انگیزه های عبادت

۱- طمع: ممکن است انگیزه انسان در عبادت و اطاعت «طمع» باشد. انسان نسبت به انعام و اکرام دنیوی یا اخروی خدا طمع کرده و برای این که خدا در دنیا یا آخرت به او جزا و پاداش دهد و دست او را بگیرد اعمالش را مطابق با میل و اراده الهی انجام می‌دهد و خدا را اطاعت و عبادت می‌کند.

در قرآن کریم نیز از این گونه عبادت یاد شده است.

«وَعَدَ اللهُ الّذینَ آمَنوا وَ عَمِلو الصّالِحاتِ لِهُم مَغفِرَهٌ و أجْرٌ عَظیمٌ» (مائده آیه ۹)

«خدا به انسان‌های مومن و انسان‌هایی که او را عبادت کردند و عمل صالح انجام دادند وعده داده است که هم آنان را می‌آمرزد و هم به آنان پاداش می‌دهد.»

«مَنْ یُطِعِ اللهَ و رَسُولَه یُدخِلهُ جَناتٍ تَجْری مِنْ تَحتِها الأنهارُ»(نساء آیه ۱۳)

«هر کسی خدا و پیامبرش را اطاعت کند خداوند وی را در باغهایی از بهشت وارد می‌کند که همواره آب از زیر درختانش جاری است»

بنابراین گاهی عبادت انسان با این انگیزه صورت می‌گیرد که کاری انجام داده و در واقع تجارتی کند.

۲- ترس از عقاب: ممکن است عامل دیگر برای عبادت «ترس از عقاب و مجازات دنیا و آخرت » باشد قرآن به این انگیزه نیز اشاره کرده است:

«إنّی أخافُ إنْ عَصَیْتُ رَبّی عَذابَ یَوْمٍ عَظیمٍ»(یونس آیه ۱۴)

«من می‌ترسم اگر عصیان خدا بکنم (خدا را عبادت و اطاعت نکنم) در آن روز موعود سخت عذاب و مجازات شوم»

«تَتَجافی جُنُوبُهُمْ عَنِ المَضاجِعِ یَدعُونَ رَبَّهُم خَوفاً وَ طَمَعاً»(سجده آیه ۱۶)

« شب از بستر برمی‌خیزند و خدای خود را از روی خوف و به امید پاداش می‌خوانند»

۳- شکرگزاری: انگیزه دیگری که برای عبادت می‌توان ذکر کرد عبادت انسان‌هایی است که نه طمعی دارند نه ترسی نه از مجازات و عقاب وحشتی دارند و نه به دنبال تحصیل همت دنیا و بهشت آخرت هستند بلکه چیزی ورای همه اینها می‌طلبند که به زیباترین شکل در کلام امیر المومنین علیه السلام آمده است:

«خدایا تو را نه از ترس آتش جهنم و نه به خاطر طمع در بهشت عبادت می کنم بلکه تو را شایسته عبادت یافته ام و می‌پرستم.» (بحار ج ۶۷ ص ۱۸۶)

امام حسین علیه السلام فرمودند:« عده‌ای خدا را به دلیل رغبت و دستیابی به نعمت او اطاعت می‌کنند این عبادت تجار است و جمعی عبادتشان از روی ترس و واهمه عذاب است و این عبادت بردگان است و گروهی فقط برای شکر گزاری و درک ذات معبود عبادت می‌کنند این عبادت آزادگان است که بهترین نوع عبادت است.»

زیارت مخصوصه حضرت امام حسین(ع) زیارت چهارم

چهارم:زیارت شبهای قدر

بدانکه احادیث در فضیلت زیارت امام حسین علیه السّلام در ماه مبارک رمضان به ویژه شب اوّل و نیمه و آخر و در خصوص شب قدر بسیار است.از امام جواد علیه السّلام نقل شده هر که امام حسین علیه السّلام را در شب بیست‏وسوم ماه رمضان زیارت کند،و آن شبى است که‏ امید مى‏رود شب قدر باشد،و در آن شب هر امر محکمى جدا و مقدّر مى‏گردد،روح بیست‏وچهارهزار فرشته و پیغمبر،که همه از خدا در این شب براى زیارت آن حضرت رخصت مى‏طلبند،با او مصافحه کنند.و در حدیث معتبر دیگرى از امام صادق علیه السّلام روایت‏ شده:چون شب قدر مى‏شود،منادى از آسمان هفتم از پشت عرش ندا سر مى‏دهد:حقتعالى آمرزید هرکه را به زیارت قبر حسین علیه السّلام آمده و در روایت‏ دیگرى است هر که شب قدر نزد قبر آنحضرت باشد و دو رکعت نماز یا آنچه میسیر میشود نزد آنحضرت بخواند و از خدا بهشت درخواست کند و از آتش پناه ببرد حقتعالى خواهش او را به او عطا فرماید و از آتش پناهش دهد.ابن قولویه از امام صادق علیه السّلام روایت کرده هر که در ماه رمضان قبر امام حسین علیه السّلام را زیارت کند و در راه‏ زیارت بمیرد و براى او عرض و حسابى نخواهد بود و به او بگویند بدون ترس و بیم وارد بهشت شو اما متنى که در شب قدر امام حسین علیه السّلام به آن زیارت میشود چنان است که شیخ مفید و محمّد بن مشهدى و ابن طاووس و شهید رحمهم اللّه در کتب»مزار«ذکر کرده‏اند و آن زیارت را مختصّ به این شب و روزهاى عید فطر و قربان قرار داده‏اند و شیخ محمّد بن مشهدى به اسناد معتبر خود آن‏ را از امام صادق علیه السّلام روایت کرده و گفته که آن حضرت فرمودند:وقتى خواستى ابو عبد اللّه الحسین علیه السّلام را زیارت کنى به مشهد آن حضرت برو البته بعد از آنکه غسل کرده و پاکیزه‏ترین‏ جامه‏هاى خود را پوشیده باشى چون نزد قبر آن حضرت ایستادى،روى خود را به جانب آن حضرت کن و قبله را میان دو کتف خود قرار ده و بگو:
السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ الصِّدِّیقَهِ الطَّاهِرَهِ فَاطِمَهَ سَیِّدَهِ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مَوْلایَ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ وَ رَحْمَهُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ أَشْهَدُ أَنَّکَ قَدْ أَقَمْتَ الصَّلاهَ وَ آتَیْتَ الزَّکَاهَ وَ أَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَیْتَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ تَلَوْتَ الْکِتَابَ حَقَّ تِلاوَتِهِ وَ جَاهَدْتَ فِی اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ وَ صَبَرْتَ عَلَى الْأَذَى فِی جَنْبِهِ مُحْتَسِبا حَتَّى أَتَاکَ الْیَقِینُ أَشْهَدُ أَنَّ الَّذِینَ خَالَفُوکَ وَ حَارَبُوکَ وَ الَّذِینَ خَذَلُوکَ وَ الَّذِینَ قَتَلُوکَ مَلْعُونُونَ عَلَى لِسَانِ النَّبِیِّ الْأُمِّیِّ وَ قَدْ خَابَ مَنِ افْتَرَى لَعَنَ اللَّهُ الظَّالِمِینَ لَکُمْ مِنَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ وَ ضَاعَفَ عَلَیْهِمُ الْعَذَابَ الْأَلِیمَ أَتَیْتُکَ یَا مَوْلایَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ زَائِرا عَارِفا بِحَقِّکَ مُوَالِیا لِأَوْلِیَائِکَ مُعَادِیا لِأَعْدَائِکَ مُسْتَبْصِرا بِالْهُدَى الَّذِی أَنْتَ عَلَیْهِ عَارِفا بِضَلالَهِ مَنْ خَالَفَکَ فَاشْفَعْ لِی عِنْدَ رَبِّکَ.
سلام بر تو اى فرزند رسول خدا،سلام بر تو اى فرزند امیر مؤمنان،سلام بر تو اى فرزند صدّیقه طاهره فاطمه،سرور زنان جهانیان،سلام و رحمت و برکات خدا بر تو اى مولایم ابا عبد اللّه،گواهى مى‏دهم که تو نماز بپا داشتى،و زکات پرداختى،و امر به‏ معروف نمودى،و نهى از منکر کردى،و قرآن را تلاوت نمودى تلاوتى شایسته،و براى خدا جهاد کردى‏ جهادى درخور،درباره خدا بر آزارها صبر کردى.درحالى‏که به حساب خدا گذاشتى،تا مرگت دررسید،گواهى مى‏دهم انان‏ که با تو مخالفت کردند و جنگیدند،و از یارى‏ات دریغ ورزیدند و تو را کشتند،بر زبان پیامبر درس ناخوانده معلونند و البته زیانکار است کسى‏که دروغ است،خدا ستمکاران بر شما را از گذشتگان و آیندگاه لعنت کند،و عذاب دردناک‏ را بر آنان دو چندان نماید،اى مولایم اى فرزند رسول خدا به زیارتت آمدم،عارف به حقّت،دوستدار دوستانت،دشمن دشمنانت،بینا بر آن هدایتى که بر آن بودى،آگاه به گمراهى کسى‏که با تو مخالفت ورزید،پس برایم نزد پروردگارت.
انگاه خود را به قبر بچسبان،و صورت خویش را بر آن گذار،سپس‏ به جانب سر مقدس رفته و بگو:
السَّلامُ عَلَیْکَ یَا حُجَّهَ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ وَ سَمَائِهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَى رُوحِکَ الطَّیِّبِ وَ جَسَدِکَ الطَّاهِرِ وَ عَلَیْکَ السَّلامُ یَا مَوْلایَ وَ رَحْمَهُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ.
سلام بر تو اى حجّت خدا در زمین و آسمان،درود خدا بر روح پاک و پیکر پاکیزه‏ات،و سلام و رحمت و برکات خدا بر تو اى‏ مولایم.
پس خود را به قبر مبارک بچسبان،و آن را ببوس،و صورت خود را بر آن بگذار،و به جانب سر مبارک‏ بازگرد،آنگاه دو رکعت نماز زیارت بجاى آر،و بعد از آن به هر اندازه‏اى که توانستى نماز بخوان،پس از آن به سمت‏ پایین پا برو و على بن الحسین علیهما السّلام را زیارت کن و بگو:
السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مَوْلایَ وَ ابْنَ مَوْلایَ وَ رَحْمَهُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ ظَلَمَکَ وَ لَعَنَ اللَّهُ مَنْ قَتَلَکَ وَ ضَاعَفَ عَلَیْهِمُ الْعَذَابَ الْأَلِیمَ .
سلام و رحمت و برکات خدا بر تو،اى مولاى من و پسر مولاى من،خدا لعنت کند کسى را که به تو ستم کرد خدا لعنت کند کسى را که تو را کشت،و عذاب دردناک را بر آنان دو چندان کند.
و به آنچه مى‏خواهى دعا کن سپس‏ شهدا را درحالى‏که میل کنى از سمت پا به طرف قبله،زیارت کن و بگو:
السَّلامُ عَلَیْکُمْ أَیُّهَا الصِّدِّیقُونَ السَّلامُ عَلَیْکُمْ أَیُّهَا الشُّهَدَاءُ الصَّابِرُونَ أَشْهَدُ أَنَّکُمْ جَاهَدْتُمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ صَبَرْتُمْ عَلَى الْأَذَى فِی جَنْبِ اللَّهِ وَ نَصَحْتُمْ لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ حَتَّى أَتَاکُمُ الْیَقِینُ أَشْهَدُ أَنَّکُمْ أَحْیَاءٌ عِنْدَ رَبِّکُمْ تُرْزَقُونَ فَجَزَاکُمُ اللَّهُ عَنِ الْإِسْلامِ وَ أَهْلِهِ أَفْضَلَ جَزَاءِ الْمُحْسِنِینَ وَ جَمَعَ بَیْنَنَا وَ بَیْنَکُمْ فِی مَحَلِّ النَّعِیمِ.
سلام بر شما اى راستى پیشگان‏ سلام بر شما اى شهیدان شکیبا،گواهى مى‏دهم که شما در راه خدا جهاد کردید،و در باره‏ خدا بر آزارها صبر کردید،و براى خدا و رسولش خیرخواهى نمودید،تا مرگتان فرا رسید،گواهى مى‏دهم که شما نزد پروردگارتان زنده‏اید و روزى داده مى‏شوید،خدا از سوى اسلام و اهلش،به شما پاداش دهد،برترین پاداش نیکوکاران، و در جایگاه ناز و نعمت میان ما و شما جمع کند.
پس به زیارت قمر بنى هاشم مى‏روى،همین که آنجا رسیدى و نزد آن جناب ایستادى و بگو:
السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الْعَبْدُ الصَّالِحُ الْمُطِیعُ لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ أَشْهَدُ أَنَّکَ قَدْ [جَاهَدْتَ وَ] نَصَحْتَ وَ صَبَرْتَ حَتَّى أَتَاکَ الْیَقِینُ لَعَنَ اللَّهُ الظَّالِمِینَ لَکُمْ مِنَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ وَ أَلْحَقَهُمْ بِدَرْکِ الْجَحِیمِ .
سلام بر تو اى فرزند امیر مؤمنان،سلام بر تو اى بنده شایسته، فرمانبردار خدا و رسول خدا،گواهى مى‏دهم که تو جهاد کردى و خیرخواهى نمودى و شکیبایى ورزیدى تا مرگ تو را دررسید خدا ستم‏کنندگان به شما را،از گذشتگان و آیندگان لعنت کند،و به هلاکتگاه دوزخ ملحق نماید.
آنگاه زائر در مسجد آن جناب هرچه که خواهد نماز مستحبّى بجا آورد،و سپس بیرون رود.

اعمال شب وروز عید غدیر

شب هیجدهم:شب عید غدیر و شب بسیار با شرافتى است،سیّد ابن طاووس در کتاب»اقبال«دوازده رکعت نماز با یک سلام به کیفیتى مخصوص براى این شب همراه با دعاهایى روایت کرده است. روز هیجدهم:روز عید غدیر،و»عید اللّه اکبر«،و عید آل محمّد علیهم السّلام و عظیم ‏ترین عید است،و حق تعالى هیچ پیامبرى را مبعوث‏ نفرموده جز آنکه این روز را عید کرده و حرمت آن را دانسته.نام این روز در آسمان روز»عهد معهود«و در زمین روز»میثاق‏ مأخوذ«و»جمع مشهود«است.روایت شده که از امام صادق علیه السّلام پرسیدند،آیا مسلمانان را غیر از جمعه و قربان و فطر عیدى‏ هست؟فرمود:آرى عیدى است که حرمتش از همه اعیاد بیشتر است،راوى گفت:کدام عید است؟حضرت فرمود: روزى است که حضرت رسول صلى اللّه علیه و آله امیر المؤمنین علیه السّلام را به جانشینى خود نصب فرمود،و اعلام کرد:هرکه من مولا و آقاى اویم،پس‏ على مولا و آقا و پیشواى اوست،و آن روز هیجدهم،ذو الحجّه است،راوى گفت:در آن روز چه کارى باید انجام داد؟فرمود باید روزه بدارید،و عبادت کنید،و محمّد و آل محمّد علیهم السّلام را یاد آرید،و بر ایشان صلوات فرستید،رسول خدا صلى اللّه علیه و آله امیر المؤمنین علیه السّلام‏ را وصیت کرد،که این روز را عید گرداند،و هر پیامبرى به جانشینى خویش وصیت مى‏کرد،که این روز را عید کند. در حدیث ابن ابى نصر بزنطر از حضرت رضا علیه السّلام آمده:اى پسر ابى نصر هر کجا باشى،بکوش روز عید غدیر نزد قبر مطهّر حضرت‏ امیر المؤمنین علیه السّلام حاضر شوى،به درستى‏که در این روز،خدا مى‏آمرزد،از هر مرد و زن مؤمن گناه شصت سال ایشان را،و از آتش دوزخ آزاد مى‏کند،دو برابر آنچه در ماه رمضان و شب قدر و شب فطر آزاد کرده،و پرداخت یک درهم در این روز به برادران مؤمن،برابر هزار درهم در اوقات دیگر است،و در این روز به برادران مؤمن احسان کن،و هر مرد و زن مومن‏ را شاد گردان،به خدا سوگند،اگر مردم فضیلت این روز را چنان‏که باید بدانند،هرآینه هر روز فرشتگان با ایشان ده مرتبه‏ مصافحه کنند.در هر صورت بزرگداشت این روز شریف لازم است،و اعمال آن چندچیز است: اوّل:روزه که کفّاره شصت سال گناه است،و در حدیثى است روزه این روز برابر روزه تمامى عمر دنیا و معادل با صد حج و صد عمره است.دوّم:غسل.سوّم:زیارت امیر مؤمنان علیه السّلام و شایسته است انسان هر کجا باشد، بکوشد که خود را به قبر مطّهر آن حضرت برساند،و براى آن جناب در این روز سه زیارت مخصوص روایت شده که یکى از آنها زیارت معروف به«امین اللّه»است،که هم از نزدیک و هم از راه دور خوانده مى‏شود،و آن از زیارات جامعه مطلقه است،و در باب زیارات ان شاء الله تعالى خواهد آمد.چهارم:تعویذى[ذکر مربوط به پناه جستن به خدا از ناملایمات و شرور] را که سیّد ابن طاووس در کتاب«اقبال»از رسول خدا صلى اللّه علیه وآله روایت کرده بخواند.