِرِّهِ وَ دَلَّنِی عَلَى فَضْلِهِ وَ هَدَانِی لِحُبِّهِ وَ رَغَّبَنِی فِی الْوِفَادَهِ إِلَیْهِ وَ أَلْهَمَنِی طَلَبَ الْحَوَائِجِ عِنْدَهُ أَنْتُمْ أَهْلُ بَیْتٍ لا یَشْقَى مَنْ تَوَلاکُمْ وَ لا یَخِیبُ مَنْ أَتَاکُمْ وَ لا یَخْسَرُ مَنْ یَهْوَاکُمْ وَ لا یَسْعَدُ مَنْ عَادَاکُمْ .
و بجا آورده‏ام آنچه‏ را که پروردگارم را به خشم آورده،احدى را براى خود بهتر از شما اهل بیت رحمت نیافتم که به او پناه برم،پس روز تهیدستى و حاجت‏ شفیع من باش،که اندوهگین به سویت سیر کردم،و محزون به جانبت آمدم،و گریه‏کنان در پیشگاهت اشک‏ ریختم،و تنها به محضرت آمدم،و تو از کسانى هستى که خدا پیوندش را به من دستور داده،و به نیکى بر او فرمانم داده،و بر فضلش دلالتم کرده،و به محبّتش راهنمایى‏ام نموده،و به وار شدن بر او تشویقم کرده،و خواستن حوایج را نزد او به من الهام نموده، شما اهل بیتى هستید که هرکه دوستتان بدارد هرگز بدبخت نشود،و هرکه به جانب شما آید هرگز محروم نگردد،و هرکه هواى شما را بدارد هرگز زیانکار نشود، و هرکه شما را دشمن بدارد هرگز به سعادت نرسد.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ اللَّهُمَّ إِنِّی تَعَرَّضْتُ لِرَحْمَتِکَ بِلُزُومِی لِقَبْرِ عَمِّ نَبِیِّکَ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ لِیُجِیرَنِی مِنْ نِقْمَتِکَ [وَ سَخَطِکَ وَ مَقْتِکَ‏] فِی یَوْمٍ تَکْثُرُ فِیهِ الْأَصْوَاتُ وَ تَشْغَلُ کُلُّ نَفْسٍ بِمَا قَدَّمَتْ وَ تُجَادِلُ عَنْ نَفْسِهَا فَإِنْ تَرْحَمْنِی الْیَوْمَ فَلا خَوْفٌ عَلَیَّ وَ لا حُزْنٌ وَ إِنْ تُعَاقِبْ فَمَوْلًى لَهُ الْقُدْرَهُ عَلَى عَبْدِهِ وَ لا تُخَیِّبْنِی بَعْدَ الْیَوْمِ وَ لا تَصْرِفْنِی بِغَیْرِ حَاجَتِی فَقَدْ لَصِقْتُ بِقَبْرِ عَمِّ نَبِیِّکَ وَ تَقَرَّبْتُ بِهِ إِلَیْکَ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِکَ وَ رَجَاءَ رَحْمَتِکَ فَتَقَبَّلْ مِنِّی وَ عُدْ بِحِلْمِکَ عَلَى جَهْلِی وَ بِرَأْفَتِکَ عَلَى جِنَایَهِ نَفْسِی فَقَدْ عَظُمَ جُرْمِی وَ مَا أَخَافُ أَنْ تَظْلِمَنِی وَ لَکِنْ أَخَافُ سُوءَ الْحِسَابِ ،
پس رو به قبله مى‏کنى،و دو رکعت نماز زیارت بجا مى‏آورى،و پس از تمام شدن، نماز،خود را به قبر مى‏چسبانى و مى‏گویى:خداى بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست،خدایا،من با ملازمت قبر عموى پیامبرت(درود خدا بر او و خاندانش باد)،خود را در معرض رحمتت قرار دادم،تا از انتقامت پناهم‏ دهد،در روزى که ناله‏ها در آن بسیار مى‏شود،و سرگرم شود هرکه به آنچه پیش فرستاده،و از خود دفاع نماید،اگر در آن روز به من رحم کنى،ترس و اندوهى بر من نیست،و اگر کیفرم دهى،پس مولایى‏ هستى که او را بر بنده‏اش قدرت کامل است،پس از این روز محرومم مساز،و بدون برآورده شدن حاجتم باز مگردان،چرا که خود را به قبر عموى پیامبرت چسباندم،و به وسیله او به سوى تو تقرّب جستم،براى طلب رضاى تو،و امید به رحمتت،بنابراین از من بپذیر،و به بردبارى‏ات بر جهلم به من بازگرد،و به مهرت بر جنایتى که بر خود وارد آوردم،هرآینه گناهم بزرگ شد،و از اینکه به‏ من ستم کنى نمى‏ترسم،ولى از بدى حساب مى‏ترسم،
فَانْظُرِ الْیَوْمَ تَقَلُّبِی عَلَى قَبْرِ عَمِّ نَبِیِّکَ فَبِهِمَا فُکَّنِی مِنَ النَّارِ وَ لا تُخَیِّبْ سَعْیِی وَ لا یَهُونَنَّ عَلَیْکَ ابْتِهَالِی وَ لا تَحْجُبَنَّ عَنْکَ صَوْتِی وَ لا تَقْلِبْنِی بِغَیْرِ حَوَائِجِی یَا غِیَاثَ کُلِّ مَکْرُوبٍ وَ مَحْزُونٍ وَ یَا مُفَرِّجا عَنِ الْمَلْهُوفِ الْحَیْرَانِ الْغَرِیقِ الْمُشْرِفِ عَلَى الْهَلَکَهِ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ انْظُرْ إِلَیَّ نَظْرَهً لا أَشْقَى بَعْدَهَا أَبَدا وَ ارْحَمْ تَضَرُّعِی وَ عَبْرَتِی وَ انْفِرَادِی،
پس امروز غلطیدنم بر قبر عموى پیامبرت را بنگر،پس به حق حرمت‏ آن دو بزرگوار از آتش آزادم کن،و کوششم را محروم از رحمت مفرما،و زارى‏ام بر تو سبک نیاید،و صدایم از تو محجوب نگردد،و بدون برآورده شدن حاجتم مرا باز نگردان،اى فریادرس هر دلگیر اندوهگین،اى گشاینده اندوه از غمزده‏ سرگردان و غرق شده مشرف به هلاکت،پس بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست،و به من نظر کن نظر کردنى که بعد از آن بدبخت نشوم هرگز،و به زارى و اشک و تنهایى‏ام رحم کن،
فَقَدْ رَجَوْتُ رِضَاکَ وَ تَحَرَّیْتُ الْخَیْرَ الَّذِی لا یُعْطِیهِ أَحَدٌ سِوَاکَ فَلا تَرُدَّ أَمَلِی اللَّهُمَّ إِنْ تُعَاقِبْ فَمَوْلًى لَهُ الْقُدْرَهُ عَلَى عَبْدِهِ وَ جَزَائِهِ [جَزَاهُ‏] بِسُوءِ [سُوءُ] فِعْلِهِ فَلا أَخِیبَنَّ الْیَوْمَ وَ لا تَصْرِفْنِی بِغَیْرِ حَاجَتِی وَ لا تُخَیِّبَنَّ شُخُوصِی وَ وِفَادَتِی فَقَدْ أَنْفَدْتُ نَفَقَتِی وَ أَتْعَبْتُ بَدَنِی وَ قَطَعْتُ الْمَفَازَاتِ وَ خَلَّفْتُ الْأَهْلَ وَ الْمَالَ وَ مَا خَوَّلْتَنِی وَ آثَرْتُ مَا عِنْدَکَ عَلَى نَفْسِی وَ لُذْتُ بِقَبْرِ عَمِّ نَبِیِّکَ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ تَقَرَّبْتُ بِهِ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِکَ فَعُدْ بِحِلْمِکَ عَلَى جَهْلِی وَ بِرَأْفَتِکَ عَلَى ذَنْبِی فَقَدْ عَظُمَ جُرْمِی بِرَحْمَتِکَ یَا کَرِیمُ یَا کَرِیمُ
من خشنودى‏ات را امید دارم، و جویاى آن خیرى هستم،که احدى آن را جز تو عطا نمى‏کند،پس آرزویم را باز مگردان،خدایا اگر کیفر کنى،پس مولایى هستى‏ که بر بنده‏اش و سزایش به بدى عملش قدرت دارد،پس امروز نومیدم مکن،و بدون حاجتم باز مگردان، و حرکت کردن و آمدنم را ناامید مفرما،زیرا توشه‏ام را خرج کردم،و بدن را به زحمت انداختم،و بیابانهاى خطرناک‏ را پشت سر گذاشتم،و اهل و مال و آنچه را به من دادى بجاى گذاردم و آنچه را نزد تو است بر خود اختیار نمودم،و به قبر عموى پیامبرت(درود خدا بر او و خاندانش باد)پناه بردم،و به وسیله او براى به دست آوردن رضایت تقرّب جستم،پس‏ به بردبارى‏ات بر جهلم،و به رأفتت بر گناهم بازگرد،به راستى بزرگ شده،به مهربانى‏ات اى بزرگوار،اى بزرگوار.