تفسیر روایت «لَوْلاکَ لَمَا خَلَقْتُ الْأَفْلاکَ»

متن استفتاء و پاسخ حضرت آیت الله العظمی روحانی دام ظله:

سؤال: تفسیر این حدیث شریف چیست که مى‏فرماید: «یـا أَحْمَدُ! لَوْلاکَ لَما خَلَقْتُ الْأَفْلاکَ، وَ لَوْلا عَلِىٌّ لَما خَلَقْتُکَ، وَ لَوْلا فاطِمَهُ لَما خَلَقْتُکُما»؛ هان اى احمد! اگر تو نبودى، جهان را نمى‏آفریدم و اگر على نبود، تو را، و اگر فاطمه نبود، من شما دو نفر را نمى‏آفریدم.( الجنّه العاصمه، ص۱۴۹ با اندک تفاوت در واژه‏ها؛ ضیاء العالمین، ص۱۸۷ وکشف اللئالى عن جابر بسند وثیق وفى ذیله ثم قال جابر هذا من الاسرار التى امرنا رسول‏اللّه‏ صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله بکتمانه الا عن اهله؟ و ملتقى البحرین، ص۱۴، و الجنه العاصمه، ص۱۴۹ ومجمع البحرین.)

جواب: «أللّهُمَّ صَلِّ عَلى فاطِمَه وَ أَبِیْها وَ بَعْلِها وَ بَنِیْها وَ السِّرِ الْمُسْتِوْدِعِ فِیْها»؛ من در سخنان همه علماى شیعه و بسیارى از دانشمندان أهل ‏سنّت و جماعت بسیار پژوهش نمودم و دریافتم که سرمایه و موادّ اصلى دنیاى وجود ظاهرى صدّیقه طاهره فاطمه زهرا علیهاالسلام از موادّ این جهان خاکى و فناپذیر نیست، بلکه بخش مادى و ظاهرى آن وجود گرانمایه، از بهشت پرطراوت و زیباى خدا و از بلندترین درختان و برترین میوه‏هاى آن است. امّا روح ارجمند آن بانوى بزرگ نیز که از سوى خداوند حکیم متناسب و هماهنگ با این جسم مبارک برگزیده شده، از رازها و اسرار الهى است که ما حقیقت آن را درنمى‏یابیم و نمى‏شناسیم.

تنها چیزى که ما در این مورد درمى‏یابیم، همان چیزى است که به‏وسیله روایات، رسیده و بیانگر آن است که روح تابناک فاطمه علیهاالسلام از فروغ عظمت و شکوه خدا آفریده شده است. چنین مفهوم و سخنى را برخى از کتاب‏هاى روایى از جمله کتاب «معانى الْأخبار صدوق» از امام صادق و او نیز از نیاى گرانقدرش سالار پیامبران خدا آورده است که فرمود: «خُلِقَ نِورُ فاطِمَه قَبْلَ أنْ یُخْلقَ الْأرْضُ وَ السَّماءُ…»( صدوق، معانى الْأخبار، ص۳۹۶) نور وجود فاطمه پیش از آفرینش آسمان و زمین آفریده شد!

برخى از مردم پرسیدند: اى پیامبر خدا! آیا گوهر وجود فاطمه علیهاالسلام از انسانها نیست؟ پیامبر فرمود: فاطمه حوریه‏اى است در سیماى انسان، و خدا او را پیش از آفرینش آدم و عالم و دیگر ارواح انسانها… از فروغ تابناک خود آفرید. «فاطِمَهُ حَوْراءٌ إنْسِیّه خَلَقَهَااللّه‏ُ عزَّ وَ جَلَّ مِن نُورِهِ قَبْلَ أنْ یُخْلَقَ آدَم…». (صدوق، معانى الأخبار، ص۳۹۶.) با این بیان، با نگرش به‏ محتواى این حدیث شریف قدسى که در بسیارى از مجموعه‏ هاى روایى آمده است، این معمّا حل مى‏شود که: «لَوْلاکَ لَمَا خَلَقْتُ الْأَفْلاکَ، وَ لَوْلا عَلِىٌّ لَما خَلَقْتُکَ، وَ لَوْلا فاطِمَهُ لَما خَلَقْتُکُما»؛ اگر تو نبودى، جهان را نمى‏آفریدم و اگر على نبود، تو را، و اگر فاطمه نبود، شما را پدید نمى‏آوردم، یعنى چه؟

و نیز روشن مى‏گردد که چرا در روز رستاخیز به هنگام ورود فاطمه علیهاالسلام به بهشت پر طراوت و زیباى خدا، پیامبران از آدم گرفته تا دیگران به زیارت او مى‏شتابند، و حتى سالار پیامبران خدا حضرت محمّد صلى ‏الله‏ علیه‏ و ‏آله به دیدار دخت فرزانه خویش مى‏رود. و نیز روشن مى‏شود که چرا پیامبر پس از برانگیخته شدن مردم و پایان حسابرسى از آنان، نخستین کسى است که به سوى بهشت خدا مى‏رود و تنها یک گروه از او پیشى مى‏گیرد که آن گروه ارجمند نیز گروه فاطمه علیهاالسلام است.

منبع: سایت خبری صدای شیعه

جلوگیری از یک آموزش اشتباه

«قال رسول الله ^{صل الله علیه وآله} : من صلّی علیّ فی کتاب لم تَزَلِ الملائکهُ تستغفرِ لَه مادامَ اسمی فی ذلک الکتاب»

رسول خدا ^{صل الله علیه وآله} فرمودند: آن کس که در کتابی صلوات بر من فرستد(صلوات را بنویسد) همواره ملائکه برای او استغفار کنند تا زمانی که اسم من در کتاب موجود است. (با کمال تأسف آنچه که الان به فرزندان ما در بعضی مدارس تعلیم می‌کنند و بین مردم رایج است اینست که به جای صلوات برپیامبر ^{صل الله علیه وآله} حرف (ص) و به جای درود بر ائمه ^{علیهم‌السلام} حرف (ع) را می‌نویسند و این غیر از محرومیت از ثواب مذکور در روایت بالا است و بی ادبی به محضر رسول خدا ^{صل‌‌ الله علیه وآله} و ائمه ^{علیهم السلام} است).

(کنزل العمال۵۰۷/۱ )

مفهوم جنت (بهشت)

جنت در اصل به معنای«ستر» و «پوشاندن» می‌باشد.[۱] دو کلمه «جن» و «جنین» نیز به همین معنا می‌باشد. «جنَ» را از آن رو جنَ گویند،چون از دیده ها پوشانده شده و نهان است.[۲] و«جنین » را نیز از آن رو جنین گویند که از دیده ها پوشانده شده و پنهان است.[۳] «جنَت » را نیز به این اسم نامند،چون درختان آن را می پوشانند.[۴] از این رو جنَت به باغ و بستانی گفته می شود که در آن درختان زیادی دیده می شود و همه لذَتها در آن جمع و آماده می باشد؛ از بهترین درختان و میوه ها به همسران نیکو و خادمانی زیبا و خانه هایی فاخر که به یاقوت و زمرد و سنگهای گران قیمتی دیگر تزیین شده است.[۵]

آزار پدر و مادر عامل کوتاهی عمر

یکی از گناهانی که به ویژه در کوتاه شدن عمر انسان تأثیر دارد، نافرمانی و آزاردن پدر و مادر و به اصطلاح «عقوق والدین» است.

امام صادق علی‌السلام فرموده اند که پدرم گفت:

«نَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الذُّنُوبِ الَّتِی تُعَجِّلُ الْفَنَاءَ وَ تُقَرِّبُ الْآجَالَ وَ تُخْلِی الدِّیَارَ وَ هِیَ قَطِیعَهُ الرَّحِمِ‏ وَ الْعُقُوقُ وَ تَرْکُ الْبِر»[۱]

پناه بریم به خدا از گناهانى فناء را بشتاب آرند و مرگ را زود برسانند و خانه‏ها را ویران سازند و آنها قطع رحم و ناسپاسى پدر و مادر و ترک احسان و نیکوکارى است.[۲]

در حدیث دیگری رسول خدا صلی‌الله علیه و آله و سلم می‌فرماید:

«ثَلَاثَهٌ مِنَ‏ الذُّنُوبِ‏ تُعَجَّلُ‏ عُقُوبَتُهَا وَ لَا تُؤَخَّرُ إِلَى الْآخِرَهِ: عُقُوقُ الْوَالِدَیْنِ، وَ الْبَغْیُ عَلَى النَّاسِ، وَ کُفْرُ الْإِحْسَانِ.»[۳]

سه گناه است که در کیفر آن (در دنیا) شتاب شود و به روز قیامت نیفتد: نافرمانی و آزردن پدر و مادر، ستم بر مردم و کفران احسان و نیکی.

در مقابل، نیکی به پدر و مادر عمر را طولانی می‌کند، چنانکه امام باقر علیه‌السلام می‌فرماید:

«الْبِرُّ وَ صَدَقَهُ السِّرِّ یَنْفِیَانِ الْفَقْرَ وَ یَزِیدَانِ فِی الْعُمُرِ وَ یَدْفَعَانِ عَنْ سَبْعِینَ مِیتَهَ سَوْء»[۴]

نیکی به پدر و مادر و صدقه دادن پنهانی فقر را می‌برد و عمر را زیاد می‌کند و از هفتاد نوع مرگ‌های بد جلوگیری می‌نماید.

در حدیث دیگری نیز فرموده‌اند:

صَدَقَهُ السِّرِّ تُطْفِئُ‏ غَضَبَ‏ الرَّبِ‏ وَ بِرُّ الْوَالِدَیْنِ‏ وَ صِلَهُ الرَّحِمِ‏ یَزِیدَانِ‏ فِی‏ الْأَجَل‏[۵]

فروتنی نسبت به آموزگار

امام صادق سلام الله علیه:

تَواضَعُوا لِمَن طَلَبتُم مِنهُ العِلمَ

در پیشگاه کسی که از او دانش می‌آموزید فروتن باشید.

کافی:ج۱، ص۳۶