حسد

۱- امام باقر^{علیه‌السلام}  فرمود: مرد هر گونه سخن شتاب‏زدگى (هنگام خشم) از خود نشان می‌‏دهد و جبران می‌شود (و کافر می‌شود خ ل)، و به راستى حسد است که ایمان را می‌خورد چنانچه آتش هیزم را می‌خورد.

۲- از امام صادق ^{علیه‌السلام} فرمود: به راستى حسد ایمان را می ‏خورد چنانچه آتش هیزم را می‌خورد.

 ۳- از داود رقّى، گوید: شنیدم امام صادق ^{علیه‌السلام}  می‌فرمود:  از خدا بترسید و بهم‌دیگر حسد نبرید، راستى عیسى بن مریم را شریعت بر پایه گردش در جهان بود، در یکى از گردشهاى خود بیرون شد و مرد کوتاه قدى از یارانش به همراهش بود و بسیار ملازم خدمت آن حضرت بود، و چون عیسى به دریا رسید از روى یقین درست، نام خدا برد و روى آب به راه افتاد، و چون آن مرد کوتاه به عیسى نگاه کرد که به روى آب راه رفت، او هم با یقین کامل نام خدا برد و بر روى آب به راه افتاد تا به عیسى ^{علیه‌السلام}  رسید و خود بینى، او را فرا گرفت و با خود گفت: این عیسى روح اللَّه است که به روى آب راه می‌رود و من هم به روى آب راه می‌روم، او را بر من چه برترى است؟

فرمود: به محض این اندیشه به زیر آب رفت و عیسى را بفریادِ خود طلبید و آن حضرت او را از زیر آب بیرون آورد. سپس به او فرمود: اى قدّ کوتوله! چه گفتى که زیر آب رفتى؟ در پاسخ گفت که: گفتم این روح اللَّه است که روى آب راه می‌‏رود و من هم روى آب راه می‌‏روم و عجب مرا گرفت، عیسى^{علیه‌السلام}  به او گفت: خود را به جایى واداشتى جز آنجا که خدایت واداشته در آن، و خدا بر این گفته تو از تو بدش آمد، از آنچه گفتى به درگاه خدا عز و جل توبه کن. فرمود: آن مرد توبه کرد و به مقامى که خدا به او داده بازگشت، از خدا بترسید و به یک دیگر حسد نبرید.

۴- از امام صادق ^{علیه‌السلام}  که رسول خدا ^{صلّی‌الله‌علیه‌و‌اله}  فرمود: چه بسیار نزدیک است که فقر، کفر باشد و چه بسیار نزدیک است که حسد بر قَدَر چیره شود.

 ۵- امام صادق ^{علیه‌السلام}  فرمود: آفتِ دین حسد است و خود بینى و بالیدن.

۶- رسول خدا ^{صلّی‌الله‌علیه‌و‌اله} فرمود: خدا عز و جل به موسى بن عمران ^{علیه‌السلام}  فرمود: اى پسر عمران! مبادا به مردم حسد برى در باره آنچه من به آنها داده ام از فضل خودم، چشمانت را به دنبال آن دراز مکن و دل خود را به دنبال آن روانه مکن، زیرا آنکه حسد برد، نعمت مرا بد داشته و از آن قسمتى که من میان بنده‏‌هایم کردم جلو گرفته و هر که چنین باشد، من از او نیستم و او هم از من نیست.

۷- از امام صادق ^{علیه‌السلام}  که فرمود: راستى مؤمن رشک می‌‏برد و حسادت ندارد، و منافق حسد می‌ورزد و رشک ندارد.

أصول الکافی / ترجمه کمره‏اى، ج‏۵، ص: ۲۰۹

أصول الکافی / ترجمه کمره‏اى، ج‏۵، ص: ۲۱۱

غضب

۱- از امام صادق ^{علیه‌السلام} که رسول خدا ^{صلّی‌الله‌علیه‌و‌اله‌} فرمود: خشم، ایمان را تباه کند چونان که سرکه عسل را تباه کند.

۲- از میسر، گفت: نزد امام باقر ^{علیه‌السلام}   نام خشم را بردند، پس فرمود: مردى به خشم آید و خشنود نگردد تا به دوزخ درآید، هر مردى به خشم آمد بر مردمى و ایستاده است، زود بنشیند که این پلیدى شیطان از او برود، و هر مردى بر خویشاوندى خشم کرد، به او نزدیک شود و خود را به او بسابد، زیرا چون رحم سائیده شود، آرام گردد.

۳- امام صادق^{علیه‌السلام} فرمود: خشم، کلید هر بدى است.

۴- امام صادق ^{علیه‌السلام}  می‌فرمود :  که مرد بیابانى نزد رسول خدا ^{صلّی‌الله‌علیه‌و‌اله‌} آمد و گفت: من بیابان نشینم و سخن‏هاى کلى به من بیاموز، در پاسخ او فرمود: به تو فرمان دهم که خشم نکنى و سه بار آن عرب بیابانى خواستِ خود را باز گفت، و همان پاسخ را دریافت، و آن مرد به خود آمد و گفت: دیگر چیزى نپرسم، رسول خدا ^{صلّی‌الله‌علیه‌و‌اله‌} جز به خیر، مرا فرمان نداده است.  فرمود که: پدرم می‌فرمود: کدام چیزى است که از خشم، سخت‏تر است، راستى مردى خشم کند و قتل نفس کند که خدا حرام کرده و زن پارسا را به زنا متّهم کند.

۵- از عبد الأعلى، گوید: به امام صادق^{علیه‌السلام} گفتم: به من پندی‌ ده که بدان پند گیرم،

در پاسخ فرمود: مردى نزد رسول خدا^{صلّی‌الله‌علیه‌و‌اله‌} آمد و به او گفت: یا رسول اللَّه! به من بیاموز پندى که بدان پند گیرم، در پاسخ او فرمود: برو دنبال کارِت و خشم مکن، و تا سه بار بر او باز گفت، و در هر سه بار، همین پاسخ را شنید که: برو پى کارِت و خشم مکن.

۶- امام صادق ^{علیه‌السلام}  می‌فرمود: هر که جلو خشم خود را گیرد، خدا عیب او را بپوشاند.

۷- از امام باقر^{علیه‌السلام}   که در تورات نوشته است در ضمن آنچه خدا عز و جل با موسى راز گفت، فرمود:

اى موسى! جلو خشمت را از هر که من تو را بر او مسلّط کردم‏ بگیر، تا من هم جلو خشم خودم را از تو بگیرم.

۸- امام صادق ^{علیه‌السلام}   فرمود: خدا عز و جل به یکى از پیغمبران وحى کرد: اى آدمى زاده! هنگام خشمت مرا به یاد آور، تا من هم در هنگام خشمم تو را به یاد آورم، با آنها که محوشان می‌کنم، محوت نکنم، و خشنود باش که من برایت انتقام گیرم، زیرا من برایت به است از انتقام خودت براى خودت.

۹- عبد اللَّه بن سنان هم از امام صادق^{علیه‌السلام}  مانند آن را روایت کرده و در آن افزوده است: و هر گاه ستمى به تو رسد، به انتقام من برایت خشنود باش، زیرا انتقام من براى تو بهتر است از انتقام خودت براى خودت.

۱۰- از اسحاق بن عمار، گوید: شنیدم امام صادق ^{علیه‌السلام}   می‌‏فرمود: در تورات نوشته است: اى آدمى زاده! مرا به یاد آور وقتى خشم کرد، تا من هم تو را به یاد آورم وقتى خشم کردم، و تو را نابود نکنم به همراه آنها که نابود می‌کنم، و هر گاه به تو ستمى شد، راضى باش که من برایت انتقام کشم، زیرا انتقام من براى تو بهتر است از انتقام خودت.

۱۱- از امام صادق ^{علیه‌السلام}   که مردى نزد رسول خدا ^{صلّی‌الله‌علیه‌و‌اله‌}  آمد و گفت: یا رسول اللَّه! مرا تعلیم ده، فرمود: برو و خشم مکن، آن مرد گفت: همین مرا بس است، رفت به خاندان خود و به ناگاه تیره و تبارش جنگى برپا بود، همه صف بسته و سلاح جنگ برداشته‏ بودند و چون چنین دید، سلاح جنگ خود را برداشت و سپس با آنها در صف ایستاد و به یاد گفته رسول خدا ^{صلّی‌الله‌علیه‌و‌اله‌} افتاد که خشم مکن و سلاح را به دور انداخت و رفت نزد آن مردى که دشمن تیره و تبارش بودند و گفت: اى حضرات! هر چه زخم و کشتار و زدن بی‌‏اثر بر شماها وارد شده، به عهده من باشد و از مال خودم غرامت می‌‏دهم،  من همه را براى شما پرداخت می‌کنم، آن مردم هم در پاسخ گفتند: هر چه از این بابت باشد، از آن شما باشد، ما خودمان سزاوارتریم که آنها را تلافى کنیم، فرمود: آن مردم با هم صلح و سازش کردند و خشم از میان رفت.

۱۲- از ابى حمزه ثمالى که امام باقر ^{علیه‌السلام}   فرمود: به راستى این خشم یک شراره شیطانى است که در دل آدمى زاده فروزان شود، و به راستى وقتى یکى از شماها خشم کند، چشمانش سرخ شود و رگهایش باد کند و شیطان در او درآید و چون کسى از شماها از این عارضه بیم کند، به زمین چسبد که پلیدى شیطان در این وقت به خوبى از او برود.

۱۳- امام صادق^{علیه‌السلام}  فرمود: خشم، دلِ مردِ حکیم را از میان ببرد،و فرمود: هر که مالک خشمِ خود نیست، مالک عقل‌ خودنیست.

أصول الکافی / ترجمه کمره‏اى، ج‏۵، ص: ۲۰۱

أصول الکافی / ترجمه کمره‏اى، ج‏۵، ص: ۲۰۲

أصول الکافی / ترجمه کمره‏اى، ج‏۵، ص: ۲۰۵

اینکه دل دو گوش دارد که فرشته و شیطان در آنها می‌‏دمند

۱- از امام صادق (علیه‌السلام):

هیچ دلى نیست جز اینکه دو گوش دارد، بر یکى فرشته‏‌اى رهبر است و بر دیگرى شیطانى فتنه‏‌گر، اینش فرمان دهد و آنش باز دارد،  شیطانش به نافرمانیها فرمان کند، و فرشته‏‌اش از آن باز دارد.

و این است تفسیر گفته خدا عز و جل

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

إِذْ یَتَلَقَّى الْمُتَلَقِّیَانِ عَنِ الْیَمِینِ وَعَنِ الشِّمَالِ قَعِیدٌ ﴿۱۷﴾مَا یَلْفِظُ مِن قَوْلٍ إِلَّا لَدَیْهِ رَقِیبٌ عَتِیدٌ﴿۱۸﴾(سوره ق)

آنگاه که دو [فرشته] دریافت‏کننده از راست و از چپ مراقب نشسته‏اند (۱۷)[آدمى] هیچ سخنى را به لفظ درنمی‌آورد مگر اینکه مراقبى آماده نزد او [آن را ضبط می‌‏کند] (۱۸)

۲- از امام صادق (علیه‌السلام)  فرمود:

راستى! دل دو گوش دارد، و هر گاه بنده قصد کند، روح ایمان به او گوید: مکن، و شیطان به او گوید: بکن، و هر گاه روى شکم آن (زنا ده) افتد، روح ایمان از او جدا شود.

۳- امام صادق(علیه‌السلام) فرمود:

هیچ مؤمنى نیست جز اینکه براى دلش دو گوش است در درون او، یک گوش که وسواس خنّاس در آن می‌‏دمد، و گوشى که در آن فرشته می‌‏دمد،  و خدا به وسیله مؤمن کمک می‌‏دهد و این است قول خدا

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

لَا تَجِدُ قَوْمًا یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ یُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَوْ کَانُوا آبَاءهُمْ أَوْ أَبْنَاءهُمْ أَوْ إِخْوَانَهُمْ أَوْ عَشِیرَتَهُمْ أُوْلَئِکَ کَتَبَ فِی قُلُوبِهِمُ الْإِیمَانَ وَأَیَّدَهُم بِرُوحٍ مِّنْهُ وَیُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ أُوْلَئِکَ حِزْبُ اللَّهِ أَلَا إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ﴿۲۲﴾(سوره المجادله)

قومى را نیابى که به خدا و روز بازپسین ایمان داشته باشند [و] کسانى را که با خدا و رسولش مخالفت کرده‏‌ا‌ند هر چند پدرانشان یا پسرانشان یا برادرانشان یا عشیره آنان باشند دوست بدارند در دل اینهاست که [خدا] ایمان را نوشته و آنها را با روحى از جانب خود تایید کرده است و آنان را به بهشتهایى که از زیر [درختان] آن جویهایى روان است در می‌آورد همیشه در آنجا ماندگارند خدا از ایشان خشنود و آنها از او خشنودند اینانند حزب خدا آرى حزب خداست که رستگارانند(۲۲)

أصول الکافی / ترجمه کمره‏اى، ج‏۵، ص: ۱۱۵