اصلی‌ترین شعار دین

آموزۀ توحید مهم‌ترین اصل معارف دینی، اسلامی و به خصوص معارف اهل بیت ^{علیهم السلام} است و در دیگر معارف الهی نیز نقش محوری دارد. مباحثی که دربارۀ کلیات اسما و صفات مطرح شد مبتنی بر توحید و نمایانگر نقش محوری آن بود.

همان‌طور که می‌دانیم تمام پیامبران الهی مردم را به توحید و یگانه دانستن خدا دعوت کرده‌اند؛ قرآن دربارۀ پیامبران قبل از اسلام چنین می‌فرماید:

 

﴿وَما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِک مِن رَّسُولٍ إِلَّا نُوحِی إِلَیْهِ أَنَّهُ لا إِلٰهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدُونِ﴾
و پیش از تو هیچ پیامبرى نفرستادیم مگر اینکه به او وحى کردیم که خدایى جز من نیست پس مرا بپرستید.

اما بی‌تردید هیچ دینی همانند اسلام بر توحید تأکید نکرده است، تا آنجا که از دیدگاه غیرمسلمانان نیز، اولین و اساسی‌ترین ویژگی دین اسلام توحید است. دربارۀ اهمیت توحید در اسلام همین بس که نخستین شعار پیامبر ^{صلی الله علیه و آله} کلمۀ «لا إله إلّا الله» بود که بیانگر توحید است. نخستین شرط مسلمان شدن نیز، شهادت به توحید و رسالت پیامبر اسلام ^{صلی الله علیه وآله} است. جبرئیل ^{علیه السلام} از سوی خدا به پیامبر اکرم ^{صلی الله علیه و آله}می‌فرماید:

یٰا مُحَمَّدُ، إِنَّ لِکُلِّ دینٍ أَصْلاً وَدعٰامَهً وَفَرْعاً وَبُنْیٰاناً وَإِنَّ أَصْلَ الدِّینِ وَدعٰامَتَهُ قَوْلُ لا إلٰهَ إلَّا اللهُ.
ای محمد، هر دینی اصل و ستونی دارد و فرع و بنایی (که بر اصل و ستون استوار است)؛ اصل و ستون دین (اسلام) کلمۀ «لا إلٰه إلّا الله» است.

جوهری، «دعامه» را به معنای «عماد البیت» و فیومی را به معنای ستونی که نگهدارندۀ دیوار کج از سقوط است، می‌داند. بنابراین توحید ستونی است که دین اسلام بر آن استوار شده است و مانع انحراف و سقوط اسلام می‌شود. از این رو لازم است ابعاد مختلف این اصل را بشناسیم و در مباحث مختلف اعتقادی و دینی با توجه و تمسّک به آن خود را از هرگونه انحراف و سقوط حفظ کنیم.

امیرالمؤمنین ^{علیه السلام} توحید را بسان «ریسمان محکم خدا» می‌داند و امام صادق ^{علیه السلام} نیز در این‌باره می‌فرماید:

إِنَّ أسٰاسَ الدِّینِ التَّوْحیدُ وَالْعَدْلُ.
پایه و محور دین یگانگی و عدالت خداوند است.

چند روزیست دلم تنگ محرم شده است…

کم کم سیاهی علمت دیده میشود

اثار خیمه های غمت دیده میشود

افتاده سینه ام به تپش های انتظار

از روی تل دل حرمت دیده میشود