آموزش قرائت نماز (۲)

ذکر چند قاعده مهم
تکلم با لهجه عربی به زمان و تمرین زیادی نیازمند است. همچنین هرگاه خواسته باشیم از قراء برجسته شویم باید علاوه بر استفاده از تجارب اساتید بزرگ و شرکت در جلسات آنها و آگاهی از سبکهای قراء معروف، از تمرین نیز غفلت نورزیم.
اما یادگیری تلفظ صحیح حروفی که در قرائت و اذکار نماز آمده مشکلی نیست.
با چند جلسه تمرین می توان به خوبی با تلفظ صحیح حروف آشنا شد از این رو سعی ما بر این است تا قواعد آن را بسیار ساده و عمومی به دور از اصطلاحات پیچیده مطرح کنیم تا در کوتاهترین زمان ممکن بتوان با آموزش آن آشنا شد.
قبل از ورود به سوره‌ حمد و آموزش تلفظ صحیح آن لازم است قواعد مهمی را برای شما مطرح کنیم که در بحث از اهمیت زیادی برخوردارند و شاید بتوان گفت بیش از نیمی از کار، به یادگیری این مطالب بستگی خواهد داشت.
مشهور است زبان عربی دارای ۲۸ حرف است می باشد. این حروف به کمک حلق، زبان کوچک بین حلق و دهان، دهان، لبها و بینی ساخته می شوند.
از این ۲۸ حرف نحوه تلفظ ۱۸ حرف در بین زبان فارسی و عربی تقریباٌ یکسان بوده و نیازی به توضیح ندارد پس در اینصورت نحوه‌ تلفظ ۱۰ حرفی که در بین زبان عربی و فارسی کاملاٌ متفاوت می باشند بررسی خواهد شد.
این حروف عبارتند از: ” و ـ ح ـ ع ـ غ ـ ( ذ ـ‌ ث ـ ظ ) ـ ط ـ ص ـ ض ”
البته در تلفظ حرف الف نیز برخی مواقع با زبان ما تفاوت دارد که توضیح آن خواهد آمد.
و اما قواعد مهم .
حروف ۲۸ گانه مذکور ابتدا با دو حالت و کیفیت همراه می شوند.
الف ـ تعدادی از حروف درشت و پر تلفظ می شوند که عبارتند از :
( ص ـ ض ـ ط ـ ظ ـ ق ـ غ ـ خ ) البته (لام و راء) نیز برخی مواقع درشت تلفظ می شوند (‌توضیح آن خواهد آمد).
ب ـ‌ بقیه حروف نیز با حالت معمولی و رقیق و نازک همراه خواهند بود.
مهمترین چیزی که لازم است بدانیم این که چه کنیم حرف درشت تلفظ شود. برای درست کردن حالت درشتی چند راه مطرح می شود.

توجه کنید از کدام راه زودتر به نتیجه خواهد رسید:
الف ) روشی که ما برای کودکان به کار می بریم این است که می گوییم حروف درشت را تو حلقی تلفظ کنید به آنها می گوییم شبیه حالتی که می خواهید قیافه گرفته و بر سر طرف مقابل خود داد بزنید اگر در این حال صدا را ضخیم و پر کنید حالت درشتی را به وجود آورده اید پس هر حرف را با آن حالت همراه کنید درشت خواهد شد.
ب ) یا می گوییم سعی کنید در حین تلفظ حروف درشت، ریشه زبان را بالا برده و حروف درشت را ضخیم و پُر تلفظ کنید.
ج ) یا انتها و ریشه زبان را به طرف حلق فشار داده حرف درشت را تلفظ کنید.
هرگاه بخواهیم حروف درشت را تلفظ کنیم باید دهان با این حالت همراه شود.
قبلاً گفتیم، دو حرف (لام و راء) نیز برخی مواقع درشت تلفظ می شوند.
حرف راء
راء بیشتر وقتها درشت تلفظ می شود و دهان پر شده و با حالت درشتی همراه می گردد: رَحمن و رَحیم
مگر در صورتی که راء مکسور باشد یا اگر ساکن شد ما قبل آن “یاء ساکن”
و یا “یاء مدّی” باشد که در این صورت رقیق و معمولی (مثل زبان فارسی) تلفظ می شود. مانند :
رِجال ـ‌ بَصیر ـ خَیر ـ اَرِنا ـ نَذیر ـ طَیر
حرف لام
لام برعکس راءبیشتر وقتها رقیق و نازک(معمولی) تلفظ می گردد. (مگر در لفظ جلاله “الله” تبارک و تعالی) در صورتی که ماقبل لام لفظ جلاله “الله” (تبارک و تعالی) فتحه یا ضمه باشد که در این دو مورد لام “درشت” می شود. یعنی در وقت تلفظ باید با آن حالت درشتی همراه شود. مانند :
اللهُ اکبر (‌ماقبل مفتوح) ـ سَمِعَ اللهُ ـ قُل هُوَ اللهُ اَحَد ـ اللهُ الصَّمَد ، حدودُ الله ـ رسول الله (‌ماقبل مضموم)
به غیر از حروف یاد شده بقیه حروف به صورت نازک و رقیق تلفظ می شوند.

نحوه‌ تلفظ الف
“الف” در تلفظ تابع حرف ماقبل خود می باشد.
۱ـ هرگاه قبل از الف حروف درشت (ص ـ ض ـ‌ ط ـ ظ ـ ق ـ‌ غ ـ خ ) و همنین ” ل ـ ر” در صورت درشت بودن قرار گیرد، الف نیز تبعیت کرده درشت تلفظ می شود.
در اینگونه موارد نحوه تلفظ “الف” بین زبان فارسی و عربی یکسان می باشد (‌یعنی همان صدای “آ” در زبان فارسی)
مانند: قالَ ـ اَدرَیکَ ـ قُل هُوَ اللهُ ـ‌ صادِق ـ صِراطَ ـ‌ الله اَکبَر
۲ـ‌ولی هرگاه قبل از الف “حروف رقیق قرار گیرند” الف نازک و رقیق” (مانند صدای فتحه با مقداری کشش بیشتر) تلفظ می گردد.
مانند : رَحمان ـ مالِک ـ اِیّاکَ ـ‌بِسمِ اللهِ
نکته : عرب زبانها معمولاً کسره را مقداری میل به یاءِ مدّی (یعنی نزدیک به صدای”اِی”)‌تلفظ می کنند بر خلاف فارس زبانها که همان صدای کسره (یعنی صدای”اِ”) تلفظ می کنند.
همچنین حرکت ضمه (ـُـ) را میل به صدای کشیده اُو می دهند بر خلاف فارس زبانها که همان صدای (اُ) تلفظ می کنند.
البته باید توجه داشته باشید، گفتیم نزدیک به صدای (ای و اُو)‌نه اینکه به اندازه ای کشش دهید تا کسره تبدیل به صدای (ای)‌و ضمه تبدیل به صدای (اُو) شود بلکه فقط مقداری میل داده و نزدیک می کنیم.
امیدوار هستیم قئاعد قبلی را خوب فرا گرفته باشید هم اکنون وارد مبحث اصلی، که همانا نحوه تلفظ حروف دو سوره “حمد و توحید” می باشد شده و آیه به آیه تمامی حروفی را که تلفظ آنها بین زبان عربی و فارسی تفاوت می کند توضیح خواهیم داد (‌إن شاء الله).

بِسمِ الله ( تبارک و تعالی )
گفتیم هرگاه قبل از “لامِ” الله تبارک وتعالی کسره باشد، لام رقیق تلفظ می شود (معمولی و مثل زبان فارسی) در نتیجه “الف” نیز، که تابع حرف ماقبل خود می باشد رقیق و نازک ( یعنی به صورت صدای فتحه با مقداری کشش) تلفظ می شود.

حرف راء (ر)
حرف “راء” نیز در “الرحمن و الرحیم” درشت تلفظ می شود زبان بیشتر به سمت بالا (کام) میل داده می شود و با حالت درشتی همراه شده.

حرف الف در الرَّحمنِ
چون حرف “میم” از حروف رقیق می باشد “الف” نیز رقیق و نازک تلفظ می شود و به صورت فتحه با مقداری کشش.

حرف حاء (ح)
یکی از بهترین راههای شناخت حروف، شناخت تفاوت آنها نسبت به یکدیگر می باشد.
کیفیت تلفظ حرف “هاء” در زبان فارسی و عربی یکسان بوده و به یک شکل ادا می شود. هوای داخل شش را بدون اینکه فشاری به حنجره بیاوریم از دهان خارج می کنیم.
مثل وقتی که انسان از یک بلندی بالا می رود و می ایستد تا نفسی تازه کند نفس را بدون فشار آوردن به حنجره خارج می کند مانند : اللهُ ـ اِهدِنا ـ اَشهَدُ ـ هُوَ ـ لَهُ
اما در تلفظ حرف “حاء” راه حنجره گرفته شده و هوای داخل ریه را با فشار خارج می کنیم (مانند وقتی که سینه را صاف می کنیم یا حالتی که پوست تخمه ای را از حلق خارج می کنیم).
بنابراین، صدای گرفتگی باید همیشه و در هر شرایطی با حرف “حاء” همراه باشد زیرا در غیر اینصورت حرف “حاء” تبدیل به حرف “هاء” می شود. مانند : رَحمن و رَحیم ـ اَلحَمدُ ـ اَحَدُ

اَلحَمدُ لِلّهِ رَبِّ العالَمین
لِلّهِ (تعالی)
چون قبل از “لام” لفظ جلاله الله (تبارک و تعالی) کسره واقع شده در نتیجه “لام” رقیق می باشد. پس “الف” نیز رقیق تلفظ می شود.

 

برگرفته از دپارتمان قرآن

چرا گناه می‌کنم؟

علل گرایش انسان به گناه چیست؟ چرا هرچه سعی میکنم، باز هم به سمت گناه کشیده می‌شوم؟

پاسخ:
علّت اصلی گرایش انسان به گناه این است که از آثار شوم و مخرّب گناه اطلاعی ندارد، برخی از مردم از غذاهای غیر بهداشتی پرهیز می‌کنند تا بدن‌شان سالم بماند امّا وقتی با گناه روبه‌رو می‌شوند کم‌ترین پرهیز و اجتنابی ندارند در حالی که گناه مانند سمّی است که جسم و روح را آلوده و بیمار می‌کند.
امام باقر(ع) می‌فرماید: هرنکتب و بدبختی که بر سر انسان می‌آید از رهگذر گناه است. گناه موجب محرومیّت انسان از رحمت الهی می‌شود.

دعاها در اثر گناه به اجابت نمی‌رسد، گناه موجب کوتاهی عمر می‌شود چنان‌که امام صادق(ع) می‌فرماید: کسانی که بر اثر گناه می‌میرند بیش‌ترند نسبت به کسانی که به واسطه رسیدن اجل می‌میرند.
آیا می‌دانید که گناه نوعی اعلام جنگ با خواسته‌های پروردگار و انبیاء الهی است، آیا می‌دانید گناه یعنی اجازه به دشمن سرسخت و قسم خورده انسان به حریم انسانیت است چون خداوند متعال در قرآن شیطان را به عنوان دشمن قسم خورده انسان معرفی نموده است.
چه بسیار کسانی که خود را گرفتار لجن معصیت و گناه کردند و رسوای دنیا و آخرت شدند.
بنابراین تلقین این نکته که من اراده قوی برای ترک گناه ندارم از وسوسه‌های شیطان و نفس سرکش اماره است که به چیزی جز تباهی انسان نمی‌اندیشند.

در این فصل از عمر خود که بهار زندگی شماست، باغ وجودتان رادر معرض خزان گناه قرار ندهید بلکه بکوشید نهال فضیلت، اخلاق، شخصیت و کرامت را در گلستان وجود غرس کنید تا پایان عمر از عطر دل‌انگیز آن بهره‌مند گردید.
اگر شما تصمیم بر ترک گناه داشته باشید خداوند متعال نیز به شما کمک می‌کند و شما را از گرفتاری گناه نجات می‌دهد چنان‌که قرآن می‌فرماید: «وَالَّذِینَ جاهَدُوا فِینا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا؛ کسانی که در راه ما تلاش می‌کنند ما آن‌ها را به سوی خود هدایت می‌کنیم.»