اعمال ماههای رومی

ما در اینجا به بیان آنچه که در زاد المعاد آمده است اکتفا مى‏کنیم

آداب گرفتن آب نیسان وخواص آن

سید جلیل على بن طاووس(ره)روایت‏ کرده:روزى جمعى از اصحاب نشسته بودند،رسول خدا صلى اللّه علیه و آله وارد شد و به ایشان سلام کرد،و اصحاب جواب سلام ایشان را گفتند حضرت فرمودند:آیا مى‏خواهید دوایى را که جبرییل به من تعلیم داد که نیازمند دواى پزشکان نباشم به شما تعلیم دهم؟امیر المؤمنین علیه السّلام‏ و سلمان و دیگران پرسیدند آن دوا چیست؟حضرت به امیر المؤمنین علیه السّلام خطاب فرمودند که در ماه نیسان رومى آب باران را مى‏گیرى و هر کدام از سوره‏هاى فاتحه الکتاب و آیه الکرسى،و توحید و فلق،و ناس،و کافرون را هفتاد مرتبه‏ مى‏خوانى،و در روایت دیگر سوره قدر را نیز هفتاد مرتبه،و هفتاد مرتبه اللّه اکبر،و هفتاد مرتبه لا اله الا اللّه گفته‏ و هفتاد مرتبه صلوات مى‏فرستى،آنگاه هفت روز در بامداد و شامگاه از آن آب مى‏آشامى،به حق خدایى که مرا به راستى‏ به رسالت بر خلق برانگیخت سوگند یاد مى‏کنم،که جبرییل گفت: خدا از کسى‏که این آب را مى‏آشامد،بر مى‏دارد هر دردى را که در بدنش باشد،و به او عافیت بخشد،و دردها را از تن‏ و استخوان‏هاى او بیرون کند،و اگر در لوح دردى براى او مقدر شده باشد محو مى‏کند. و به حق پروردگارى که مرا به حق فرستاده،اگر فرزند نداشته باشد،و فرزند بخواهد،آب نیسان را به آن نیّت بیاشامد به او فرزند روزى شود،و اگر زن عقیم باشد،با نیّت از این آب بیاشامد،از او فرزند پدید آید،و اگر مرد و زن پسر یا دختر خواهند،از آن آب بیاشامند مقصود ایشان حاصل گردد. چنان‏که حق تعالى مى‏فرماید:
یَهَبُ لِمَنْ یَشَاءُ إِنَاثا وَ یَهَبُ لِمَنْ یَشَاءُ الذُّکُورَ أَوْ یُزَوِّجُهُمْ ذُکْرَانا وَ إِنَاثا وَ یَجْعَلُ مَنْ یَشَاءُ عَقِیما
خدا هرکه را بخواهد دختران و هرکه را بخواهد پسرانى مى‏بخشد،یا پسران و دختران به ایشان عطا مى‏کند و هرکه را بخواهد نازا قرار دهد.
سپس فرمود:اگر کسى درد سر داشته باشد،از این آب بیاشامد به قدرت حق درد سر او آرام شود، و اگر درد چشم داشته باشد،و در چشمهاى خود قطره‏اى از این آب بریزد،و چشمهاى خود را با آن بشوید،و از آن بیاشامد، به اذن خدا شفا یابد،و آشامیدن از این آب بن دندانها را محکم کند،ودهان را خوشبو نماید،و لعاب بن دندانها،و بلغم‏ را کم کن،و به سبب خوردن و آشامیدن تخمه و امتلاء نگیرد،و از بادهاى قولنج و غیر آن اذیّت نشود،و به درد پشت و درد شکم مبتلا نگردد،و از زکام آزار نکشد،و دچار درد دندان نشود،و درد معده و انگل معده را زایل کند،و نیازمند به حجامت‏ نشود،و از بیمارى بواسیر،و خارش بدن،و آبله و دیوانگى و پیسى و رعاف و استفراغ نجات یابد،و کور و لال و کر و زمین‏گیر نشود،و آب سیاه در دیده‏اش نیاید،و دردى که موجب افطار روزه و نقصان نمازش گردد عارض او نشود،و از وسوسه‏هاى جنیّان و شیاطین گزندى نبیند.آنگاه رسول خدا فرمود:جبرییل گفت:هرکه از این آب بیاشامد،و به همه دردهایى که در مردم است مبتلا باشد،موجب شفاى او از تمام آنها گردد،و نیز گفت:به حق خدایى یکه تو را به راستى فرستاده،هرکه‏ حکمت بر زبان او جارى کند،و دلش را از فهم و بینایى پر کند،و از کرامتهایش به او عطا فرماید،آنچه به احدى از عالمیان عطا نکرده،و هزار آمرزش رحمت بر او فرستد،و غشّ و خیانت و غیبت و حسد و ستم و کبر و بخل و حرص و غضب را از دل‏ او برکند،و از عداوت و دشمنى مردم و بدگویى ایشان نجات یابد.و موجب شفاى همه بیماریهاى او شود. مؤلّف گوید:این روایت مشهور درباره آثار آب نیسان به عبد اللّه بن عمر منتهى مى‏شود،و به این خاطر سندش ضعیف است، و فقیر به خطر شیخ شهید دیدم،که این روایت را،از حضرت صادق علیه السّلام با همین خواصّ و سوره روایت کرده،ولى آیات و اذکار به این طریق نقل شده که بر آب نیسان مى‏خوانى:«فاتحه الکتاب»و«آیه الکرسى»و قل یا ایها الکافرون و سبّح اسم ربّک الاعلى «قل اعوذ بربّ الفلق» «قل اعوذ بربّ الناس» و «قل هو اللّه احد» هر یک را هفتاد مرتبه،و مى‏گویى:هفتاد مرتبه«لا اله الاّ اللّه» و هفتاد مرتبه«اللّه اکبر»و هفتاد مرتبه:«اللّهم صلى على محمّد و ال محمّد»و هفتاد مرتبه«سبحان اللّه و الحمد للّه و لا اله الاّ اللّه و اللّه اکبر» و در خواص آن آمده که اگر در زندان باشد،و از آن بیاشامد،از حبس نجات یابد،و سردى بر طبع او غالب نگردد،و اکثر آن‏ خواص که بیان شد،در این روایت نیز آمده،و آب باران مطلقا مبارک است و منفعت دارد،خواه در نیسان و خواه در غیر آن،چنان‏که در حدیث معتبر از حضر امیر المؤمنین علیه السّلام آمده:بیاشامید آب آسمان را که پاک کننده بدن شماست،و دردها را دفع‏ مى‏کند،چنان‏که حق تعالى مى‏فرماید:
وَ یُنَزِّلُ عَلَیْکُمْ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً لِیُطَهِّرَکُمْ بِهِ وَ یُذْهِبَ عَنْکُمْ رِجْزَ الشَّیْطَانِ وَ لِیَرْبِطَ عَلَى قُلُوبِکُمْ وَ یُثَبِّتَ بِهِ الْأَقْدَامَ .
خدا بر شما از آسمان آبى فرو مى‏فرستد،براى آنکه شما را به آن پاک گرداند،و از شما وسوسه شیطان را برگیرد،و دلهاى شما را محکم نماید،و قدمهاى شما را با آن ثابت گرداند.
و در انجام برنامه نیسان بهتر آن است که اگر جمعى بخوانند،هرکدام مجموع‏ آن سوره‏ها و اذکار را هفتاد مرتبه بخوانند،و براى آنها که مى‏خوانند فایده‏اش عظیم‏تر،و ثوابش بیشتر است،و در این سالها پس از بیست‏وسه روز که از نوروز بگذرد،تقریبا داخل نیسان ماه رومى مى‏شوند،و ما نیسان سى روز است.و از حضرت صادق علیه السّلام‏ منقول است که در هفتم حزیران،حتما حجامت کن،و اگر میّسر نشود در چهاردهم،و اول حزیران تقریبا هشتادوچهارم نوروز است‏ و آن نیز سى روز است،و حزیران ماه نحسى است،چنان‏که در حدیث معتبر نقل شده خدمت امام صادق علیه السّلام ماه حزیران ذکر شد،حضرت فرمود:این ماه ماهى است که در آن حضرت موسى بر بنى اسراییل نفرین کرد،و در یک شبانه روز سیصد هزار نفر از ایشان از بین رفتند.باز به سند معتبر از آن حضرت نقل شده:خداى تعالى اجل‏ها را در ماه حزیران نزدیک مى‏کند، یعنى مرگ در آن بسیار است،و آگاه باش ماههاى رومى بنایش بر حرکت زمین به دور خورشید است و عدد آنها دوازده ماه‏ است به این ترتیب تشرین اول-تشرین آخر،کانون اول-کانون آخر،شباط،آذار،نیسان،ایار،حزیران،تموز آب،ایلول و چهار ماه را سى روز مى‏گیرند،که تشرین آخر و نیسان و حزیران و ایلولند،و هفت ماه دیگر غیر شباط را سى‏و یک روز مى‏گیرند و شباط را در سه سال متوالى بیست‏وهشت مى‏گیرند،در سال چهارم که سال کبیسه ایشان است بیست‏و نه روز مى‏گیرند و سال ایشان سیصدوشصت‏وپنج روز و یک چهارم روز است،و تشرین اول که اول سال ایشان است‏ در این سالها موافق نوزده درجه میزان است،و تفصیلش در کتاب«بحار الانوار»مذکور است و چون این ماهها در احادیث‏ آمده در اینجا کوتاه و مختصر ایراد کردیم انتهى.

گرداندن تسبیح

در زمان اسارت اهل بیت علیهم السلام یزید دید در دست امام سجاد علیه السلام تسبیحی است که حضرت آن را می‌چرخاند، لذا به امام علیه السلام اعتراض کرد که چرا کار بیهوده انجام می‌دهی؟

امام سجاد علیه السلام فرمود: از پدرم شنیدم که جدم صل الله علیه و آله «کانَ إذا أصبَحَ وَ أمْسی یَقُولُ: أللهُمَّ أنَّی أَصْبَحتُ وَ أَمسَیْتُ أُسَبِّحُکَ وَ أُمَجِّدُکَ وَ أَحْمَدُکَ وَ أُهَلِّلُکَ وَ أُکَبِّرُکَ بِعَدَدِ ما أُدِیرُ بِهِ سَبْحَتی»(۱)

رسول خدا صل الله علیه و آله هر صبح و شام می‌فرمود: خداوندا صبح و شام کردم در حالی که تسبیح و تمجید و ستایش و تهلیل و تکبیر تو را می‌گویم به تعداد کرداندن تسبیحم.

و سپس تسبیح خود را می‌گرداند. هر کس این کار را انجام دهد برای او اجر تسبیح نوشته می‌شود و نیز برای او مایه فرج و گشایش است.

۱- بحارالانوار ج۴۵ ص ۲۰۰

در محضر آیت الله بهجت نکته ۶۱۱