اعمال و نماز شب های ماه رمضان

سیزدهم:از امام صادق علیه السّلام روایت شده:در هر شب ماه رمضان بخوان:
اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ أَنْ تَجْعَلَ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ فِی الْأَمْرِ الْحَکِیمِ مِنَ الْقَضَاءِ الَّذِی لا یُرَدُّ وَ لا یُبَدَّلُ أَنْ تَکْتُبَنِی مِنْ حُجَّاجِ بَیْتِکَ الْحَرَامِ الْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ الْمَشْکُورِ سَعْیُهُمْ الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ الْمُکَفَّرِ عَنْ سَیِّئَاتِهِمْ [عَنْهُمْ سَیِّئَاتُهُمْ‏] وَ أَنْ تَجْعَلَ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ أَنْ تُطِیلَ عُمُرِی فِی خَیْرٍ وَ عَافِیَهٍ وَ تُوَسِّعَ فِی رِزْقِی وَ تَجْعَلَنِی مِمَّنْ تَنْتَصِرُ بِهِ لِدِینِکَ وَ لا تَسْتَبْدِلْ بِی غَیْرِی .
خدایا از تو درخواست مى‏کنم،در آنچه حکم مى‏کنى و مقدّر مى‏فرمایى،از امر حتمى در کار حکیمانه،از فرمانى که برگشت ناپذیرد،و تغییر پیدا نمى‏کند چنین قرار دهى که مرا در شمار زائران خانه‏ات ثبت کنى،زائرانى که حجشان پذیرفته شده و تلاششان قبول شده،و گناهانشان به آمرزش رسیده، و بدیهایشان محو گشته،و در آنچه حکم مى‏کنى،و مقدّر مى‏فرمایى قرار دهى،که عمر مرا در خیر و سلامت کامل‏ طولانى کنى،و در روزى‏ام وسعت دهى،و مرا از آنانى قرار دهى که به وسیله آنان دینت را یارى مى‏کنى،و دیگرى را به جاى من قرار ندهى
چاردهم:در کتاب«انیس و الصّالحین»آمده است که در هر شب از شبهاى ماه رمضان بخواند:
أَنْ یَنْقَضِیَ عَنِّی شَهْرُ رَمَضَانَ أَوْ یَطْلُعَ الْفَجْرُ مِنْ لَیْلَتِی هَذِهِ وَ لَکَ قِبَلِی تَبِعَهٌ أَوْ ذَنْبٌ تُعَذِّبُنِی عَلَیْهِ
به عظمت ذات کریمانه‏ات پناه مى‏آورم،از اینکه ماه رمضان از من بگذرد،یا سپیده این شب بدمد،و هنوز نزد من حقى براى تو یا گناهى مانده باشد،که بر آن عذابم کنى.
پانزدهم:شیخ کفعمى در حاشیه«بلد الامین»از سیّد ابن باقى روایت کرده که مستحب است در هر شب ماه رمضان دو رکعت نماز خوانده شود،در هر رکعت سوره«حمد»یک مرتبه و سوره«توحید»سه مرتبه و چون سلام داده شد بگوید:
سُبْحَانَ مَنْ هُوَ حَفِیظٌ لا یَغْفُلُ سُبْحَانَ مَنْ هُوَ رَحِیمٌ لا یَعْجَلُ سُبْحَانَ مَنْ هُوَ قَائِمٌ لا یَسْهُو سُبْحَانَ مَنْ هُوَ دَائِمٌ لا یَلْهُو
منزّه است آن‏که نگهبان است و غفلت نمى‏کند،منزّه است آن‏که مهربان است و شتاب نمى‏ورزد،منزّه است آن‏که‏ برپا است و از یاد نمى‏برد،منزّه است آن‏که همیشگى است و سرگرم نمى‏شود.
سپس تسبیحات اربعه[یعنى: سبحان اللّه و الحمد للّه و لا اله الاّ اللّه و اللّه اکبر]راهفت مرتبه بگوید،آنگاه بخواند:
سُبْحَانَکَ سُبْحَانَکَ سُبْحَانَکَ یَا عَظِیمُ اغْفِرْ لِیَ الذَّنْبَ الْعَظِیمَ
منزّهى تو منزّهى تو،منزّهى تو،اى بزرگ،گناه بزرگ مرا بیامرز.
سپس بر پیامبر و آل او علیهم السّلام ده مرتبه صلوات‏ فرستد.کسى‏که این دو رکعت نماز را بجا آورد،حق تعالى براى او هفتاد هزار گناه را بیامرزد…تا آخر خبر.

دعای افتتاح

بخش دوّم:اعمالى است که باید در شبهاى رمضان بجا آورد،و آن چند عمل است:اوّل:افطار نمودن و مستحبّ است پس از نماز شام افطار کند مگر آنکه ضعف بر او چیره شده باشد،یا جمعى جهت فطار منتظر او باشند،دوّم:با غذایى پاکیزه از حرام‏ و شبهه افطار کند،و بهتر است با خرماى حلال روزه خود را بگشاید،تا ثواب نمازش چهار صد برابر گردد،و به خرما،آب،رطب‏ شیر،حلوا،نبات،آب گرم،به هر کدام که افطار کند خوب است. سوّم:در وقت افطار دعاهاى ویژه آن را بخواند،از جمله بگوید:
اللَّهُمَّ لَکَ صُمْتُ وَ عَلَى رِزْقِکَ أَفْطَرْتُ وَ عَلَیْکَ تَوَکَّلْتُ
خدایا براى تو روزه گرفتم،و بر خوان تو افطار کردم،و بر تو تکیه نمودم.
تا خدا ثواب هرکسى را که در این روز روزه داشته به او عطا کند و اگر دعاى«اللّهمّ‏ ربّ النّور العظیم»را که سیّد و کفعمى روایت کرده‏اند بخواند فضیلت بسیار یابد،و روایت شده که امیر المؤمنین علیه السّلام‏ هرگاه مى‏خواست افطار کند مى‏گفت:
بِسْمِ اللَّهِ اللَّهُمَّ لَکَ صُمْنَا وَ عَلَى رِزْقِکَ أَفْطَرْنَا فَتَقَبَّلْ [فَتَقَبَّلْهُ‏] مِنَّا إِنَّکَ أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ
به نام خدا،خدایا براى تو روزه‏گرفتیم،و بر روزى تو افطار کردیم،خدایا از ما بپذیر،که تو شنوا و دانایى
چهارم:در هنگام خوردن لقمه اول بگوید
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ یَا وَاسِعَ الْمَغْفِرَهِ اغْفِرْ لِی
به نام خدا که رحمتش بسیار و مهربانى‏اش همیشگى است،اى گسترده آمرزش،مرا بیامرز
تا خدا او را بیامرزد در روایت آمده که در پایان هر روز از روزهاى ماه رمضان،خدا هزار هزار نفر را از آتش دوزخ آزاد کند،پس از حضرتش‏ بخواه که تو را یکى از آنان قرار دهد.پنجم:در وقت افطار سوره«قدر»را بخواند.ششم:به هنگام افطار صدقه داده،و به روزه‏ داران افطار دهد،هرچند به قدر چند دانه خرما یا جرعه‏اى آب باشد.از رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله روایت شده:هرکه روزه‏دارى را افطار دهد همچون اجر آن روزه‏دار برایش خواهد بود،بى‏آنکه از پاداش آن روزه‏دار چیزى کاسته شود.و همچنین براى او خواهد بود همانند آن عمل خوبى که آن افطار کننده به نیروى آن طعام بجا آورد،آیه اللّه علاّمه حلى در رساله«سعدیه»از امام صادق علیه السّلام روایت‏ کرده:هر مؤمنى در ماه رمضان مؤمن دیگرى را به لقمه‏اى اطعام کند،حق تعالى براى او بنویسد اجر کسى را که سى بنده مؤمن‏ آزاد کرده،و نزد خدا یک دعایش مستجاب شود. هفتم:در هر شب خواندن هزار مرتبه«انّا انزلناه»وارد است.هشتم:در هر شب اگر بتواند صد مرتبه سوره«حم دخان»را بخواند. نهم:سیّد روایت کرده است:هرکه این دعا را در هر شب ماه رمضان بخواند،گناهان چهل سال او آمرزیده مى‏شود:
اللَّهُمَّ رَبَّ شَهْرِ رَمَضَانَ الَّذِی أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ وَ افْتَرَضْتَ عَلَى عِبَادِکَ فِیهِ الصِّیَامَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ ارْزُقْنِی حَجَّ بَیْتِکَ الْحَرَامِ فِی عَامِی هَذَا وَ فِی کُلِّ عَامٍ وَ اغْفِرْ لِی تِلْکَ الذُّنُوبَ الْعِظَامَ فَإِنَّهُ لا یَغْفِرُهَا غَیْرُکَ یَا رَحْمَانُ یَا عَلامُ
خدایا پروردگار ماه رمضان،که قرآن را در آن فرو فرستادى،و روزه را در آن بر بندگانت واجب‏ نمودى،بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست،و زیارت خانه‏ات را در این سال و در هر سال نصیب من‏ فرما،و برایم بیامرز گناهان بزرگى را که آنها را جز تو نیامرزد،اى بخشاینده،اى داراى دانش بى‏پایان.
دهم:در هر شب پس از مغرب دعاى حج را بخواند،که بیان آن در بخش اوّل گذشت. یازدهم:در هر شب از ماه رمضان بخواند:
اللَّهُمَّ إِنِّی أَفْتَتِحُ الثَّنَاءَ بِحَمْدِکَ وَ أَنْتَ مُسَدِّدٌ لِلصَّوَابِ بِمَنِّکَ وَ أَیْقَنْتُ أَنَّکَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ فِی مَوْضِعِ الْعَفْوِ وَ الرَّحْمَهِ وَ أَشَدُّ الْمُعَاقِبِینَ فِی مَوْضِعِ النَّکَالِ وَ النَّقِمَهِ وَ أَعْظَمُ الْمُتَجَبِّرِینَ فِی مَوْضِعِ الْکِبْرِیَاءِ وَ الْعَظَمَهِ اللَّهُمَّ أَذِنْتَ لِی فِی دُعَائِکَ وَ مَسْأَلَتِکَ فَاسْمَعْ یَا سَمِیعُ مِدْحَتِی وَ أَجِبْ یَا رَحِیمُ دَعْوَتِی وَ أَقِلْ یَا غَفُورُ عَثْرَتِی فَکَمْ یَا إِلَهِی مِنْ کُرْبَهٍ قَدْ فَرَّجْتَهَا وَ هُمُومٍ [غُمُومٍ‏] قَدْ کَشَفْتَهَا وَ عَثْرَهٍ قَدْ أَقَلْتَهَا وَ رَحْمَهٍ قَدْ نَشَرْتَهَا وَ حَلْقَهِ بَلاءٍ قَدْ فَکَکْتَهَا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَمْ یَتَّخِذْ صَاحِبَهً وَ لا وَلَدا وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ شَرِیکٌ فِی الْمُلْکِ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِیٌّ مِنَ الذُّلِّ وَ کَبِّرْهُ تَکْبِیرا.
خدایا،من با سپاس تو ستایش را آغاز مى‏کنم و تویى که با کرمت به‏ سوى درستى توجّه دهى،و یقین دارم که در جاى عفو و رحمت مهربان‏ترین مهربانانى. و در جایگاه مجازات و انتقام،سخت‏ترین کیفرکننده‏اى،و در موضع بزرگ‏منشى‏ و عظمت بزرگ‏ترین جبّارى،خدایا در خواندنت،و در درخواست از حضرتت به من اذن دادى،پس اى شنوا بشنو ستودنم را، و اى مهربان اجابت کن دعایم را،و اى آمرزنده بیامرز لغزشم را،اى خداى من چه بسیار سختیهاى که گره گشودى،و اندوهها که برطرف کردى،و لغزشها که آمرزیدى،و رحمت که گستردى،و زنجیر بلا که باز کردى،سپاس‏ خداى را که همسر و فرزندى برنگرفته،و در فرمانروایى شریکى برایش نیست،و سرپرستى از روى‏ ناتوانى نداشته است،و او را بزرگ شمار بسیار بزرگ.

(بیشتر…)

دعای حج و ختم قرآن در ماه رمضان

مؤلّف گوید:این دعا موسوم به دعاى حجّ است،سیّد در«اقبال»خواندن آن را در شبهاى ماه رمضان، پس از مغرب،از امام صادق علیه السّلام روایت کرده،و کفعمى در کتاب«بلد الامین»فرموده:در هر روز از ماه رمضان و در شب اوّل آن،خواندن این دعا مستحبّ است،و شیخ مفید در کتاب«مقنعه»آن را براى خصوص شب اول ماه پس‏ از نماز مغرب روایت کرده،

آگاه باش بهترین اعمال در شبها و رزوهاى ماه مبارک رمضان خواندن قرآن است،و باید آن را بسیار خواند،چه اینکه قرآن در این ماه نازل شده و در آثار اسلامى وارد شده که هرچیزى را بهارى است،و بهار قرآن‏ ماه رمضان است و در ماههاى دیگر یک ختم قرآن مستحبّ است،و کم‏ترینش ختم آن در شش روز است،ولى در ماه رمضان‏ هر سه روز یک ختم مستحبّ است،و اگر بتواند روزى یک ختم قرآن کند بسیار خوب است،علاّمه مجلسى فرموده:در حدیث‏ است که بعضى از امامان علیهم السّلام در این ماه چهل ختم قرآن مى‏نمودند و بلکه زیادتر،و اگر ثواب هر ختم قرآنى را به روح مقدس یکى از چهارده معصوم هدیه کند ثوابش دو چندان گردد.

و از روایتى ظاهر مى‏شود،که اجر چنین کسى آن است که در روز قیامت با ایشان‏ باشد.در این ماه باید دعا و صلوات و استغفار بسیار نمود،و زیاد«لا اله الاّ اللّه»گفت،و روایت شده که امام چهارم علیه السّلام چون‏ ماه رمضان فرا مى‏رسید،زبان نمى‏گشود مگر به دعا و تسبیح و استغفار و تکبیر،و نیز باید به عبادت و انجام نافله‏هاى شب و روز اهتمام بسیار ورزید.

پهن شد سفره احسان…

پهنـــــ شد سفره ے احساטּ، همہ را بخشیدے
باز با لطف فراواטּ همہ را بخشیدے

ابر وقتے کہ ببارב همہ جا مے بارב
رحمتتـ ریختـ و یکساטּ همہ را بخشیدے

یک نفر توبہ کند با همہ خو میگیرے
یک نفر گشتـ پشیماטּ همہ را بخشیدے

حیف از ماهِ تو کہ خرج گناهاטּ بشوב
تو هماטּ نیمہ ے شعباטּ همہ را بخشیدے

داشتـ کارمــ گره میخورב ولے تا گفتمــ
” جاטּ ِآقاے خراساטּ ” همہ را بخشیدے

بے سبب نیستـ شبِ جمعہ شبِ رحمتـ شد
ماבرے گفتـ “حسینـــــ جاטּ ” همہ را بخشیدے