حضرت زهرا سلام الله علیها در بستر بیماری

«صبت علی مصائب لو انها صبت علی الایام صرن لیالیا» ^(۱)

منصوب به فاطمه (علیها السلام)

مرگ پدر،مظلوم شدن شوهر،از دست رفتن حق،و بالاتر از همه دگرگونی هائی که پس از رسول خدا-بفاصله ای اندک-در سنت مسلمانی پدید گردید،روح و سپس جسم دختر پیغمبر را سخت آزرده ساخت.چنانکه تاریخ نشان می دهد،او پیش از مرگ پدرش بیماری جسمی نداشته است.

نوشته نمی گوید،زهرا (علیها السلام) در آنوقت بیمار بود ^(۲)!بعض معاصران نوشته اند فاطمه اساسا تنی ضعیف داشته است ^(۳).

نوشته مؤلف کتاب «فاطمه الزهراء»هر چند در بیمار بودن او در چنان روز صراحتی ندارد، لکن بی اشارت نیست.عقاید چنین نویسد:

«زهرا لاغر اندام،گندمگون و رنگ پریده بود.پدرش در بیماری مرگ،او را دید و گفت او زودتر از همه کسانم به من می پیوندد ^(۴) هیچیک از این دو نویسنده سند خود را نیاورده اند.

ظاهر عبارت عقاید این است،که چون پیغمبر (صلی الله علیه و آله) دخترش را نا تندرست و یا کم بنیه دید بدو چنین خبری داد.نمی خواهم چون بعض گویندگان قدیم بگویم فاطمه (علیها السلام) در هر روزی بقدر یکماه و در هر ماهی بقدر یکسال دیگران رشد می کرد ^(۵) اما تا آنجا که می دانم و اسناد نشان می دهد نه ضعیف بنیه و نه رنگ پریده و نه مبتلا به بیماری بوده است.بیماری او پس از این حادثه ها آغاز شد.وی روزهائی را که پس از مرگ پدر زیست،رنجور،پژمرده و گریان بود.او هرگز رنج جدائی پدر را تحمل نمی کرد.و برای همین بود که چون خبر مرگ خود را از پدر شنید لبخند زد.او مردن را بر زیستن بدون پدر شادی خود می دانست.

داستان آنانرا که بدر خانه او آمدند و می خواستند خانه را با هر کس که درون آنست آتش زنند،نوشتیم.چنانکه دیدیم سندهای قدیمی چنان واقعه ای را ضبط کرده است.خود این پیش آمد به تنهائی برای آزردن او بس است تا چه رسد که رویدادهای دیگر هم بدان افزوده شود.آیا راست است که بازوی دختر پیغمبر را با تازیانه آزرده اند؟آیا می خواسته اند با زور بدرون خانه راه یابند و او که پشت در بوده است،صدمه دیده؟در آن گیر و دارها ممکن است چنین حادثه ها رخ داده باشد.اگر درست است راستی چرا و برای چه این خشونت ها را روا داشته اند؟چگونه می توان چنین داستانرا پذیرفت و چسان آنرا تحلیل کرد؟.

مسلمانانی که در راه خدا و برای رضای او و حفظ عقیدت خود سخت ترین شکنجه ها را تحمل کردند،مسلمانانی که از مال خود گذشتند،پیوند خویش را با عزیزترین کسان بریدند،خانمان را رها کردند،بخاطر خدا به کشور بیگانه و یا شهر دور دست هجرت نمودند، سپس در میدان کارزار بارها خود را عرضه هلاک ساختند،چگونه چنین حادثه ها را دیدند و آرام نشستند. راستی گفتار فرزند فاطمه سخنی آموزنده است که:«آنجا که آزمایش پیش آید دینداران اندک خواهند بود». ^(۶)

از نخستین روز دعوت پیغمبر تا این تاریخ بیست و سه سال و از تاریخ هجرت تا این روزها دهسال می گذشت.در این سالها گروهی دنیاپرست که چاره ای جز پذیرفتن مسلمانی نداشتند خود را در پناه اسلام جای دادند.دسته ای از اینان مردمانی تن آسان و ریاست جو و اشراف منش بودند.طبیعت آنان قید و بند دین را نمی پذیرفت.اگر مسلمان شدند برای این بود که جز مسلمانی راهی پیش روی خود نمی دیدند.

قریش این تیره سرکش که ریاست مکه و عربستان را از آن خویش می دانست پس از فتح مکه، در مقابل قدرتی بزرگ بنام اسلام قرار گرفت.و چون از بیم جان و یا بامید جاه مسلمان شد، می کوشید تا این قدرت را در انحصار خود گیرد.بسیار حقیقت پوشی و یا خوش باوری می خواهد که بگوئیم اینان چون یک دو جلسه با پیغمبر نشسته و به اصطلاح محدثان لقب صحابی گرفته اند،در تقوی و پا بر سر هوی نهادن نیز مسلمانی درست بودند.

از همچشمی و بلکه دشمنی عرب های جنوبی و شمالی در سده های پیش از اسلام آگاهیم ^(۷) مردم حجاز بمقتضای خوی بیابان نشینی،مردم یثرب را که از تیره قحطانی بودند و بکار کشاورزی اشتغال داشتند خوار می شمردند.قحطانیان یا عرب های جنوبی ساکن یثرب، پیغمبر اسلام را از مکه به شهر خود خواندند،بدو ایمان آوردند،با وی پیمان بستند.در نبردهای بدر،احد،احزاب،و غزوه های دیگر با قریش در افتادند،و سرانجام شهر آنان را گشودند.قریش هرگز این خواری را نمی پذیرفت.از این گذشته مردم مدینه در سقیفه چشم به خلافت دوختند.تنها با تذکرات ابو بکر که پیغمبر گفته است «امامان باید از قریش باشند»عقب نشستند.اگر انصار چنانکه گرد پیغمبر را گرفتند گرد خانواده او فراهم می شدند و اگر حریم حرمت این خانواده همچنان محفوظ می ماند،چه کسی تضمین می کرد که قحطانیان بار دیگر دماغ عدنانیان را بخاک نمالند.اینها حقیقت هائی بود که دست درکاران سیاست آنروز آنرا بخوبی می دانستند.ما این واقعیت را بپذیریم یا خود را بخوش باوری بزنیم و بگوئیم همه یاران پیغمبر در یک درجه از پرهیزگاری و فداکاری بوده اند و چنین احتمالی درباره آنان نمی توان داد،حقیقت را دگرگون نمی سازد.دشمنی میان شمال و جنوب پس از عقد پیمان برادری بین مهاجر و انصار در مدینه موقتا فراموش شد و پس از مرگ پیغمبر نخستین نشانه آن دیده شد.و در سالهای بعد آشکار گردید.و چنانکه آشنایان به تاریخ اسلام می دانند،این درگیری بین دو تیره در سراسر قلمرو اسلامی تا عصر معتصم عباسی بر جای ماند.

من نمی گویم خدای نخواسته همه یاران پیغمبر این چنین می اندیشیدند.در بین مضریان و یا قریشیان نیز کسانی بودند که در گفتار و کردار خود خدا را در نظر داشتند نه دنیا را و گاه برای رعایت حکم الهی از برادر و فرزند خود هم می گذشتند،اما شمار اینان اندک بود.آیا می توان بآسانی پذیرفت که سهیل بن عمرو،عمرو بن عاص،ابو سفیان و سعد بن عبد الله بن ابی سرح هم غم دین داشتند؟بسیار ساده دلی می خواهد که ما بگوئیم آنکس که یک روز یا چند مجلس یا یک ماه یا یکسال صحبت پیغمبر را دریافت،مشمول حدیثی است که از پیغمبر آورده اند«یاران من چون ستارگانند بدنبال هر یک که رفتید،راه را یافته اید»من بدین کاری ندارم که این حدیث از جهت متن و سند درست است یا نه،این کار را بعهده محدثان می گذارم، آنچه مسلم است اینکه در آنروزها یا لا اقل چند سال بعد،اصحاب پیغمبر رو بروی هم قرار گرفتند.چگونه می توان گفت هم آنان که بدنبال علی رفتند و هم کسانی که پی طلحه و زبیر و معاویه را گرفتند راه راست را یافته اند.

خواهند گفت خلیفه و یاران او از نخستین دسته مسلمانان و از طبقه اول مهاجرانند.درست است.اما از خلیفه و یک دو تن دیگر که بگذریم پایه حکومت را چه گروهی جز قریش استوار می کرد؟و مجریان حکومت کدام طایفه بودند؟برای استقرار حکومت باید قدرت یک پارچه شود.و برای تامین این قدرت باید هر گونه مخالفتی سرکوب گردد و بسیار طبیعی است که با دگرگونی شرایط،منطق هم دگرگون شود.

پی نوشتها:

۱.در این بلا بجای من ار روزگار بود روز سپید او شب تاریک می نمود

۲.انساب الاشراف ص ۴۰۵.

۳.فاطمه فاطمه است ص ۱۱۷.

۴.فاطمه الزهراء ص ۶۶.

۵.روضه الواعظین ص ۱۴۴.

۶.فاذا محصوا بالبلاء قل الدیانون (حسین بن علی علیه السلام) .

۷.رجوع شود به پس از پنجاه سال ص ۶۹ چاپ دوم و نیز رجوع شود به فصل «برای عبرت تاریخ »در همین کتاب.

منبع: گنجینه معارف پایگاه اطلاع رسانی حوزه

زیارت جامعه(زیارت سوم)

زیارت سوم:زیارتى است که علاّمه مجلسى آن را در کتاب تحفه الزائر،زیارت هشتم از زیارتهاى جامعه قرار داده،و فرموده:این زیارتى است که سیّد ابن طاووس،در ضمن دعاهاى عرفه از حضرت صادق علیه السّلام روایت کرده،و در هر زمان،و هر مکان که باشد مى‏توان آن را خواند به ویژه در روز عرفه،و زیارت این است:
السَّلامُ عَلَیْکَ یَا رَسُولَ اللَّهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا نَبِیَّ اللَّهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا خِیَرَهَ اللَّهِ مِنْ خَلْقِهِ وَ أَمِینَهُ عَلَى وَحْیِهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مَوْلایَ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مَوْلایَ أَنْتَ حُجَّهُ اللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ وَ بَابُ عِلْمِهِ وَ وَصِیُّ نَبِیِّهِ وَ الْخَلِیفَهُ مِنْ بَعْدِهِ فِی أُمَّتِهِ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّهً غَصَبَتْکَ حَقَّکَ وَ قَعَدَتْ مَقْعَدَکَ أَنَا بَرِی‏ءٌ مِنْهُمْ وَ مِنْ شِیعَتِهِمْ إِلَیْکَ السَّلامُ عَلَیْکِ یَا فَاطِمَهُ الْبَتُولُ السَّلامُ عَلَیْکِ یَا زَیْنَ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ السَّلامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ رَسُولِ [اللَّهِ‏] رَبِّ الْعَالَمِینَ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْکِ وَ عَلَیْهِ السَّلامُ عَلَیْکِ یَا أُمَّ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّهً غَصَبَتْکِ حَقَّکِ وَ مَنَعَتْکِ مَا جَعَلَهُ اللَّهُ لَکِ حَلالا أَنَا بَرِی‏ءٌ إِلَیْکِ مِنْهُمْ وَ مِنْ شِیعَتِهِمْ ،
سلام بر تو اى رسول خدا،سلام بر تو اى پیامبر خدا،سلام بر تو اى برگزیده خدا از میان آفریدگان،و امین او بر وحى،سلام بر تو اى مولایم،اى امیر مؤمنان،سلام بر تو اى مولایم،تویى حجّت خدا بر بندگان خدا،و دروازه علم خدا،و جانشین پیامبر خدا،و خلیفه پس از او در امّتش‏ خدا لعنت کند امّتى را که حق تو را غصب کردند،و به جاى تو نشستند،من از آنان و پیروانشان‏ بیزارم،سلام بر تو اى فاطمه بتو،سلام بر تو اى زینت بانوان جهانیان‏ سلام بر تو اى دختر رسول پروردگار جهانیان،درود خدا بر تو و بر او باد،سلام بر تو اى مادر حسن و حسین،خدا لعنت کند امّتى را که حقّ تو را غصب کردند،و تو را از آنچه خدا برایت حلال کرد منع‏ نمودند،من به پیشگاه تو،از آنان و پیروانشان بیزارم،
السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مَوْلایَ یَا أَبَا مُحَمَّدٍ الْحَسَنَ الزَّکِیَّ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مَوْلایَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّهً قَتَلَتْکَ وَ بَایَعَتْ فِی أَمْرِکَ وَ شَایَعَتْ أَنَا بَرِی‏ءٌ إِلَیْکَ مِنْهُمْ وَ مِنْ شِیعَتِهِمْ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مَوْلایَ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ الْحُسَیْنَ بْنَ عَلِیٍّ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْکَ وَ عَلَى أَبِیکَ وَ جَدِّکَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّهً اسْتَحَلَّتْ دَمَکَ وَ لَعَنَ اللَّهُ أُمَّهً قَتَلَتْکَ وَ اسْتَبَاحَتْ حَرِیمَکَ وَ لَعَنَ اللَّهُ أَشْیَاعَهُمْ وَ أَتْبَاعَهُمْ وَ لَعَنَ اللَّهُ الْمُمَهِّدِینَ لَهُمْ بِالتَّمْکِینِ مِنْ قِتَالِکُمْ أَنَا بَرِی‏ءٌ إِلَى اللَّهِ وَ إِلَیْکَ مِنْهُمْ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مَوْلایَ یَا [أَبَا مُحَمَّدٍ] عَلِیَّ بْنَ الْحُسَیْنِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مَوْلایَ یَا [أَبَا جَعْفَرٍ] مُحَمَّدَ بْنَ عَلِیٍّ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مَوْلایَ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ،
سلام بر تو اى مولایم،اى ابا محمّد حسن زکىّ،سلام بر تو اى مولایم،خدا لعنت کند امّتى را که تو را کشتند،و در کار کشتن تو با یکدیگر همدست و همکار شدند،من در درگاه تو از آنان و پیروانشان بیزارم،سلام بر تو اى مولایم،اى ابا عبد اللّه اى حسین بن على،درود خدا بر تو،و بر پدر و جدّت محمّد(درود خدا بر او و خاندانش،خدا لعنت کند امّتى را که خون تو را حلال شمردند،و خدا لعنت کند امّتى را که تو را کشتند،و هتک حرمتت را مباح دانستند،و خدا لعنت‏ کند همراهان و پیروانشان را،و خدا لعنت کند آنان را که زمینه‏هاى کار را براى قاتلان تو فراهم کردند،من به پیشگاه خدا و به محضر تو از آنان بیزارم،سلام بر تو اى مولایم اى ابا محمّد على بن الحسین،سلام بر تو اى مولایم اى ابا جعفر محمد بن على،سلام بر تو اى مولایم اى ابا عبد اللّه جعفر بن‏ محمّد،
السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مَوْلایَ یَا [أَبَا الْحَسَنِ‏] مُوسَى بْنَ جَعْفَرٍ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مَوْلایَ یَا [أَبَا الْحَسَنِ‏] عَلِیَّ بْنَ مُوسَى السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مَوْلایَ یَا [أَبَا جَعْفَرٍ] مُحَمَّدَ بْنَ عَلِیٍّ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مَوْلایَ یَا [أَبَا الْحَسَنِ‏] عَلِیَّ بْنَ مُحَمَّدٍ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مَوْلایَ یَا [أَبَا مُحَمَّدٍ] الْحَسَنَ بْنَ عَلِیٍّ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مَوْلایَ یَا [أَبَا الْقَاسِمِ‏] مُحَمَّدَ بْنَ الْحَسَنِ صَاحِبَ الزَّمَانِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْکَ وَ عَلَى عِتْرَتِکَ الطَّاهِرَهِ الطَّیِّبَهِ یَا مَوَالِیَّ کُونُوا شُفَعَائِی فِی حَطِّ وِزْرِی وَ خَطَایَایَ آمَنْتُ بِاللَّهِ وَ بِمَا أُنْزِلَ إِلَیْکُمْ وَ أَتَوَالَى آخِرَکُمْ بِمَا أَتَوَالَى أَوَّلَکُمْ وَ بَرِئْتُ مِنَ الْجِبْتِ وَ الطَّاغُوتِ وَ اللاتِ وَ الْعُزَّى یَا مَوَالِیَّ أَنَا سِلْمٌ لِمَنْ سَالَمَکُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حَارَبَکُمْ وَ عَدُوٌّ لِمَنْ عَادَاکُمْ وَ وَلِیٌّ لِمَنْ وَالاکُمْ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَهِ وَ لَعَنَ اللَّهُ ظَالِمِیکُمْ وَ غَاصِبِیکُمْ وَ لَعَنَ اللَّهُ أَشْیَاعَهُمْ وَ أَتْبَاعَهُمْ وَ أَهْلَ مَذْهَبِهِمْ وَ أَبْرَأُ إِلَى اللَّهِ وَ إِلَیْکُمْ مِنْهُمْ
سلام بر تو اى مولایم اى ابا الحسن موسى بن جعفر،سلام بر تو اى مولایم‏ اى ابا الحسن على بن موسى،سلام بر تو اى مولایم اى ابا جعفر محمد بن على،سلام بر تو اى مولایم اى ابا الحسن على بن محمّد،سلام بر تو اى مولایم اى ابا محمد حسن‏ بن على،سلام بر تو اى مولایم اى ابا القاسم،محمد بن حسن صاحب زمان،درود خدا بر تو بر عترت پاک و پاکیزه‏ات،اى سرپرستان من،شما در ریختن بار گناه و خطاهایم شفیعان‏ من باشید،من به خدا و آنچه به شما نازل شده،ایمان آوردم،و دوست دارم آخرین شما را همانگونه که دوست دارم اولین شما را،و از جبت و طاغوت و لات و عزّى(نام بتهاى زمان جاهلى در مکّه)بیزار شدم،اى سرپرستانم من در صلحم،با آنکه با شما صلح کرد،و در جنگم با آن‏که با شما جنگید و دشمنم با کسى‏که با شما دشمنى ورزید،و دوستم با کسى‏که با شما دوستى کرد،تا روز قیامت،خدا ستم‏کنندگان بر شما و غاصبان حق شما را لعنت کند و خدا شیعیان و پیروان اهل مذهب آنان را لعنت نماید،من به پیشگاه خدا و شما،از آنان بیزارى مى‏جویم.
زیارت چهارم:زیارت معروف به امین اللّه مى‏باشد،که ابتدایش:السّلام علیک یا امین اللّه فى ارضه و حجته على عباده‏ اشهد انّک جاهدت فى اللّه تا پایان زیارت،که در زیارتهاى حضرت امیر مؤمنان علیه السّلام گذشت،زیرا ما آن را زیارت دوم آن حضرت قرار دادیم‏ زیارت پنجم:زیارت الحمد للّه الذى اشهدنا مشهد اولیائه فى رجب است که در اعمال ماه رجب ذکر شد.پس آنچه از زیارات جامعه‏ در این کتاب مبارک است پنج زیارت است،و ان شاء اللّه تعالى کفایت مى‏کند