سوء خلق یا بداخلاقی

سوء خلق چیست؟

سوء خلق یا بداخلاقی حالتی نفسانی است که موجب گرفتگی روح انسان می‌شود به طوری که هیچ ناملایمتی را برنمی‌تابد و بی‌دلیل یا با کوچکترین بهانه‌ای بر دوستان و معاشران می‌خروشد و ایشان را آزار می‌دهد و چون در زندگی با صحنه ناخوشایندی مواجه شود به حضرت پروردگار نیز اعتراض می‌کند. (۱)

نکوهش سوء خلق

بداخلاقی صفتی زشت و ناپسند است که دنیا و آخرت و زندگی مادی و معنوی انسان را تحت تاثیر خود قرار دهد.

امام باقر علیه السلام در زشتی بدخلقی از رسول خدا نقل می‌کند:

اگر سوء خلق به چشم می‌آمد زشت ترین مخلوق بود. (۲)

امیرالمؤمنین علیه السلام می‌فرماید:

کل داء یداوی الا سوء الخلق(۳)

هر دردی درمان می‌پذیرد جز بداخلاقی

پیامد‌های دنیوی

از پیامد‌های نامطلوب بداخلاقی در زندگی دنیوی انسان سختی زندگی، تنهایی، بی‌کسی و عذاب درونی را می‌توان نام برد.

امیرالمؤمنین علیه السلام می‌فرماید:

سوء الخلق نکد العیش و عذاب النفس(۴)

بداخلاقی موجب سختی زندگی و عذاب جان آدمی است

معنی این سخن شریف چنان‌که بعضی نوشته‌اند (۵) این نیست که انسان بداخلاق دیگران را می‌آزارد و دیگران نیز او را آزرده می‌کنند. عذابی که در این حدیث به آن اشارت رفته است از درون نفس بر می‌خیزد. روح انسان بر اثر گرفتگی و انقباض خود از خود رنجور است نه از دیگران.

پیامدهای اخروی

تاثیر بداخلاقی بر زندگی معنوی بسیار عمیق‌تر و گسترده تر از زندگی دنیوی است از جمله:

۱– ناسازگاری با ایمان

امام صادق علیه السلام برای بیان این ناسازگاری با استفاده از اسلوب تشبیه معقول به محسوس می‌فرماید:

انّ سوء الخلق لفسد الایمان کما یفسد الخلّ العسل (۶)

بداخلاقی ایمان را تباه می‌کند همان‌طور که سرکه عسل را

۲– تعارض با عمل

بدخلقی رذیلتی است که آثار همه حسنات انسان را از بین می‌برد.

رسول خدا صل الله علیه و آله می‌فرماید:

لکلّ ذنب توبه الا سوء الخلق فانّ صاحبه کلما خرج من ذنب دخل فی ذنب (۷)

هر گناهی توبه‌ای دارد جز بدخلقی، زیرا انسان بداخلاق وقتی از گناهی پاک می‌شود گناه دیگری را آغاز می‌کند.

۳– تناسب با جهنم

بدخلقی صفتی جهنمی است که در نهایت از جهنم سر در می‌آورد.

رسول خدا صل الله علیه و آله فرمود:

سوء الخلق زمام من عذاب الله فی انف صاحبه و الزمام بید الشیطان یجرّه الی الشر و الشر یجرّه الی النار (۸)

بداخلاقی مهاری است از جنس عذاب الاهی در بینی انسان بداخلاق که سر رشته آن به دست شیطان است تا او را به بدی بکشاند و بدی او را به جهنم ببرد.

منابع:

۱. شرح اصول کافی، مازندرانی ج۹ ص۳۵۴

۲. زهد، حسین بن سعید، ص۲۶

۳. مستدرک الوسائل، محمدتقی نوری ج۱۲ ص۷۷

۴. همان ج۱۲ ص۷۶

۵. شرح اصول کافی، مازندرانی، ج۲ ص ۳۵۵

۶. کافی، محمد بن یعقوب کلینی، ص۳۲۱

۷. من لایحضر الفقیه، صدوق، ج۴ ص۳۵۵

۸. مستدرک الوسائل، محمدتقی نوری ج۱۲ ص۷۶

برگرفته از اخلاق الاهی آیت الله العظمی مجتبی تهرانی

پاداش روزه ماه شعبان

امام باقر علیه السلام فرمود: هر که ماه شعبان را روزه بگیرد، این روزه پاک کننده هر لغزش و «وَصْمَه» و «بادِرَه» است.

ابو حمزه گوید که به امام باقر علیه السلام گفتم: «وَصْمَه» چیست؟ فرمود: سوگند برای نافرمانی خدا و نذر در نافرمانی خدا.

عرض کردم: «بادِرَه» چیست؟ فرمود: سوگند خوردن هنگام خشم، و توبه از این سوگند پشیمانی بر آن است.

امام صادق علیه السلام فرمود: به خدا سوگند که روزه ماه شعبان و ماه رمضان، دو ماه پشت سر هم توبه ای مقبول از سوی خدای عزوجل است.

امام صادق علیه السلام فرمود: هر که روز اول ماه شعبان را روزه بگیرد بی‌گمان بهشت بر او واجب آید، هر که دو روز را روزه بگیرد، خداوند در دنیا در هر روز و شبی به او بنگرد و نگریستن خویش را در بهشت نیز از او برنگیرد، و هر که سه روز روزه بگیرد، خداوند را در بهشت او هر روزه بر روی عرش زیارت کند.

امام صادق علیه السلام روایت نموده که پیامبر خدا صل الله علیه و اله فرمود: شعبان ماه من و رمضان ماه خداست و آن بهار مستمندان است خداوند عید قربان را تنها برای سیر کردن تهیدستان از گوشت قرار داد پس آنان را از گوشت قربانی بخورانید.

اسامه بن زید گوید: پیامبر خدا صل الله علیه و اله همواره روزه می‌گرفت تا جایی که دیگران می‌گفتند پیوسته روزه خواهد گرفت و آن قدر روزه را رها می‌ساخت که می‌گفتند دیگر روزه نخواهد گرفت.

راوی می‌گوید از اسامه بن زید پرسیدم آیا دیدی که پیامبر خدا صل الله علیه و آله در ماهی طوری روزه بگیرد که در ماه‌های دیگر آن گونه روزه نگیرد؟ گفت: آری!

گفتم: در کدام ماه؟ گفت: ماه شعبان که همان ماه میان ماه رجب و ماه رمضان است و مردم از آن در غفلت هستند و آن ماهی است که در آن ماه اعمال به پیشگاه پروردگار جهانیان بالا رود و دوست دارم در حالی اعمال بالا رود که روزه دار باشم.

ثواب الاعمال و عقاب الاعمال ص۱۱۹ – ۱۲۳

فرارسیدن ماه شعبان مبارک باد

ماه شعبان ماهی است بسیار شریف و برای سالکان الی الله، ماهی ارزشمند می‌باشد. یکی از شب‌های پرفضیلت قدر در آن قرار گرفته است. در این ماه مردی به دنیا می‌‌آید که خداوند به واسطه وجود او وعده یاری و پیروزی به تمامی اولیاء و پیامبران و برگزیدگان مظلوم خویش از آن زمان که حضرت آدم علیه السلام به زمین فرود آمده داده است که:« زمین را بعد از آنکه مملوّ از ظلم و جور شده آکنده از عدل و داد می‌سازد.»

سومین روز از ماه شعبان، روزی است که سید شهیدان و سرور آزادگان حضرت امام حسین بن علی علیه السلام دیده به جهان گشود. روزی است که شرافت و بزرگی آن به اندازه شرافت و بزرگی صاحبش می‌باشد.

روز سوم ماه شعبان همان روز بابرکتی بود که فطرس ملک توانست سلامتی بال‌های خود را در آن به دست بیاورد.

شب و روز پانزدهم ماه شعبان، اوقات و زمان بسیار ارجمند و شریفی است. این روز دارای منزلتی بزرگ و برکاتی فراوان و نورهایی درخشنده است.

فرارسیدن ماه شعبان، ماه رسول خدا حضرت محمد صل الله علیه و آله بر همه شیعیان تهنیت باد.