سقیفه و غدیر – سوال شصت و سوم

در توضیحات شما در مورد آیه ۳۹ سوره فتح به نکات ادبی مهمی اشاره کردید که برای بنده واضح شد که خصوصیات قید شده در این آیه اختصاص به یک نفر دارد و با توضیحات شما کاملا قاتع شدم که آن شخص کسی جز مولانا علی علیه السلام نیست. اما یک اشکال همچنان ذهن بنده را مشغول کرده که چرا “والذین معه” به صورت جمع آمده است؟

✍️ پاسخ:

خودتان می دانید که در کلام عرب و عجم من باب تعظیم، اطلاق جمع بر واحد بسیار شایع است. چنانچه در قرآن مجید که سند محکم اسماتی ما می باشد نظائر بسیار دارد مانند آیه مبارکه ولایت، ایه ۶۰ سوره مائده که خداوند متعال می فرمایند:

إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلَاهَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاهَ وَهُمْ رَاکِعُون.

همه مفسرین و محدثین شما همچون :

۱) امام فخر راضی صفحه ۴۳۱ جلد سیم تفسیر کبیر.
۲) جارالله زمخشری در صفحه ۴۲۲ جلد اول کشاف.
۳) طبری در صفحه ۱۸۶ جلد ششم تفسیر خود.
۴) ابن سعدون قریبی در صفحه ۲۲۱ جلد ششم تفسیر خود.
۵) فاضل نیشابوری در صفحه ۴۶۱ جلد اول عرایب القرآن.
۶) حافظ ابوبکر جصاص در صفحه ۵۴۲ تفسیر احکام القرآن.
۷) جلال الدین سیوطی در صفحه ۲۹۳ جلد دوم درالمنثور.
۸) ابن ابی الحدید در صفحه ۲۷۵ جلد سیم شرح نهج البلاغه.
و دیگران که از حوصله این مباحثه خارج است، اتفاق نظر دارند که این آیه در شان امیرالمومنین علیه السلام نازل شده و هر یک به عبارات و الفاظ مختلفه ذکر نموده اند:
زمانی که آنحضرت در حال رکوع نماز، انگشتر خود را در راه خدا انفاق و به سائل دادند این آیه نازل گردید و حال آنکه در این ایه لفظ جمع بکار رفته و دلیلی جز تعظیم و تکریم مقام ولایت و اثبات امامت و خلافت آن حضرت که با کلمه حصر (انما) بیان شده نیست.